Kıbrısta Muhalefet, CTPden Rahatsız

“Türkiye, Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik süreciyle Kıbrıs’ta çözümü aynı kefeye koyuyor. Annan Planı ise, bu pazarlıkta tam ortada duruyor. Ankara zirvesi, KKTC’de bir hükümet kurulmasını kolaylaştırmış olabilir. Ancak, bu hükümetin çözümü hedefleyip hedeflemediği belirsiz. Annan Planı’nın koşullarının kabul edilip edilmeyeceği de bilinmiyor.”

Türkiye’nin “AB üyeliği için, 1 Mayıs 2004’ten önce Kıbrıs sorununun çözümü” koşulunu, “üyelik müzakereleri için pazarlık” amacıyla Aralık’a ertelemeye çalıştığını savunan Yalyalı, dünkü görüşmeleri de bu çerçevede değerlendirdi:

“Ankara’nın amacı, Mayıs sürecini ileriye atmak ve pazarlık yapmak. Ancak gözden kaçırdığı bir şey var: Mayıs 2004’te Kıbrıs AB üyesi olacak. Ondan sonra Kıbrıs Türk halkını AB’ye üyeliği konusunda bütün etki ve yetki bugün Güney Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dediğimiz Kıbrıs Cumhuriyeti’nin olacak.”

Yalyalı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Meclisini temsil eden partilerin liderlerinin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Org. Hilmi Özkök, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile üst düzey sivil ve askeri bürokratların katıldığı zirveyi, bianet’e değerlendirdi.

Ankara zirvesi, “Kıbrıs’ta çözüm”ü getirecek mi?

Görüşmelerde, Annan Planı’nın şartlarının kabul edilip edilmeyeceği netleşmedi. Planın üç ön koşulu var:

Görüşmelerin başlaması. Temel ilkelerine itiraz edilmemesi; boş kalan yerlerin Kofi Annan tarafından doldurulması.Görüşmelerin kesin sonuçlanma ve referandum tarihinin belli olması. Bütün bunların da, Kıbrıs Türk ve Rum tarafları ile Türkiye, Yunanistan ve İngiltere tarafından onaylanıyor olması. Yani, görüşmelerin “Evet, Planı kabul ediyoruz” denilerek başlaması gerekiyor.

Ankara zirvesinde, bütün bunları göremiyoruz. Bu da, Kıbrıs’ta çözüm isteyen kesimleri rahatsız ediyor.

Kıbrıs’ta muhalefet görüşmeleri, Demokrat Parti (DP) ile hükümet kurma girişimini ve Cumhuriyetçi Türk Partisi’nin (CTP) yaklaşımını nasıl değerlendiriyor?

Hükümet kurulsa da, 1 Mayıs 2004’e kadar çözümü hedefleyip hedeflemeyeceği şüpheli. CTP de Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) de, Milli Güvenlik Kurulu’nda (MGK) karara bağlanmadığından, bu konuda net bir açıklama yapmıyor.

CTP, çözüm ve Avrupa Birliği (AB) ekseninde bir seçim politikası izlemişti, şu anda aynı netliği göstermiyor. Dün (Perşembe) yaptıkları açıklamada, DP lideri Serdar Denktaş, “Mayıs’a kadar çözüm olacağını ben ummuyorum” dedi.

Kıbrıs’taki toplumsal muhalefet, gelişmeler karşısında nasıl bir tutum alacak?

14 Aralık seçimlerinde, Kıbrıs’ta çözüm isteyenlerin oy oranı yüzde 52’ydi. Seçim sistemi nedeniyle bu oran parlamentoya 25-25 sandalye sayısı olarak yansıdı. Kıbrıs’ta çözüm isteyen çoğunluk, bugün belirsizlikten huzursuz, rahatsız.

Hükümet kurulup kurulmayacağı da, hükümetin çözümü hedefleyip hedeflemeyeceği de en geç Pazartesi gününe kadar belli olacak. Kıbrıs’taki toplumsal muhalefetin nasıl bir tutum alacağı, rahatsızlığının haklı ya da haksızlığı da o zaman daha iyi anlaşılacak.

Bu süreçte Türkiye’nin rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ankara, her halükarda Kıbrıs’ın kendisi için sorun olduğunu görüyor. “Çözersem, tarih alamazsam ne derim”le uğraşıyor. Bu nedenle çözüm tarihini, kendisinin de tarih alacağı Aralık ayına kaydırıp kaydıramayacağının hesaplarını yapıyor.

Ankara’nın yaklaşımı pek çok insana eskiye göre daha uyumlu, çözümden yana görünebilir. Ancak, seçimden bir hafta önce AKP içindeki ağırlıklı bakanların KKTC’de açılışlar yaptığı unutulmamalı.

Ankara, tavırlarıyla “Kıbrıs’ta çözüm isteyen bir hükümet arzuluyoruz. Ancak, çok radikal çözüm isteyenler bu hükümette yer almasın. Yoksa AB ile pazarlık şansımız kalmaz” diyor.

Gelişmeler Cumhurbaşkanı Denktaş’ı, Kıbrıs’ta Annan Planı’na ve AB’ye karşı olanları nasıl etkileyecek?

Bu soruyu yanıtlamak için, Cumhurbaşkanı Denktaş’ın ya da statükocuların neyin ifadesi olduğuna bakmak gerekir. Bu kesimler, Türkiye’de kimler konuştuğunda harekete geçiyorlar?

En önemlisi, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa’nın Kıbrıs konusundaki politika ve öngörüleri. ABD ve AB Kıbrıs’ı bir bütün olarak AB’ye almak konusunda anlaşmışlarsa, buradaki statükocuların ve Türkiye’deki uzantılarının rahat politika yapabilecekleri alan daralır.

Bu da doğal olarak, Annan Planı’nı yeniden görüşme masasına getirebilir. Ancak ben, Rauf Denktaş’ın görüşmeciliğinde bunun gerçekleşeceğine inanmıyorum.

Ankara’da dün yapılan açıklamada “tek görüşmeci”ye atıfta bulunulmuyordu…

Bu ifade, AKP’nin iktidar mücadelesinde AKP’nin bir adım öne geçmesi midir? Denktaş’ın yanına hükümetin görüşmeci olarak konması bir ilerleme midir? Türkiye’deki diğer iktidar odakları ile AKP arasındaki dengelerde, AKP lehine bir kazanımdır?

Ben öyle değerlendirmiyorum. Türkiye Cumhuriyetinin Kıbrıs konusunda takiye yaptığını düşünüyorum.

Neden?

Türkiye’nin “demokratikleşme”de gösterdiği dirence bakınız. AB son dakikaya gelmeden, ilerleme sağlanamadı. Yasal düzenlemeler hayata geçirilemedi. Zihniyet değişmedi. Kıbrıs konusunda neden bunun tam tersini yapsın? Kıbrıs, Türkiye için bir kazanç alanı.

Türkiye, Kıbrıs’a ekonomik yardım yapıyor ancak, bunun karşılığında Kıbrıs’ın en fazla dış ticaret yaptığı ülke Türkiye. Böylece Kıbrıs, Ankara’daki bazı adresleri besliyor.

Bütün bunlar, geçmiş hükümet döneminde, Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) kasasına giderken, bugün başkalarının kasasına gidiyor. Böyle bir rantı bırakmak isterler mi? (BB)