Sakina Teyna: “Coğrafyamızın Çokdilliliğe İhtiyacı Var”

“Hayat, çok renkli bir yolculuk aslında Bu yola revan olurken, heybemizde dostluk, sevgi, çok renklilik, saygı ve ezgiler olsun. Yüreklerimizi açarsak, tınılara kulak verirsek, bambaşka ve muhteşem seslerinin varlığının farkına varacağız. Dünya müziği, bir derya gibi. Hiç bilmediğimiz dillerde, yürek telimizi titretebilecek o kadar muhteşem tınılar var ki. Yeter ki duyabilelim, onlara yüreğimizin kapılarını açalım.”

Sakina Teyna, dinleyici ile yeni buluşturdukları albümleri, Longing/Bendewarî/İntizar’ın albüm kapağından böyle sesleniyor.

Bu cümlesiyle de nasıl bir albüm dinleyeceğinizin ipuçlarını veriyor: Çokdilli ve çokkimlikli.

Albümde, ağırlıkla Kürtçe olmak üzere, Ermenice, Farsça, Türkçe ve Azerice birer şarkı yer alıyor. Avusturya’da yaşayan Teyna’nın müziğine Türkiyeliler hiç yabancı değil. Çünkü, yaklaşık beş yıl önce, üç Kürt kadınla birlikte kurdukları Trio Mara'daki ezgileri halen dinleniyor.

Yeni albümü, için “Tekçi zihniyete karşı, çokrenkliliği, çokdilliliği ortaya koyması tabiki bilinçli bir duruş” diyen Teyna, ekliyor: “Yan yana anılması bile mümkün olmayan diller, bu çalışmamızda yan yana. Hem de ahenk içinde. Coğrafyamızın her zamandan çok buna ihtiyacı var.”

Teyna ile Longing/Bendewarî/İntizar üzerine söyleştik.

Önceki albümünüz ve bu albümünüz arasında uzun zaman farkı var. Bunu özellikle mi yaptınız?

Çok özellikle yapmadım aslında. Koşullar öyle gelişti. Farklı müzikal arayışlarım vardı ve bu arayışların vücut bulması biraz zaman aldı. Öte yandan bir albümün üretim süreci kesinlikle zorlu bir süreç.

Repertuar çalışması, ekonomik altyapıyı oluşturma, ön yapım çalışması olarak da adlandırabileceğimiz kayıt süreci, mix ve mastering, grafik çalışması, post yapım dediğimiz süreç, basım ve tanıtım sürecinin organizasyonu hepsi meşakkatli işler. O nedenle ancak belli bir ara vererek yeni bir ürün ortaya çıkarmak mümkün olabiliyor.

"Albüm canlı kayıtlardan oluşuyor"

Bu albüm ve önceki dört albümün benzerlikleri veya farklılıkları nelerdir?

İlk albümüm ‘Royê Mi’ tümüyle canlı kayıtlardan oluşmadı. Çok deneyimsizdim ve pek de bilmediğim bir alandı üretim süreci. Sonraki süreçlerde, dünya müziği platformlarını ziyaret ettim ve belli deneyimler edindim. Minimal, canlı performansa dayalı müzik gruplarının çok daha yüksek bir şansı olduğunu gördüm. Bu temelde, Trio Mara’nın Derî/Behind The Doors çalışması, bir klasik müzik konser salonunda üç gün süren canlı kayıtlar sonucunda ortaya çıktı.

Anadolu Quartet ile kaydettiğimiz albüm, bir canlı konser sırasında yapılan kayıtlardan oluştu. Son albümümüzü Çek Cumhuriyeti’nde bulunan Sono stüdyolarında canlı kaydettik. Bu açıdan son üç albümün kayıt çizgisi benzerdir ve hepsi Ahenk Müzik etiketiyle dinleyicimize ulaştı.

Albümlerde en iyi müzisyenleri stüdyolara çağırıp, büyük paralar ödeyerek, onların performanslarından bir ürün ortaya çıkarmak her zaman için mümkün. Ancak, çıkan ürünü albümde olduğu gibi sahneye taşıyamamak bir sorun. Dünya müziği dinleyicisi, sahnede duyduğu ile albümde duyduğu soundun yakın olmasını arzu eden, dikkatli bir dinleyici. O nedenle kesinlikle zor da olsa, kimi zaman küçük kusurları da olsa, bir canlı albüm çalışmasının değeri çok farklı.

İlk iki albümüm, sadece Kurmancî, Soranî ve Zazaca şarkılardan oluşuyordu. Son iki albümde çok dillilik de önemli bir fark. Kürtçe ağırlıklı olsa da, Ermenice, Farsça, Türkçe ve Azerice birer şarkı da var.

Ne kadar zaman hazırlandınız albüme?

Albüm hazırlık süreci ve prodüksiyonu bir buçuk yılı aşkın bir süremizi aldı. Sakina & Friends, 2015 yılının son aylarında kuruldu. Viyana’da dünya müziği ve caz ile ilgilenen müzisyenlerin her hafta buluşup, jam session yaptığı bir lokalde tanıştık ve ortak bir proje yapmaya karar verdik. Konserlerde, dinleyicilerimiz sık sık CD talep ettiler ve biz de repertuar çalışması ardından, kayıt yapmaya karar verdik.

Repertuar netleşince, şarkı düzenlemelerine geçildi. Canlı kayıt yapacağımız için provalarımızı yaptık ve kayda girdik. Tüm şarkıları üç günde kaydettik.

"Albüm modern ve geleneksel buluşması"

Müziğinizi tanımlamak isterseniz neler demek istersiniz?

Sadece bir projem olmadığı için, değişik soundları olan işler yapıyorum. Yaptığımız müziğe ille de bir ad vermek gerekir mi bilemiyorum. Ama mesela Trio Mara ve Anadolu Quartetle yaptığımız çalışmalarda, etnik müziğin klasik müzik enstrümanlarıyla yorumlanması demek mümkün.

Albümün adı neden İntizar? Bize albümü anlatır mısınız biraz?

Longing/Bendewarî/İntizar'da modern ile gelenekselin buluşması var. Etnik elementler kadar, caz elementler barındıran, deneyselliğe dayalı bir boyutu da olan bir çalışma.

Albümün ismi, üç dilli. Tabiki bilinçli bir isim seçimi. Bu, tamamen albümümüzün ve projemizin içeriği ile ilgili. Beş farklı etnisiteden gelen, beş ayrı dili konuşan ve ortak dil olan müzikte buluşmuş insanların oluşturduğu bir proje Sakina & Friends. Çokdillilik, vermek istediğimiz mesajla çok ilgili. Gün geçtikçe kültürel ayrımlarla birbirinden daha da keskin çizgilerle ayrılan, sınırlarını güçlendiren bu dünyadaki sınırları kendimize ait görmüyoruz. Onlar birilerinin halklar arasına ördüğü ve onların çıkarlarını gözeten sınırlar. Bizim içinse yapay. Bu isim, halklar, kültürler, coğrafyalar arasındaki sınırların kalktığı, barış ve huzur dolu bir dünyaya olan özlemimizi ifade ediyor. Müzik, sanırsam bu sınırları en çok anlamsızlaştıran olgulardan biri.

Yurt dışında yaşayan bir sanatçı olarak Türkiye'de olan bitene sanatsal bir tepki diyebilir miyiz albüm için?

Böyle büyük bir misyon yükleyebilir miyiz bilemiyorum. Coğrafyamızda yaşanan olağanüstü durumların bizi çok direkt etkilediği aşikar. Belli duyarlılıklarınız varsa, yurtdışında yaşamanız, sizi bu yaşananlardan koparmıyor. Ben de birey olarak, ülkemizde olan biten karşısında kayıtsız değilim.

Bu anlamda tabiki bir tavır ve karşı koyuşu ifade eden bir çalışma. Mesela tekçi zihniyete karşı, çok renkliliği, çokdilliliği ortaya koyması tabiki bilinçli bir duruş. Yan yana anılması bile mümkün olmayan diller, bu çalışmamızda yan yana. Hem de ahenk içinde. Coğrafyamızın her zamandan çok buna ihtiyacı var sanıyorum.

(EMK)

* Fotoğraflar: sakinateyna.com