Koronavirüs Yerel Gazeteleri Nasıl Etkiledi?

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Türkiye koronavirüsle mücadelesinde 40’ıncı gününü geride bıraktı. İlk koronavirüs vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yana sosyal izolasyon ve sokağa çıkma yasakları ulusal ve yerel gazete tirajlarının düşmesine sebep oldu.

Satışlarının koronavirüs öncesine oranla, yarı yarıya düştüğünü belirten yerel gazete sahipleri ve genel yayın yönetmenleri geleceklerinin belirsizlik içinde olduğunu söylüyor.

En büyük gelir kaynaklarından olan resmi ilanların da artık gelmediğinden bahseden gazeteciler, kapatmakla çalışanları arasında kaldıklarını söylüyor.

Muş'ta haftalık yayın yapan Haber49 gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Emrullah Özbey, Tekirdağ'da günlük çıkan Habertrak gazetesi sahibi Cenap Kürümoğlu, Gaziantep 27 Gazetesi yönetim kurulu başkanı Ökkeş Özekşi ve Trabzon'da yayın yapan Kuzey Ekspres gazetesi imtiyaz sahibi Hasan Kurt’la konuştuk.

Özbey: Gazeteler elimde kalıyor

Muş’ta haftalık olarak yayın yapıyorduk. Koronavirüsle birlikte aylık periyotta gazetemizi basmaya başladık ama satamıyoruz. Normal zamanda da 1000 adet basım yapıyordum hala 1000 adet yapıyorum ama gazeteler elimde kalıyor, satılmıyor.

Benim gazetem renkli baskı olduğu için Adana’da baskı yapıyorum. Ulaşım da sıkıntı yaşıyorum, dağıtımda sıkıntı yaşıyorum. Reklam deseniz Muş’ta zaten öyle bir potansiyel yok.

Muş’ta yerel ve günlük olarak çıkan sekiz gazete var ve bu gazeteler salgın süresinde günde iki gazete olarak çıkma kararı aldı.

İŞKUR, bu süreçte personel yardımı sağlayacağını açıkladı ama bir an önce başvurulmasına rağmen henüz başvurularda bir gelişme yok. Bu süreç daha ne kadar devam eder bilmiyorum ama yerel gazetelerin bu süreçteki ayakta durması zor.

Kürümoğlu: Maaşları nasıl öderim bilmiyorum

Diğer şehirlerdeki gibi Tekirdağ’daki yerel gazeteler de belirli periyotlar halinde çıkmaya başladı.Tekirdağ’da günlük yayın yapan altı gazete var ve üçer günlük periyotlar halinde çıkıyoruz.

BİK bu süreçte abone sayılarını ve bayi satış rakamlarını dikkate almayacağım dedi ama ortada resmi ilan olmadığı için zorlanıyoruz.

Hatta BİK reklamlar resmi ilan ve üzerinden yüzde 15 komisyonu almaya devam ediyorlar. Bunun bize hiçbir faydası yok. Tam tersine üzerimizde yük oluşturuyor.

Bayiler kapalı olduğu için satışımız yok, iş yerleri kapalı olduğu için tirajımız yok. Biz yine de gazeteleri iş yerlerinin kapıların önüne bırakıyoruz ama gazetelere ne olduğu meçhul.

"Kârımız yok, zararımız var"

Bizim okuyucumuzun çoğu esnaf kesimi ve iş yerlerinde okuyorlar bu gazeteyi. Berberler, kıraathaneler, lokantalar, çayhaneler... Bunların hepsi kapalı. İş yerleri kapalı olduğu için alacaklarımızı tahsil edemiyoruz.

Buna rağmen ben çalışanlarımın maaşları ödemeye devam ediyorum. Yanımda 10 kişi çalışıyor. Ama bu süreç böyle devam ederse nasıl maaşları öderim bilmiyorum.

Kârımız yok zararımız var. Çünkü ilan gelmiyor, reklam gelmiyor. Yerel gazetelerin en büyük geliri resmi ilanlar. Geçtiğimiz ay KDV dahil 30 bin TL’lik ilan almışız, bu ay 5 bin TL’lik ilan var.

Döviz yükseldiği için girdilerimiz de arttı. Mürekkep kimyasal, kalıp, kağıt hepsi ithal.  İki ay öncesinde dolar 5,80’lerdeydi şimdi 7 liraya merdiven dayadı. Ama gazete fiyatı da ilan fiyatı da aynı.

Bu şekilde devam edemeyiz. Zaten zor durumdaydık. Bu süreç bizi daha da yıprattı. Türkiye’de 1100 civarında gazete bu yılın başında resmi ilan alıyordu. Bu Nisan’da 1025’e düştü. Yani 75 gazete kapandı. Bu şekilde devam ederse de bu sayı düşmeye devam eder. Çok büyük zorluk çekiyoruz.

Özekşi: Baskıyı azalttık, ekonomik yönden zordayız

Yazılı basına ara verdik. Haftada 1 gün çıkacak şekilde ve internetten yayın hayatımıza devam ediyoruz. Ama bunun yanında günlük gazetemizi internet üzerinden okuyucuya sunuyoruz.

Ekonomik yönden çok zordayız. İŞKUR için çalışanların maaşlarının yüzde 60 maaşını verecek denildi, başvuralı bir ayı geçti ama hala sonuç alamadık.

Çeklerimiz, senetlerimi,  personelimizin maaşı var. Hiçbir destek almadan ayakta kalmaya çalışıyoruz. Resmi ilan kalmadı, icra ya da mahkeme ilanları gelmiyor. Diğer her şey de durduğu için gelirimiz kalmadı. Yerel basın olarak şu anda ne zaman kapatırız, yayınımız ne zaman durur karar karar onu düşünüp duruyoruz. Çalışanlar da stres altında.

"Kara kara ne yapacağımızı düşünüyoruz"

Hiçbir yerden gelirimiz yok. Abone sistemi deseniz insanlar zaten iş yerlerini kapatmış, esnafın durumu bizden daha kötü. Esnaf gibi kara kara düşünüyoruz ne yaparız diye.

Baskı sayımızı 2 binden bin civarına çektik. 14 gazete günde 2 gazete yayınlanacak şekilde dönüşümlü olarak yayın hayatına devam ediyor Antep’te. Bu şekilde devam ederse kapatacağız. Önümüz karanlık. Yarını düşünemiyoruz.

Kurt: 3 bin basıyorduk, 1500'e düştük

İstanbul’da durum neyse Trabzon’da da durum aynı. Resmi ilan durdu. Gelirimiz beşse ikiye düştü. Baskı fiyatları dolara endeksli olduğu için baskı maliyeti arttı. Bunu da bazı gazeteler baskı sayısı düşürerek tolere etmeye başladı. Bizim de baskı sayımız 3 bin civarındaydı, 1500’e kadar düştük. Ama günlük olarak çıkmaya devam ediyoruz.

Diğer şehirlerdeki dönüşümlü baskı burada da uygulanmaya çalışıldı ama bir gazete kabul etmeyince herkes bildiği gibi çalışmaya devam etti.

Bu süreçte gazetelerin tasarruf yapmaları lazım ama herkes birbiriyle rekabet içinde olduğu için bunu da yapamıyoruz. Sayfa sayısını 18’den 12’ye indirelim istedik ama bu çalışan sayısını da azaltmak olur. Baskı maliyetini 30 lira 40 lira azaltmak için bunu da uygun görmedik.

Ne yapacağızı bilmiyoruz. Çalışanlarımızın bir kısmının maaşının yarısını şu an İŞKUR ödüyor. Ona rağmen zorlanıyoruz. Acilen ilan dağıtımına standart getirilmeli, kıstas getirilmeli.

Adaletsiz bir durum var. Antep’teki resmi bir ilanın artık İstanbul’da yayınlanmaması gerek. İlan nerden çıkıyorsa oranın gazetesinde yayınlanmalı. Bugün İstanbul gazetelerine bakıyorsun ilanların yüzde 80’ini, Anadolu’dan alıyor. Anadolu’daki ilanlar neden İstanbul’daki gazetelere gidiyor. Bu durum bizim sonumuzu hazırlıyor.

(HA)