Partiler arasında önemli ayrılık konusu yabancı dilde eğitim. MHP ve İP yabancı dilde eğitime son vereceklerini savunurken, CHP yabancı dilde eğitime ağırlık vereceğini belirtiyor.
Demokratik Sol Parti (DSP), Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Yurt Partisi (YP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Doğru Yol Partisi (DYP), Millet Partisi (MP) Büyük Birlik Partisi (BBP), Anavatan Partisi (ANAP), Liberal Demokrat Parti (LDP), Saadet Partisi (SP), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), Türkiye Komünist Partisi (TKP), Genç Parti (GP), İşçi Partisi (İP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ve Yeni Türkiye Partisi'nin (YTP) eğitim konusundaki vaatleri şöyle:
DSP: Okul sayısı AB düzeyine çıkarılacak
* Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırılacak, okullaşma oranı AB ve OECD ülkeleri düzeyine çıkarılacak ve her çocuğun okul öncesi eğitim almış olarak zorunlu eğitime devam etmesi sağlanacaktır.
* Okul çeşitliliği yerine çok program, tek yönetim ilkesi uygulanacaktır
* Özel eğitime önem verilerek bu yolla üstün zekâlı ve engelli çocukların eğitimleri, buna ilişkin rehberlik ve danışma hizmetleri geliştirilerek yaygınlaştırılacaktır.
* Demokratik Sol Parti de , din kültürü ve ahlâk eğitiminin akılcı yaklaşımı destekler nitelikte olmasını ve felsefe eğitimiyle gereğince dengelenmesini gözetmektedir.
DEHAP: YÖK kalkacak, parasız eğitim gelecek
* YÖK kaldırılacak; üniversiteler özerk, demokratik, bilimsel, parasız eğitim kurumları haline getirilecektir.
YP: Eğitim sistemi güncellenecek
* Eğitim sistemini güncelleştirerek, genç kuşakları bilgi çağına hazırlamak.
Yurt Partisi: Temel hedefler
* Yurt Partisi iktidara geldiğinde, Milli Eğitim'in temel hedeflerini bu ilkeler doğrultusunda yeniden düzenleyecektir.
MHP: Yabancı dilde eğitime son
* Türk Milleti'ne mensubiyetin gurur ve şuuruna sahip, manevî ve kültürel değerlerimizi özümsemiş, düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, yeni gelişmelere açık, sorumluluk duygusu ve toplumsal duyarlılığı yüksek, bilim ve teknoloji üretimine yatkın, girişimci, demokrat, kültürlü ve inançlı nesillerin yetiştirilmesi eğitim politikamızın temel amacıdır.
* Okul öncesi eğitim yaygınlaştırılacak, ilk aşamada ana sınıfı dahil edilerek zorunlu temel eğitim süresi 9 yıla çıkarılacak ve uzun vadede gerekli alt yapı oluşturularak zorunlu temel eğitimin süresi 12 yıla yükseltilecektir.
* Öğrencilere en az bir yabancı dilin iyi bir şekilde öğretilmesinin alt yapısı oluşturulacak ve yabancı dille eğitime son verilecektir.
* Olgunlaşma sınavını "esas alan ve fırsat eşitliğini gözeten bir sistem uygulanmak suretiyle üniversite giriş sınavı kaldırılacaktır.
DYP: Üniversiteye giriş sınavı kalkacak
* Temel Eğitim 12 yıla çıkartılacak ve bu süre sonunda herkesin meslek sahibi olması sağlanacaktır.
* İhtiyacı olan çocuklara kitap, kıyafet ve ulaşım desteği sağlanacaktır. İnternet, eğitimin temel direği olacaktır. Meslek Yüksek okullarına özel bir önem verilecektir.
* Üniversiteye Giriş sınavı kaldırılacak; yerine başarı ortalaması ile Standart Yetenek Testi esas alınacaktır. Yüksek Öğretim Kurumu yeniden yapılandırılacaktır.
* Öğrenen toplum-öğrenen birey ilkesinin egemen olduğu, gençlere ve kadınlara yönelik meslek edindirme hedefine yönelik yaygın eğitim seferberliği başlatılacaktır.
MP: Öğretmen akademisi kuracağız
* Herkese eğitim; herkese büyüme,gelişme, yücelme imkanı sağlayacağız. Öğretmenler için Mesleki donanımları için mutlaka öğretmen akademisi kurulacaktır.
* Bugün uygulanmakta olan kesintisiz 8 yıllık eğitim yerine, ilköğretim 4. sınıftan itibaren yukarıda belirtilen yönlendirme (kabiliyetleri dikkate alınarak) yapılarak çocukların liseye veya mesleki eğitime geçişleri sağlanacaktır. Ancak belli kriterler çerçevesinde geçişlere müsaade edilecektir.
* Ders kitapları ve ders programların içeriği milli kültür ve insan hakları konuların yer aldığı ve kaliteli bir yaşamı referanslayan bir üslupla yeniden düzenlenecektir.
BBP: YÖK yeniden düzenlenecek
* Devlet eliyle verilmesi gereken temel eğitim hariç olmak üzere her kademede eğitim ve öğretim kurumlarının kurulması ve işletilmesi, Mevcut öğretim kurumlarının desteklenmesi ve öğrencilere burs imkânlarının sağlanması;
* YÖK'ün bağlayıcılığı,devlet üniversiteleriyle sınırlı tutularak fonksiyon, yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenecektir.
* Mevcut eğitim teknolojisinin yenilenmesi ve eğitimde yüksek teknoloji teşviki sağlanacaktır
ANAP: 8 yıllık eğitim 12 yıla
* Devlet imkanlarının bütün ihtiyacı karşılamaması nedeniyle, özel sektörün bu alana yatırım yapması, ücretsiz arsa tahsisi, vergi indirimleri gibi teşviklerle özendirilecektir Bu nedenle Ana Okulu uygulaması, bütün ülke genelinde yaygınlaştırılacaktır
* 8 yıl olan zorunlu temel eğitim, gerekli hazırlıkların tamamlanmasıyla 12 yıla çıkarılacaktır.
* Yüksek Öğretim Kurumu Yasası yeniden düzenlenecektir. Üniversitelerin mali ve idari özerklikleri artırılacaktır. YÖK, sadece üniversiteler arasındaki koordinasyonu sağlayan bir kurum haline dönüştürülecek, yasakçı değil özgürlükçü bir yapıya kavuşturulacaktır.
LDP: Devlet elini eğitimden çekecek
* (program): Eğitimde devlet, kısa süre daha ilk öğretimi üstlenmek dışında hiçbir rol almayacaktır Nihaî amaç, devletin eğitimden tümüyle çekilmesidir. Biz merkezi eğitimin totaliter devlet artığı, çağ dışı bir uygulama olduğuna inanıyoruz.
* Ülkemizin öz kaynağı niteliğindeki kültürel zenginliğinin bir diğer unsuru olan dil, liberal anlayış çerçevesinde değerlendirilecek; resmi dilin Türkçe olması kaydıyla, TC vatandaşları diledikleri her dilde konuşma, yazma, eğitim görme ve iletişim kurma özgürlüğüne sahip olacaklardır.
* Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Burs Bakanlığına dönüştürülerek, sekiz senelik zorunlu eğitim boyunca, ihtiyaç sahibi olduğunu beyan eden öğrencilere tüm eğitim giderlerini karşılayacak devlet bursu verecektir. Yalan beyanda bulunan kişiler ise ağır bir şekilde cezalandırılacaktır.
* Her düzeyde eğitimin vakıf ve özel kuruluşlarınca üstlenilmesi teşvik edilecek; eğitim veren kuruluşlar arasında da gerçek, bir rekabet ortamı yaratılacaktır. Eğitim sektörü tamamen vergi dışı bırakılacaktır.
SP: YÖK kalkacak, türban sorununa çözüm
* Kamu hizmeti alan konumunda olan öğrencilerin inançları gereği başlarını örttükleri için eğitim hakkından mahrum edilmeleri önemli bir insan hakları ihlalidir ve kabul edilemez. Bu yanlış uygulamaya son verilecektir
* Eğitim kurumlarında insan hakları ve demokrasi ile din kültürü ve ahlâk dersleri okutulması zorunlu olacaktır.
* Zorunlu eğitim ve öğretim 5+3 şeklinde kademeli olacaktır; zorunlu eğitim bir geçiş döneminden sonra 11 yıla çıkarılacaktır.
* YÖK kaldırılacak, yerine yüksek öğretim konusunda devlete düşen görevleri ve üniversiteler arasındaki koordinasyonu sağlamak üzere, üyeleri TBMM tarafından seçilecek, bir üst kurul oluşturulacaktır.
* Yüksek öğrenime giriş, gerekli altyapı hazırlanarak sınavsız olacaktır.
BTP: Din eğitimine devam
* Her köye ilkokul projesi ile köylerde eğitim çilesine son verilecektir.
* Din eğitimi ve öğretimi, Anayasa'mızın gereği olarak Milli Eğitimin bir parçası ve tamamlayıcısıdır.
* Her liseli imtihansız üniversiteye girecek. Üniversite harçları kaldırılarak, burs miktar ve adedi arttırılacaktır.
* Eğitime ayrılan pay artırılarak başta öğretmen maaşları iyileştirilerek, her lise bir Süper Lise haline getirilecek.
ÖDP: Eğitime pay yüzde 7.6'dan 12'ye
* Biz bürokratik devleti küçültecek, sosyal ve yatırımcı devleti büyüteceğiz. Devlet sanayileşme, sağlık, eğitim, sosyal güvenlik, araştırma-geliştirme gibi alanlara kaynak aktaracak.
* Eğitimin bütçedeki payı yüzde 7.6'dan yüzde 12'ye, sağlığın yüzde 2.4'den yüzde 6'ya, toplam sosyal harcamalar ise yüzde 18'e çıkarılacak. Bu sayede bütün halkın sağlık ve eğitim ihtiyacının nitelikli ve parasız bir şekilde karşılanması mümkün olacak
* Öğrenci seçme sınavları ve YÖK kaldırılarak eğitim düzeni yeniden yapılandırılacak, idari, mali ve bilimsel özerklik sağlanacak.
* Her gencin ve çocuğun anadilde eğitim hakkından yararlanması sağlanacak, din dersleri zorunlu olmaktan çıkartılacak.
TKP: Herkese parasız ve eşit eğitim
GP: Mesleki okulların sayısı artırılmalı
* Kısa vadede orta eğitim seviyesinde teknik eğitim ve mesleki okulların sayısının artırılması, geliştirilmesi, bireylerin meslek sahibi yapılıp sanayiinin ara eleman ihtiyacının karşılanması zorunludur.
* Eğitim ve öğretim kurumlarının tamamı teknolojinin her türlü gelişmesine ayak uyduracak ve bilgi çağının gereklerine uygun şekilde donatılmalı, bu imkan ülkemizin tüm bölgelerine eşit olarak yayılmalı.
* Öğretmenlerin özlük imkanları yeterli seviyeye çıkarılmalı
İP: Yabancı dile son, Kürtçe isteyene kurs
* Her okula bir doktor tayin edilerek, gelecek kuşakların sağlığı güvence altına alınacak ve bütün bunlara rağmen hasta olan yurttaşlarımıza ve yaşlılara bakılacaktır
* Parasız ve Türkçe eğitim. Her yurttaşa, ilkokuldan üniversite sonuna kadar parasız eğitim hizmeti sağlanacaktır. Özel okullar ve vakıf üniversiteleri kamulaştırılarak, eğitimde holdingçiliğe ve tarikatçılığa son verilecek, Atatürk'ün Tevhidi Tedrisat (Öğretimin Birliği) sistemi gerçekleştirilecektir.
* Yabancı dille eğitime son verilecek, eğitim dili ilkokuldan üniversite sonuna kadar Türkçe olacaktır. Kürtçe öğrenmek isteyen yurttaşlarımız için devlete bağlı kurslarla hizmet verilecektir. Yabancı dil dersleri, bütün okullarda ve üniversitelerde önemle verilecektir.
CHP: Yabancı dile ağırlık vereceğiz
* Eğitim Hakkının Önündeki Engellerin Kaldırılması, Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Sağlanması Öncelikli Hedefimizdir:
* Yabancı dil öğrenimine ağırlık vereceğiz. Ortaöğretimden mezun olan her öğrencinin bir yabancı dili bilmesini sağlayacağız.
* Zorunlu Eğitimi 12 Yıla Çıkaracağız. Lisede öğrenim süresini dört yıla, zorunlu eğitimi oniki yıla çıkaracağız.
* Anayasa'da ve yasalarda gerekli değişiklikleri yaparak üniversitelerimizi tek tip yapılanmaya mahkum olmaktan kurtaracağız.
AKP: Üniversiteye giriş sınavı değiştirilecek
* Yaygın ve örgün eğitimin her aşamasında e-eğitim yürürlüğe konacaktır.
* Yabancı dil ile eğitim yerine, okullarda en az bir yabancı dilin iyi bir şekilde öğretilmesi hedeflenecektir
* Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), üniversiteler arasında koordinasyon sağlayan, standartlar belirleyen bir yapıya kavuşturulacak; üniversiteler idari ve akademik özerkliği olan, öğretim elemanları ve öğrencilerin serbestçe bilimsel faaliyette bulunduğu, araştırma ve öğretim kurumları düzeyine çıkarılacaktır.
* Üniversiteye yerleştirme sistemi, mesleki ve teknik eğitime talebi düşüren, haksız ve adaletsiz uygulamalara sebep olmaktadır. Sınavlar, yarışmayı teşvik edecek ve adaleti sağlayacak şekilde değiştirilecektir.
YTP: Her okula internet
* Türkiye'nin tüm okullarına ikişer bilgisayar ve İnternet bağlantısını iki yılda gerçekleştireceğiz (proje maliyeti 300 milyon dolar).
* Öğretmenlerin kendisi istemedikçe, başka yörelere atama yapılmayacak.
* YÖK'ün işlevi üniversiteler arasında koordinasyonu sağlamak olacak
* Üniversiteye girişte orta öğrenimdeki başarı ve yönlendirme esas olacak, zamanla sınavla giriş kaldırılacak. O aşamaya kadar öğrencilerin ek eğitim ile üniversiteye hazırlanmalarına yardımcı olunacak.
Eğitim'de Türkiye
Eğitim-Sen'in verilerine göre Türkiye'de eğitime ayrılan pay öbür ülkelere çok düşük. Örneğin Yunanistan'da kişi başına düşen eğitim harcaması 234 dolar, Hollanda 523 dolar, Almanya 810 dolar, Japonya'da 950 dolarken, Türkiye'de 76 dolar.
Bütçeden eğitime ayrılan pay konusunda da aynı uçurum söz konusu:
Türkiye'de 2001 bütçesinde eğitime ayrılan pay yüzde 8.1 iken, Senegal'de yüzde 33.1, Meksika'da yüzde 26, Japonya'da yüzde 16.2, ABD'de yüzde 12.4, Fransa'da yüzde 18.1, Almanya'da yüzde 16.4 ve İsviçre'de yüzde 18.7. (HA)