1978 tarihli İspanya Anayasası'nın temel özelliklerini Türkiye'nin eski Madrid Büyükelçiliği Müsteşarı Akın Özçer, şöyle özetlemişti: "Geniş toplumsal mutabakat, demokrasi, özerklikler. "
Anayasanın bazı ayırt edici özellikleri şöyle.
Çoğulluk: Anayasanın girişi "Bütün İspanyolların ve İspanya halklarının" insan haklarını, kültürlerini, geleneklerini, dillerini ve kültürlerini korumayı amaç ediniyor.
İnsan hakları standartları: 10. madde anayasanın tanıdığı haklar ve özgürlüklerin İnsan Hakları Bildirgesi'nin ve uluslararası sözleşmelerin ışığında yorumlanacağını söylüyor.
Ayrımcılık yasağının kapsamı geniş: 14. maddede, ayrımcılık yapılmamasının kapsamında cinsel yönelim ve sosyal köken de yer alıyor.
İşkence yasağı ve ölüm cezası: Anayasa 15. maddesinde daha 1978'de işkenceyi yasaklıyor ve ölüm cezasını kaldırıyor.
"Ayrılıkçı" ve "bölücü" ifadeler serbest
Anayasa "ayrılıkçı" ve "bölücü" ifadeler de dahil olmak üzere ifade özgürlüğüne yasak getirmiyor. Bunları savunan dernekler veya partilere de yasak getirmiyor. Bu nedenle siyasi parti kapatılamıyor.
Farklı diller kültürel miras
3. madde Kastilya dilinin (İspanyolca olarak bildiğimiz dil bu) devletin resmi İspanyol dili olduğunu, bütün İspanyolların bunu bilme görevi ve hakkı olduğunu söylüyor. Ama aynı zamanda diğer dillerin de özerk topluluklar nezdinde resmi dil olabileceğini belirtiyor. Aynı zamanda İspanya'nın farklı dillerini bir zenginlik olarak niteleyip bunu kültürel miras sayıyor, bu zenginliğin saygı görmesini ve korunmasını öngörüyor.
Ulus ayrışmaz, özerklik hakkı tanınıyor
2. madde anayasanın İspanyol ulusunun ayrışmazlığına, ülkenin bölünmezliğine dayandığını, milliyetlerin kendilerini yönetme hakkının tanındığını ve garantiye alındığını söylüyor.
İspanya'da bugün 17 özerk topluluk ve iki de özerk kent var. (TK)