On üç örgüt de, ayrı bir açıklamayla, hem Ruh Sağlığı Yasası'nın hem de BM İşkenceye Karşı Sözleşme'ye Seçmeli Ek Protokol'ün yürürlüğe girmesi gerektiğini belirtti.
Ruh Sağlığı Platformu, "Ruhsal tedavi için yatırılmış hastaların şiddete maruz kalması hiçbir şekilde kabul edilemez bir durumdur. Madde bağımlısı olanların tedavisi ise özel ortamları, tedbirleri ve özel olarak eğitilmiş personeli gerektiriyor" diyor.
Platformun atılması gereken adımları şöyle sıralıyor:
* Ruh sağlığı yasası bir an önce çıkarılmalı.
* Ruh sağlığı hizmetlerine ilişkin reform zaman kaybedilmeden uygulamaya koyulmalı.
* Ruh sağlığı alanında çalışan elemanların eğitimine önem verilmeli
* Medya kuruluşları yayınları sırasında hasta hakları konusunda duyarlı olmalı
"Ruh sağlığına ayrılan pay yetersiz"
Platform, ruh sağlığına ayrılan payın sağlık hizmetleri içinde gereken düzeyde olmamasının, ruh sağlığı yardımcı personelinin hem eğitim hem de sayıca yeterliliği konusundaki eksiklere neden olduğunu, bunun da psikiyatri uzmanı ve asistanı, psikolog, hemşire, sosyal çalışmacı, yardımcı personel gibi ruh sağlığı çalışanlarını, hastaları, hasta yakınlarını ve tüm kamuoyunu olumsuz etkilediğini vurguluyor.
Ruh sağlığı sisteminde insan haklarını gözetin
Aralarında hak örgütlerinin, hasta ve hasta yakını örgütlerinin de bulunduğu 13 örgüt de ortak açıklamalarında, ruh sağlığı sisteminin insan haklarını gözetecek şekilde yapılandırılmasını istedi.
Örgütlerin "hayata geçirilmesi için her türlü işbirliğine açığız" dediği ve hayata geçmesini istediği değişiklikler şöyle:
* Ruh sağlığı sisteminde hastaneler içinde ve dışında yaygın, çağdaş ve insan haklarını gözeten bir örgütlenmeye gidilmesi.
* Hastaların bireysel hak ve özgürlüklerini gözeten bir ruh sağlığı yasasının yürürlüğe girmesi.
* Bu tür kurumların kapalı ve gözlerden uzak yerler olmaktan çıkarılıp, hastaların dışarıyla bağlantılarının güçlendirilmesi.
* Sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla bağımsız izleme-denetleme kurullarının oluşturulması
* Kişilerin özgürlüklerinden yoksun bırakıldıkları gözaltı merkezleri, cezaevleri, hastaneler, çocuk bakımevleri, ıslahevleri, psikiyatri/ruh sağlığı merkezleri, göçmen veya sığınmacı merkezleri gibi her türlü özel veya kamusal yerlerin bağımsız ulusal ve uluslararası organlar tarafından düzenli ziyaretler yoluyla denetimini öngören Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşmeye Seçmeli Ek Protokol'ün onaylanıp yürürlüğe konması.
* Hastane çalışanlarına yönelik insan hakları ve meslek etiği eğitimlerinin düzenlenmesi.
* Mevcut tedavi kurumlarındaki fiziki yapının değişmesi.
Açıklamayı destekleyen kuruluşlar şöyle: Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi, Türkiye Zihinsel Engelliler Federasyonu, Türkiye Sakatlar Derneği Genel Merkezi, Türkiye Engelliler Konfederasyonu, İnsan Hakları Gündemi Derneği, Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği, Öğretilebilir Çocukları Koruma Derneği, Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi Derneği, Sosyal Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği, Sağlık Hakkı Hareketi Derneği, Hasta Hakları Platformu, Tüberküloz Danışma ve Dayanışma Derneği.
"Medya hastaları deşifre etti"
Ruh Sağlığı Platformu, medyanın TV'deki görüntülerde hastaların kimliğini deşifre ederek hastanın kimliğinin gizli kalması hakkını ihlal ettiğine de dikkat çekti:
"Bu programda hem hastalar "deşifre" edilmiş, hem de süren bir ihlalin varlığı bilindiği halde yasal yollarla durum gerekli mercilere intikal ettirilmeyip TV programına malzeme toplanmaya devam edilmiştir. Ayrıca, yayın için iki ay gibi uzun bir zamanın beklenmesi şeklindeki tutumun etik yönden değerlendirmesinin de yapılması gerektiği kanısındayız.
"Öte yandan haberlerden öğrenildiğine göre açılan adli soruşturmalar nedeniyle programın müdahaleli bir yansıtma olma olasılığından söz edilmektedir. Bu doğru ise ruh sağlığı alanının kötüye kullanılmasının, her türlü toplumsal sınırı aşan bir boyuta ulaştığını üzüntüyle görüyoruz."
Ruh Sağlığı Platformu'nu şu örgütler oluşturuyor: Türkiye Psikiyatri Derneği, Türk Nöropsikiyatri Derneği, Türkiye Sinir ve Ruh Sağlığı Derneği, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği, Pratisyen Hekimlik Derneği, Türk Tabipleri Birliği, İstanbul Tabip Odası, Ankara Tabip Odası, Konya - Karaman Tabip Odası, Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği, Türk Psikologlar Derneği, Psikiyatri Hemşireleri Derneği, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Şizofreni Dernekleri Federasyonu, Şizofreni Dostları Derneği, İstanbul Dünya Şizofreni Derneği, İst. Şizofreni Gönüllüleri Dayanışma Derneği, İzmir Şizofreni Dayanışma Derneği- , Ankara Şizofreni Hastaları ve Yakınları Derneği, Dünya Şizofreni Derneği, Manisa Şizofreni Derneği, Konya Şizofreni Gönüllüleri Derneği, Konya Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi. (TK)