Kolombiya hükümeti ve FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia - Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri) 50 yıldan fazla süren savaş sonunda bir hakikat komisyonunun kurulması için anlaştı.
Sekiz ay önce FARC’ın isteği üzerine kurulması istenen bu komisyonun amacı hayatını kaybedenler, savaş mağdurları ve kaybolanlarla ilgili soruşturma ve takip başlatmak. FARC’in resmi sitesine ve Kolombiya hükümeti baş müzakerecisi De la Calle’e göre hakikat komisyonsuz savaş son bulamayacak. Bu komisyon, barış için gerçek ve taktiksel olmaktan uzak bir adım olarak değerlendiriliyor.
Al Jazeera’nin haberine göre komisyon, Küba’nın başkenti Havana’da toplanacak. Şu ana kadar tartışılmaya açılacak olan konular şöyle: iki taraftan da hayatını kaybedenlerin resmi olarak tanınması, haklarının tartışılması, savaş tazminatları, silahsızlanma ve güvenlik garantisi, uyuşturucu ticareti, toprak reformu ve lider Simon Trinidad’ın özgür bırakılarak çözüm surecine dahil edilmesi. Savaş kurbanlarının aileleri ve savaştan doğrudan etkilenenlerden bir grup Küba’nın başkenti Havana’ya giderek acı ve deneyimlerini paylaşacak.
Komisyonun yanı sıra, FARC gerillalarının tek taraflı olarak 9–30 Haziran arasında silahları bırakması ve ateşkes ilan etmesi de büyük önem taşıyor. Kolombiya’daki cumhurbaşkanlığı seçimleri, önümüzdeki Perşembe ve Cuma, merkez sağın lideri ve barış surecini destekleyen aday Juan Manuel Santos ve milliyetçi/sağ rakibi Oscar Ivan Zuluaga arasında olacak. Santos bu sürece çok değer verirken, Zuluaga ve grubu süreçten şüpheli: özellikle, FARC’ın öldürülen kurbanlara uyuşturucudan temin edilen paradan ödeme yapılmasını istiyor.
Toprak reformu
BBC’nin analizine göre tartışılacak en önemli iki konudan biri toprak reform ve örgütün Kolombiya siyasetine katilim sureci. Toprak reformu, kırsal Kolombiya’nın yeniden yapılandırılmasına yönelik. Buna göre, toprak bankası kurulacak, yeniden adil toprak dağıtımı olacak. Özellikle, gerilla şiddeti suresince hukuksuzca alınan topraklar üzerinde kanuni olarak hak iddia edilebilecek. Son olarak da, su anda aktif olarak işlenmeyen ve verimsiz topraklar The Global Post’tan Jill Langlois’e göre yerlerinden edilen çiftçilere, ve yoksul Kolombiyalılara islemesi için verilecek. Hükümet, uygun kredi ve zirai sübvansiyon sağlayacak. Kırsal bölgelerde sağlık, eğitim ve konut alanında yatırımlar artacak.
The Economist analistleri adil toprak dağıtımı politikasının Marksist FARC gerilla isyanının ana motto’su olduğunu belirtiyor. Bu yüzden de reform, barış görüşmelerinin de en büyük konusu olarak değerlendiriliyor.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na (UNDP) göre Kolombiya, dünyanın en adaletsiz toprak dağılımı olan ülkelerden biri. İslenebilir toprağın yüzde 52’si, ülke nüfusunun en zengin yüzde 1,5’una ait. Tarım bakanlığına göre de hâlâ islenebilir verimli toprağın sadece yüzde 22’sinde aktif tarım yapılıyor. Ülke topraklarının 6,5 milyon hektarı illegal olarak işgal altında, terk edilmiş ya da iki grup arasında el değiştiriyor. FARC ise 807,000 hektarını tehdit ve şiddet yoluyla işgal etmekle suçlanıyor.
Reformun en önemli amacı, toprağını terk eden köylüye (artik legal/resmi olarak ona ait olmasa da) bu toprağı geri vermek. İkinci olarak küçük esnaf/çiftçiye pazar olanağını arttırmak, teknik yardım ve sübvansiyonlarla desteklemek.
Su ana kadar, küçük esnaf grupları ve çiftçiler Havana’daki konuşmalarda temsil edilmiyor. Çiftçi ve köylülerin oluşturduğu lobi gruplarının beraber sunduğu tekliflerin, barış surecinde daha sonra görüşülmesi bekleniyor. Uzmanlara göre dikkat edilmesi gereken husus, kırsal kalkınma, toprak reformu ve demokratikleşmenin beraber yürütülmesi. (Land Reform in Colombia: Peace, Land and Breadraporunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz).
Kolombiya devleti ve FARC ile yaşanan 50 yılı aşkın çatışmalarda 220 bin kişi hayatını kaybetmiş, 3 milyon insan zorunlu göç etmişti. Barış görüşmeleri 1991'de başladı, çeşitli kesintilerle bugüne gelindi. (DG/HK)