Kolombiya'da 51 yıldır silahlı mücadele veren Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri (FARC) ile hükümet arasındaki barış görüşmelerinde önemli bir aşama kaydedildi.
Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos ile FARC lideri “Timochenko” ve Timoleon Jimenez takma adıyla bilinen FARC lideri Rodrigo Londono Küba'nın başkenti Havana'da el sıkıştı.
23 Eylül’de Havanaa’da biraraya gelen Santos ile Timochenko anlaşmanın ardından el sıkıştı. Küba Devlet Başkanı Raul Castro da Timochenko ve Santos'un tokalaşmasına katılıp ikilinin elini sıktı.
Santos: Başarısız olmayacağız
Santos, anlaşmanın ardından yaptığı açıklamada "Farc lideriyle beraber, müzakerelerin altı ayı geçmeyecek süre zarfı içinde sonuçlandırılması ve nihai anlaşma için imza atılması kararına vardık" dedi.
23 Mart 2016'ya kadar barış anlaşmasını imzalayacaklarını belirten Santos, anlaşma tarihinden sonraki 60 gün içinde de FARC'ın silah bırakmayı kabul ettiğini söyledi.
Santos “Bu kolay bir iş olmayacak çünkü hala üzerinde anlaşmamız gereken bazı zorlu noktalar var. Fakat heyetlerimize mümkün olan en kısa süre içinde anlaşmaya varmaları talimatı verdik. Başarısız olmayacağız. Barış zamanı geldi" diye konuştu.
Timoçenko: Barış iki tarafın elinde
Timoçenko ise "Karşılıklı ateşkes, silahların bırakılması anlaşması ve FARC'ın yasal siyasi bir harekete dönüşümünü sağlayacak mutabakatın oluşturulması için çabaların artırılması artık iki tarafın elinde" açıklaması yaptı.
Hakikat komisyonu oluşturulacak
Anlaşmaya göre;
* 50 yıldan uzun süren çatışmalarda işlenen suçların yargıya taşınması için özel mahkemeler kurulacak.
* Taraflar, savaş kurbanlarına tazminat ödenecek, savaş suçları işleyenlerin dışındaki savaşçılar affedilecek.
* Hakikat komisyonu oluşturulacak.
* Savaş bölgeleri mayınlardan arındırılacak.
Taraflar daha önceki görüşmelerde toprak reformu, eski FARC üyelerinin siyasete katılımı ve yasa dışı uyuşturucu trafiğinin sonlandırılması konularında uzlaşıya varmıştı.
TIKLAYIN - FARC ve Kolombiya'da Barış Süreci
Toprak reformu |
Toprak reformu, kırsal Kolombiya’nın yeniden yapılandırılmasına yönelik. Buna göre, toprak bankası kurulacak, yeniden adil toprak dağıtımı olacak. Özellikle, gerilla şiddeti suresince hukuksuzca alınan topraklar üzerinde kanuni olarak hak iddia edilebilecek. Son olarak da, su anda aktif olarak işlenmeyen ve verimsiz topraklar The Global Post’tan Jill Langlois’e göre yerlerinden edilen çiftçilere, ve yoksul Kolombiyalılara islemesi için verilecek. Hükümet, uygun kredi ve zirai sübvansiyon sağlayacak. Kırsal bölgelerde sağlık, eğitim ve konut alanında yatırımlar artacak. The Economist analistleri adil toprak dağıtımı politikasının Marksist FARC gerilla isyanının ana motto’su olduğunu belirtiyor. Bu yüzden de reform, barış görüşmelerinin de en büyük konusu olarak değerlendiriliyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na (UNDP) göre Kolombiya, dünyanın en adaletsiz toprak dağılımı olan ülkelerden biri. İslenebilir toprağın yüzde 52’si, ülke nüfusunun en zengin yüzde 1,5’una ait. Tarım bakanlığına göre de hâlâ islenebilir verimli toprağın sadece yüzde 22’sinde aktif tarım yapılıyor. Ülke topraklarının 6,5 milyon hektarı illegal olarak işgal altında, terk edilmiş ya da iki grup arasında el değiştiriyor. FARC ise 807,000 hektarını tehdit ve şiddet yoluyla işgal etmekle suçlanıyor. Reformun en önemli amacı, toprağını terk eden köylüye (artik legal/resmi olarak ona ait olmasa da) bu toprağı geri vermek. İkinci olarak küçük esnaf/çiftçiye pazar olanağını arttırmak, teknik yardım ve sübvansiyonlarla desteklemek. Şu ana kadar, küçük esnaf grupları ve çiftçiler Havana’daki konuşmalarda temsil edilmiyor. Çiftçi ve köylülerin oluşturduğu lobi gruplarının beraber sunduğu tekliflerin, barış surecinde daha sonra görüşülmesi bekleniyor. Uzmanlara göre dikkat edilmesi gereken husus, kırsal kalkınma, toprak reformu ve demokratikleşmenin beraber yürütülmesi. (Land Reform in Colombia: Peace, Land and Breadraporunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz). |
Kolombiya-FARC görüşmeleri
Kolombiya'da devlet ile FARC arasındaki silahlı çatışma yaklaşık 50 yıldır sürüyor. Kolombiya devleti ile FARC arasında görüşmeler 1991'de başlamıştı.
Kolombiya devleti ve FARC arasındaki çözüm süreci Kasım 2012’de başladı. Taraflar üç yıl önce Havana’da biraraya geldi.
Taraflar Kasım 2012'de Küba başkenti Havana'da bir araya gelerek çözüm sürecini başlattılar. Sürecin başlamasından bu yana üç ana konuda uzlaşıldı.
Taraflar Mayıs 2013'te, altı ay süren müzakerelerin sonucunda toprak reformunda uzlaşmıştı. Buna göre Kolombiya’nın kırsal kesimlerde ekonomik ve sosyal dönüşüm yapılmasında, fakir çiftçilere toprak verilmesinde anlaşma sağlanmıştı.
Mayıs 2013'te yasadışı uyuşturucu ticaretinde işbirliği yapma sözü verilmiş, Kasım 2013'te ise taraflar muhaliflerin siyasi katılımıyla bir barış anlaşması yapılması konusunda anlaşılmıştı.
Yarım asırlık çatışma |
Kolombiya Ulusal Tarihi Hafıza Merkezi'nin raporuna göre Farc ile ulusal güvenlik güçleri arasında çatışmada bugüne kadar 220 bin kişi öldü. Ölenlerin yüzde 80’ü sivillerden oluşuyor. Yedi milyondan fazla kişi hükümetin Mağdurlar Birimi'ne kayıt oldu, nüfusun önemli bir kısmı yerinden edildi. Çok sayıda kişi kaçırıldı, tehdit edildi, zorla kaybedildi ve kara mayınları nedeniyle yaralandı. Katliam ve ölümlerin yarısından fazlasının ise FARC'la “mücadele” için oluşturulan sağcı paramiliter gruplar tarafından işlendi. |
Ancak barış görüşmeleri çeşitli nedenlerle kesintiye uğradı. En son 17 Kasım 2014 günü Kolombiya ordusu generallerinden Ruben Dario Alzate’nin kaçırılması sonrası barış görüşmeleri Kolombiya devleti tarafından askıya alınmış; Aralık başında ateşkes yeniden sağlanmıştı.
FARC en son Mayıs 2015’te Kolombiya ordusunun saldırıları sona ermediği için ateşkesi sonlandırmıştı.
Bu haberde BBC Türkçe, NTV, Sol ve CNN’den yararlandık. (EA)