Platformun güç birliği yapmayı kararlaştırdığı ilk konu, Ruh Sağlığı Yasası'nın çıkarılması.
bianet'in görüştüğü Psikiyatri Derneği'nin Genel Başkanı Prof. Dr. Şahika Yüksel, yasanın ruh sağlığı hastalarının ve hasta yakınlarının insan haklarının korunmasıyla ilgili vazgeçilmez olduğunu belirtti.
Yüksel, yasanın yalnızca hasta ve hasta yakınlarının değil, ruh sağlığı alanında çalışan profesyonellerin de rollerini, yetkilerini, sorumluluklarını ve sınırlarını çizmek ve değerlendirmekle ilgili gerekli olduğunu söyledi.
"Ruh sağlığı yasası hemen çıkarılmalı"
Türkiye Psikiyatri Derneği, Türk Nöropsikiyatri Derneği, Türkiye Sinir ve Ruh Sağlığı Derneği, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği, Pratisyen Hekimlik Derneği, Türk Tabipleri Birliği, İstanbul Tabip Odası, Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği, Türk Psikologlar Derneği, Şizofreni Dernekleri Federasyonu, Şizofreni Dostları Derneği, İstanbul Dünya Şizofreni Derneği, İst. Şizofreni Gönüllüleri Dayanışma Derneği, İzmir Şizofreni Dayanışma Derneği, Şizofreni Hastaları ve Yakınları Derneği'nin oluşturduğu Ruh Sağlığı Platformu, başka derneklerin de katılımına açık.
Platform bileşenlerinin güç birliği yapmayı kararlaştırdığı etkinlikler şöyle:
* "Ruh Sağlığı Yasası"nın çıkarılması.
* Bireylerin ve tüm toplumun ruh sağlığı düzeyinin yükseltilmesi.
* Ruh sağlığının bozulmasını engellemek için koruyucu önlemlere ağırlık verilmesi.
* Ruh sağlığı tedavi hizmetlerinin niteliğinin artırılması ve tüm ülkeye yaygınlaştırılması, bu hizmetlere herkesin kolay erişmesinin sağlanması.
* Ruh sağlığı bozulmuş olanların rehabilitasyonu önündeki engellerin kaldırılması.
* Ruh sağlığı hizmetlerinin toplum temelli hale dönüştürülmesi.
* Ruhsal sorunu olanların damgalanmasının, dışlanmasının önlenmesi.
* Ülke yönetiminin ve toplumun ruh sağlığı alanındaki duyarlığını artırmak.
Yüksel: Hasta hakları, sağlık hakları tek başına yeterli değil
Şahika yüksel, hasta haklarının, sağlık haklarının ruh sağlığı alanının düzenlenmesinde tek başına yeterli olmadığını söyledi. Çünkü, bu yasa, her şeyden önce sağlıklı yaşama hakkının güvence altına alınması için gerekli.
"Hasta olan kişi, kendi iradesiyle bir tedaviyi kabul edebilir, reddedebilir, tedavi edeni seçebilir. Verilen bilgileri anlayacak ve değerlendirebilecek yeterliliktedir. Ama ruh sağlığı hastalarında, hastalıkları nedeniyle, kendi haklarına ilişkin değerlendirme yapma, karar alma imkanları yok.
"Ruh sağlığı hastası, genellikle kendi isteği dışında yatırılır. Burada da kararı, aileyle işbirliği halinde -ki bazen aile de olmayabiliyor- ruh sağlığı profesyoneli veriyor."
Yüksel, bu nedenle, hastanın, hasta yakınlarının haklarının korunması için, mesleki etik kodların işlerliğinin güvence altına alınması için Ruh Sağlığı Yasası'nın şart olduğunu belirtti.
"İnsanın haklarının, haklarını kullanmasının sınırlandığı her durumda, bunun nasıl olacağının yasal olarak düzenlenmesi gerekir."
Türkiye Psikiyatri Derneği'nin yasa tasarısı taslağı için hazırladığı bir öneri metni bulunuyor.
Metin, ruh sağlığı hastalarının evrensel ölçekte geçerli ve bilimsel olarak etkinliği kabul edilmiş bir tedavi görmesini, hastanın tedavisinde özgürlüğünün kısıtlanması gerekiyorsa, bu süreçte mahkemece görevlendirilmiş bir uzmanın bulunmasını, hastanın gizlilik haklarının korunmasını öngörüyor; ruh hastalarının olumsuz önyargılarla damgalanmalarını, psikiyatri dalının kötüye kullanımını engellemeyi amaçlıyor.
Yüksel, Dernek olarak Psikiyatri Meslek Etiği Kuralları'nın da yayınlandığını, ancak etik kodların yasal yaptırım gücüne kavuşması gerektiğini de ekledi. (TK)