Resmi Gazete’de bugün yayınlanan 694 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) yeniden düzenlendi.
MİT artık Başbakanlığa değil, Cumhurbaşkanına bağlı.
MİT mensuplarının görev, yetki ve sorumluluklarına Cumhurbaşkanının onayladığı yönetmelikle karar verilecek. Ayrıca, MİT, “dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda” Cumhurbaşkanının verdiği görevleri yerine getirecek.
MİT Müsteşarı sadece Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olacak.
Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanununda yapılan değişiklikle, MİT mensuplarının yurtdışından getireceği silah ve mermiler de Cumhurbaşkanınca onaylanan yönetmeliğe tabi oldu. Bu yönetmelik, Resmi Gazete’de yayınlanmayacak, kamuya açılmayacak.
Yapılan değişiklikle, olağanüstü haller ile sıkıyönetim, seferberlik veya savaş halinin ilanında, MİT’in Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kurumlarla ilişkileri de Cumhurbaşkanı onayına bağlandı.
KHK’da MİT personelinin kimliğinin gizlenmesiyle ilgili maddeler de yer alıyor. MİT mensuplarının sadece kimliklerini değil, makam, görev ve faaliyetlerini ifşa etmek de yedi yıla kadar hapis cezasına tabi oldu.
MİT mensupları ile görevlilerinin tanıklığı MİT Müsteşarı iznine, müsteşarın tanıklığı da Cumhurbaşkanı iznine bağlandı.
“Gizli hizmet giderleri” ile ödeneklere de Cumhurbaşkanı karar verecek.
MİT Kanunu’nda yapılan değişiklikler
MİT Kanunu’na getirilen değişiklikleri derledik:
Cumhurbaşkanına bağlandı
KHK’nin 60. maddesi ile 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nun 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakana” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde değiştirildi; aynı maddenin dördüncü fıkrasında yer alan “merkez ve taşra” ibaresi yürürlükten kaldırıldı.
Değiştirilen madde şöyle:
“Başbakana bağlı Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı kurulmuştur.”
Milli güvenliğe ilişkin konulardaki görevler
KHK’nin 61. Maddesi de şöyle:
“2937 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “Milli Güvenlik Kurulu ve Başbakana” ibaresi “Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Milli Güvenlik Kuruluna” şeklinde ve ikinci fıkrasında yer alan “Başbakanca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddenin birinci fıkrasının (h) bendine “konularda” ibaresinden sonra gelmek üzere “Cumhurbaşkanınca veya” ibaresi eklenmiştir.”
Değişen maddeler şöyleydi:
“Kamu kurum ve kuruluşlarının istihbarat faaliyetlerinin yönlendirilmesi için Milli Güvenlik Kurulu ve Başbakana tekliflerde bulunmak.”
“Millî İstihbarat Teşkilatına bu görevler dışında görev verilemez. Milli İstihbarat Teşkilatı birimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları Başbakanca onaylanacak bir yönetmelikte belirtilir.”
“Dış güvenlik, terörle mücadele ve millî güvenliğe ilişkin konularda Bakanlar Kurulunca verilen görevleri yerine getirmek.”
KHK, Madde 62: Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu
“2937 sayılı Kanunun 5. maddesinin üçüncü ve altıncı fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
“Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yukarıda belirtilen görev ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesiyle ilgili koordinasyonu sağlamak ve istihbarat çalışmalarının yöneltilmesinde temel görüşleri oluşturmak ve uygulamayı belirlemek üzere, Cumhurbaşkanının başkanlığında Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu (MİKK) kurulmuştur. Kurulun sekretarya hizmetleri MİT Müsteşarlığı tarafından yürütülür.”
“Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulunun üyeleri, ayrıntılı görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.”
KHK, madde 64: Sadece Cumhurbaşkanına sorumlu
“2937 sayılı Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakana” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde ve “Başbakanın” ibaresi “Cumhurbaşkanının” şeklinde değiştirilmiştir.”
Değişen madde şöyleydi:
“MİT Müsteşarı 4. maddede belirtilen görevlerin yerine getirilmesinden Başbakana karşı sorumlu olup, Başbakanın dışında herhangi bir kişi veya makama karşı sorumlu tutulamaz.”
Madde 65: OHAL’de MİT’in görevleri
“2937 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunca çıkarılacak" ibaresi “Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkrada yer alan “sıkıyönetim,” ibaresi ile üçüncü Bölüm başlığında yer alan “Sıkıyönetim,” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.”
Değişen madde OHAL başlığını taşıyor:
“Olağanüstü haller ile sıkıyönetim, seferberlik veya savaş halinin ilanında, Milli İstihbarat Teşkilatının bakanlıklar, Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla münasebetleri, Milli Güvenlik Kurulunun mütalaası alındıktan sonra Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
Kadroya da Cumhurbaşkanı karar verecek
KHK, madde 66: “2937 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakan" ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.”
Değişen madde şöyleydi:
“Milli İstihbarat Teşkilatının fiili kadrosu, her yıl MİT Müsteşarlığınca tespit olunur ve Başbakan tarafından onaylanır.”
MİT personelinin kimliğinin gizlenmesi
KHK, madde 68:
“2937 sayılı Kanunun 12. maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir: MİT personelinin kimliğinin gizlenmesi esastır. Bu personele ilişkin özlük ve sosyal güvenlik haklarının tespitinde MİT Müsteşarlığı kayıtları esas alınır. Buna ilişkin usul ve esaslar Sosyal Güvenlik Kurumu ile MİT Müsteşarlığı tarafından müştereken hazırlanan ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan yönetmelikle belirlenir.”
MİT mensuplarına ödenek
KHK, madde 71: “2937 sayılı Kanunun 20. maddesinin birinci ve beşinci fıkralarında yer alan “Başbakanlık” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.”
Değişen maddeler ödenekle ilgiliydi:
“Milli İstihbarat Teşkilatının giderlerini karşılamak amacıyla her yıl Başbakanlık bütçesi içerisinde özel bir tertibe yeteri kadar ödenek konulur.”
“MİT Müsteşarlığı için Başbakanlık bütçesine konulan ödenekler, Yasama Organının ilgili komisyonunda gizli bir oturumda görüşülerek karara bağlanır.”
Kanunun 21. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakana” ibaresi de “Cumhurbaşkanına” şeklinde değiştirildi.
Madde şöyleydi:
“MİT Müsteşarı gizli hizmet giderlerinin hizmetin gereklerine göre harcanmasından Başbakana karşı sorumludur.”
Soruşturma yapılması Cumhurbaşkanı iznine bağlandı
KHK madde 74 ile MİT Kanunu’na şu eklendi:
“MİT Müsteşarı hakkında soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının iznine bağlıdır. Soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi kararlarına karşı on gün içinde Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilir.
“İtirazlar öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.”
MİT mensuplarının tanıklığı da izne bağlandı:
“Devletin çıkarlarının veya görevin gizliliğinin zorunlu kıldığı hâllerde MİT mensuplarının ve MİT’te görev yapmış olanların tanıklığı MİT Müsteşarının, MİT Müsteşarının tanıklığı ise Cumhurbaşkanının iznine bağlıdır.”
Kimlik ifşasına yedi yıla kadar hapis
KHK’nin 75. maddesi ile MİT Kanunu’nun 27 maddesinin ikinci fıkrasına “ailelerinin kimliklerini” ibaresinden sonra gelmek üzere “makam, görev ve faaliyetlerini” ibaresi eklendi.
Madde şöyleydi:
“MİT mensupları ve ailelerinin kimliklerini herhangi bir yolla ifşa edenler ile MİT mensuplarının kimliklerini sahte olarak düzenleyen veya değiştiren ya da bu sahte belgeleri kullananlara üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir.”
Devlet Memurları Kanunu’nda değişiklik
KHK ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda da MİT ile ilgili değişiklikler yapıldı.
Atamalara da Cumhurbaşkanı karar verecek
Kanunun 36/f-2 maddesindeki “Başbakana” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde değiştirildi.
Madde şöyleydi:
“Bu kanunla tespit edilen çeşitli hizmet sınıflarına dahil olup da MİT Müsteşarlığı emrinde çalışan MİT mensuplarının atama, derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi ve disiplin hükümleri ile ilgili yetkilerin kullanılmasının düzenlenmesi Başbakana aittir.”
Tazminat ve mesailerin belirlenmesi
Devlet Memurları Kanunundaki 152 maddenin yeni hali de şöyle oldu:
“Milli İstihbarat Teşkilatı fiili kadrosuna dahil bulunanlara ödenecek iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zammının miktarları ile özel hizmet tazminatı oranları, ödeme usul ve esasları Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.”
Kanunun 178 maddesinde mesailer belirlendi. Kanunun yeni hali şöyle:
“Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarına ödenecek fazla çalışma ücretleri ve diğer hususlar Cumhurbaşkanı tarafından onaylanacak bir talimatla tespit edilir.”
Sözleşmeli personel alımı ve ödenecek maaşları da yine Cumhurbaşkanı belirleyecek. (AS)