Yenice, İlhan ve Öztürk, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde her iki kadından birisinin okuma yazma bilmediğini vurguladı ve kadınların eğitim görebilmesi için eğitim imkanlarının ve ekonomik imkanların artırılması gerektiğini söylediler.
Okuma yazma bilmeyen kadınların toplumda dışlanmış ve yok sayılan bir kesimi oluşturduğunu da vurgulayan Yenice, kadınların öğrendiklerini yaşamlarına aktarabilmelerinin önemini vurguladı.
Yenice, İlhan ve Öztürk'ün kadınların eğitimlerini ilişkin görüşleri şöyle:
Yenice: Kadınların öğrendikleri topluma geri dönüyor
* Kız çocuklarının eğitiminin önündeki en önemli engel, geleneksel değerler ve ekonomik zorluklar. Aileler, eğitimde oğlan çocuklarına öncelik tanırken, kız çocukların eğitimini gereksiz buluyor. Kırsalda okulların yerleşim bölgelerinden çok uzak olması da kızların eğitimini güçleştiriyor.
* Okumaz yazmaz kadınların en önemli problemi, güven eksikliği. Kadınlar, kendi sorunlarının çözümünde rol alabilecekleri halde, fikirlerine önem verilmeyeceği düşüncesiyle sessiz kalıyorlar. Eğitimsiz kadınlar bir süre sonra toplumun dışlanmış kesimi haline geliyorlar. Sözlerini dinletemiyor ve toplumda görünmezleşiyorlar.
* Bizler, kadın ve çocuk eğitim merkezleri açarak kadınların ve kız çocuklarının eğitimini destekliyoruz; kadınların yaşam kalitelerini iyileştirme çabalarına destek oluyoruz.
* Mahalli, yerel yönetimler, yerel düzeydeki aktörlerle işbirliği süreci başlatıyoruz. Kadın ve çocuk merkezlerinde çocuklarla birlikte anneleri de eğitiyoruz. Merkezlerin işletmesini bir süre sonra anneler üstleniyorlar; bir süre sonra yerel yönetimlerle işbirliği yaparak yerel gündemi etkilemeye başlıyorlar.
* Kadınların ailede ve toplumdaki rolleri çok önemli. Geliştirdikleri ve öğrendikleri her şey aileye dönüyor. Bu nedenle, kadınların eğitilmesi toplumun eğitimine önemli katkı sağlıyor. Kadınların eğitimi arttıkça, demokratikleşme, ayrımcılığın önlenmesi, kültürler arası çatışmaların giderilmesi konusunda da önemli adımlar atılacaktır.
İlhan: Kadınlar sosyal hayatın dışında kalıyor
* AÇEV iki çeşit eğitim yürütüyor: Erken çocuk ve yetişkin eğitimi. Yetişkin eğitimine geçişin en önemli nedeni, erken çocuk eğitiminde kadınların pek çoğunun okumaz yazmaz olduğunu fark etmemizdi. Türkiye genelinde her dört kadından birisi okuma yazma bilmiyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde, bu oran iki kadından birisine düşüyor.
* Kadınların okuma yazma oranı, dünya genelinde de erkeklerden daha düşük. Erkeklerin okuması aile için daha önemli; okula ulaşma imkanları daha fazla. Okula gitmeseler de ev dışında daha fazla vakit geçiriyorlar. Askerde ya da işyerinde okuma yazma öğreniyorlar. Oysa kadınlar, vakitlerinin önemli bir kısmını ev içinde geçiriyorlar.
* Kadınların okuma yazma bilmemesi, sosyal hayata katılmalarını engelliyor. Elektrik faturasını okuyamıyor, otobüse binemiyor, alışverişe çıkamıyorlar. Medeni haklarının, miras haklarının farkında değiller.
* Annelere eğitim desteği vermek isterken, kadınların bu sorunlarını fark edince, işlevsel yetişkin okur yazarlığı programını geliştirdik. Kadınlara okuma yazma öğretirken, öğrendiklerini nerede ve nasıl uygulayacaklarını da anlatıyoruz.
Öztürk: Yasal yaptırımlar yetersiz
* Türkiye'nin güneydoğusunda çalışıyoruz ve bu bölgede okuma yazma bilmeyen kadın oranı çok yüksek. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) çalışmaları gösteriyor ki, Türkiye'nin diğer bölgelerinde kadınların okuma yazma oranlarında artış gözlenirken; Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bu oran azalıyor.
* Okuma yazma bilmeyen kadınlar haklarından haberdar olamıyorlar. Türkçe bilmeyen kadın oranı da çok yüksek. Sözel yasalar dediğimiz geleneklerin kadınlara reva gördükleri uygulanıyor. Kadınlar resmi yasalara ulaşamıyorlar.
* Türkiye yasaları sekiz yıllık eğitimi zorunlu kılıyor ancak kız çocuklarının okula gönderilmemesine karşı herhangi bir yasal yaptırım uygulanmıyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki ekonomik güçlükler de kız çocuklarının eğitimini zorlaştırıyor. Kız çocukları eve katkı sağlayacak, tarlada çalışacak işçiler gibi görülüyor. Ailelere ekonomik destek sağlanması, eğitim oranının yükselmesini sağlayabilir. (BB)