Diyarbakır’ın Sur ve Şırnak’ın Silopi ilçelerinde Bakanlar Kurulu'nun “acele kamulaştırma” kararını meslek odaları yargıya taşıyacak.
Kamulaştırma Kanunu'nun 27. maddesi, sadece savaş, afet gibi olağanüstü hallerde uygulanıyor.
Acele kamulaştırmalara yargı "dur" diyor
Daha önce de çeşitli davalarda acele kamulaştırma kararı çıkmış ve yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. Bunun için 30 gün içinde Danıştay’a dava açmak gerekiyor.
Örneğin Fener Balat Ayvansaray Mülk Sahipleri ve Kiracılarının Haklarını Koruma Derneği adına 2012 Eylül ’de açılan davada Danıştay 6. Dairesi, Fener Balat’ta kentsel dönüşüm yapılmak üzere dört mahallede çıkartılan acele kamulaştırma kararını gerekçesiz bularak yürütmesini durdurdu.
3. Havalimanı için Ağaçlı köyünde yapılan acele kamulaştırmada da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu “Mülkiyet hakkına müdahalede kamu yararının varlığının, kanuni düzenleme gereğinin ve orantılılık noktasında adil dengenin sağlanıp sağlanmadığının değerlendirilmesi yapılarak karar verilmesi” gerektiğini belirterek yürütmesini durdurdu.
Yine Danıştay 6. Dairesi, Aydın'da jeotermal enerji santralleri için Bakanlar Kurulu tarafından verilen acele kamulaştırma kararının yürütmesini durdurdu.
Sur ve Silopi için de dava açılmalı
bianet’e konuşan İstanbul Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Başkanı Avukat Alev Seher Tuna, bugüne kadar Fener-Balat, 3. Havalimanı yanında birçok yerde daha acele kamulaştırma davalarının durdurulduğunu belirtti.
“Acele kamulaştırma kararları birçok davada mahkemeden geri dönüyor. Çünkü buna dayanak oluşturan olağanüstü durumlar karşılanmamış oluyor. Sur ve Silopi’de de Danıştay’a itiraz edilmesi gerekiyor. Bunun için orada evi yıkılan bir kişi, ya da meslek odalarının dava açması gerekiyor.”
Avukat Barış Kaşka ise Tarlabaşı kentsel dönüşüm projesinde de Bakanlar Kurulu kararıyla acele kamulaştırma kararı çıkarttıklarını ancak bunu hiç uygulamasalar da halkı şirketle anlaşmaya zorlamak için bir tehdit olarak kullandıklarını söyledi.
Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi’nden Herdem Doğrul, acele kamulaştırma kararına karşı yasal haklarını kullanacaklarını belirtti.
Sur 2. derece sit alanı
Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) “Dünya Kültür Mirası” listesinde yer alıyor.
Yaklaşık 120 bin kişinin yaşadığı Sur ilçesi 2. derece kentsel sit alanı. 158 bin hektarlık alanda yer alan ilçede, 124 anıtsal, 410 adet tescilli sivil mimari yapı mevcut.
Sur’daki kentsel dönüşüm uzun süredir tartışılan bir konu. 2010’da Sur’daki Alipaşa ve Lalebey mahallesinde TOKİ, Bakanlık ve Belediye işbirliğindeki kentsel dönüşüm kapsamında 850 yapının 330’u yıkıldı. Halkın tepkisini çeken bu süreç 2013 yılının sonunda belediye tarafından durduruldu.
Ancak bu süreçte 4 Aralık 2012’de afet yasası olarak bilinen 6306 sayılı kanun kapsamında Sur’un tamamı riskli alan ilan edildi.
6 Eylül’den itibaren Sur’un çeşitli mahallelerinde başlayan, biten ve hala devam eden sokağa çıkma yasakları sadece sivil ölümlere değil, ilçedeki tarihi eserler dahil birçok yapının da harap olmasına neden oldu.
Uzun süredir ilçede kentsel dönüşüme dair bir tedirginlik vardı. (NV)