Stokholm Uluslar arası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) son çalışmasına göre, ilk üç sırayı Tayvan, Çin ve Suudi Arabistan alıyor.
Seçime girecek partilerden Demokratik Halk Partisi (DEHAP)ile Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) dışındaki partilerin "askeri harcamalar"la ilgili politikaları sürmekte olan politikayla aynı. Hatta bu partiler, ordunun şu anki durumunu yeterli görmeyerek daha "caydırıcı" ve "güçlü" yapılanma için kaynak aktarımını şart görüyor.
ÖDP ve DEHAP "istisna"
Demokratik Sol Parti (DSP), Yurt Partisi (YP), Doğru Yol Partisi (DYP), Millet Partisi (MP) ile Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) bildirge ve programlarında askeri harcamalarla ilgili bir bilgiye rastlanmadı.
Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Anavatan Partisi (ANAP), Liberal Demokrat Parti (LDP), Saadet Partisi (SP), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), Türkiye Komünist Partisi (TKP), Genç Parti (GP), İşçi Partisi (İP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Yeni Türkiye Partisi'nin (YTP) savunma, askeri harcamalar ve ordu konusundaki politikalarını oy pusulasındaki sıralamayla yayımlıyoruz.
DEHAP: Askeri harcamaları kısacağız
"Devlet kaynaklarının halk lehine kullanılması gerektiğini" savunan DEHAP'ın hedefleri arasında "askeri harcamaları kısmak" yer alıyor. Parti, ayrıca "insanlığın doğal çevresiyle birlikte yok olmasını önlemenin nükleer silah yığınağının yok edilmesi, her türlü biyolojik ve kimyasal silahların yasaklanmasıyla mümkün olabileceğini" savunuyor.
MHP: Caydırıcı ordu için modernizasyon
MHP, modern teçhizatla donatılmış güçlü ve caydırıcı bir ordunun varlığını, "Türkiye'nin jeo-stratejik konumu, tarihi ve kültürel mirasından doğan yükümlülükleri, bölge ve dünya barışına katkısı, güçlü ve yeterli bir savunma sistemi kurmasını ve bunu idame ettirmesi açısından zorunlu" görüyor.
"TSK'nın askeri modernizasyon programını başlatacağını" belirtiyor ve orduyu "dünyanın en gelişmiş orduları" seviyesine çıkartmayı amaçlıyor.
MHP ayrıca, "yerli silah sanayiinin daha hızlı gelişmesi ve özel sektörün de silâh ve askerî teçhizat üretimine yatırım yapması için" gerekli destek ve teşvikleri sağlayacağını vaat ediyor.
BBP: Çok ileri bir modernizasyon
BBP, "ordunun asli işlevlerini yerine getirmesi için çok ileri bir askeri modernizasyon programının başlatılmasını" savunuyor. "Ordunun dünyanın en gelişmiş orduları seviyesine çıkarılarak hareket ve ateş gücü açısından yüksek bir yapıya kavuşturulmasının" şart olduğunu söylüyor. BBP'nin askeri konulardaki öncelikleri ise askeri hava ve uzay teknolojisi...
ANAP: Modernizasyon ve profesyonel ordu
ANAP, "ülke savunmasının temel direği" olarak gördüğü TSK'nın bu görevini "en iyi şekilde yerine getirmesi için gerekli modernizasyon çalışmalarının yapılarak profesyonel nitelikte bir ordu yaratılacağını" vaat ediyor.
LDP: Savunma yatırımları özel sektöre
LDP, "Türk ordusunun çağın en gelişmiş teknolojik imkanlarıyla donanımlı, güçlü, caydırıcı bir güç olarak yeniden yapılandırılacağını" vaat ediyor. "Devletin savunma sanayii yatırımlarını özel sektöre devredeceğini" iddia ediyor.
Parti, "devletin prensip olarak yerli savunma sanayi geliştirme politikasının olmayacağını" belirtiyor.
SP: Modernizasyon için yerli kaynak
SP, "savunma gücünün üstünlüğünün sadece siyasal üstünlükle değil, aynı zamanda modern silah ve araçlarla teçhiz edilmiş, en mükemmel şekilde eğitilmiş, yüksek moral değerlere sahip bir ordu" ile sağlanabileceğine işaret ediyor.
"Silahlı Kuvvetlerin silah ve teçhizatının modernize ederek ateş ve tesir gücünün artırılmasının yanında asker sayısı ve askerlik süresini azaltacağını" vaat ediyor. Parti, kaynak ihtiyacını yerli kaynaklardan karşılayacağını belirtiyor.
BTP: Nükleer santral kuracağız
BTP, "nükleer enerjiye sahip olmanın hem savunma hem de ekonomi açısından zorunluluğunu savunarak, çevrenin korunmasına dikkat ederek nükleer santraller kurmayı" hedefliyor.
"Güçlü bir savunma sanayiinin kurulacağını" vaat eden parti, bunun için "dünya piyasaları ile rekabet gücüne ulaşmış, kendi kendini yenileyebilen bir politika" öngörüyor.
ÖDP: Güvenlik harcamalarını yüzde 6'ya indireceğiz
ÖDP, "eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi harcamalar için devletin bürokratik ve askeri harcamalarının en aza indirilmesinden" yana.
Bu amaç çerçevesinde ÖDP, "güvenlik harcamalarını yarı yarıya indirerek bu alandaki ağırlığı yüzde 12'den yüzde 6'ya düşürmeyi" vaat ediyor.
TKP: Kadınlar da askere
TKP programında, askerliği kadın-erkek bütün vatandaşlara şart koşuyor, silahlı kuvvetlerin personelinin sadece askeri anlamda değil, sosyalist yönden de geliştirilmesini savunuyor.
Bildirgede ise bu konuya değinmiyor.
GP: Dışa bağımlılık bitsin
Genç Parti'ye göre "ülkenin savunması ve barışın sürekliliği kuvvetli bir orduyu" gerektiriyor.
GP, bu gereklilik uyarınca, "ordunun en iyi şekilde eğitilerek modernize edilmesini" zorunlu görüyor. Parti, "ordunun modernizasyonu için dışa bağımlılığın ortadan kaldırılmasını" hedefliyor.
İP: MGK kaldırılsın
İP de askerliğin genel olduğunu savunuyor, kadın ve erkekler için askerliğin 6 ay olacağını belirtiyor.
İP, Türkiye'nin dış tehditlerinin savuşturulmasının "ordunun caydırıcı gücünün milli direnme ekonomisiyle pekiştirilmesiyle mümkün olabileceğini" öne sürüyor.
Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) kaldırılmasını savunan parti, "askere politika yapma yasağına son verilmelidir" diyor.
CHP: TSK yeniden yapılandırılacak
CHP, "uzay, bio teknoloji gibi sektörlerin yanında savunma sanayiinin ekonominin sürükleyici sektörlerine dönüştürülmesine tam destek vereceğini" belirtiyor.
Kaynak olarak ulusal kaynakları tercih eden parti, "TSK'nın yeniden yapılandırılarak esnekliğe kavuşturulmasını" savunuyor.
YTP: Asker sayısı azalacak
YTP, "Silahlı kuvvetlerde teknoloji kullanımına ve teknolojinin yenilenmesine dönük harcamalara öncelik vereceğini" ve "asker sayısını azaltacağını, zorunlu askerlik süresini kısaltarak profesyonel asker sayısını artıracağını" vaat ediyor.
YTP, "eğitim ve sağlık gibi konuların yanı sıra savunmayı da çağdaş teknoloji doğrultusunda yeniden düzenleyeceğini" iddia ediyor.
Türkiye'nin askeri harcamaları ve Dünya standartları
Türkiye'nin dünyada en fazla askeri harcama yapan ülkeler sıralamasındaki yeri 14.
Ekonomistler Platformu verilerine göre son yıllarda askeri harcamalar, Türkiye'deki milli gelirin yüzde 4'üne, temel harcamaların yüzde 14.7'sine, askeri ithalat da toplam ithalatın yüzde 3.3'üne denk geliyor.
Birleşmiş Milletler'in 24 Temmuz'da açıkladığı 2002 İnsani Gelişim Raporu'na göre Türkiye'de eğitime ayrılan pay yüzde 2.2, sağlığa ayrılan pay yüzde 3.3 iken askeri harcamalara ayrılan pay yüzde 4.9.
Oysa, Dünya standartlarına göre, askeri harcamaların 2002 yılı oranının bir ülkenin milli gelirinin yüzde 2'sini, hükümet harcamalarının yüzde 9'unu aşmaması gerekiyor. Bir ülkenin askeri malzeme ithali de toplam ithalatın en fazla yüzde 0.9'u olabiliyor. HA/NK/BB)