İran'da maç izlemek için stadyuma girmeye çalıştığı gerekçesiyle hapse mahkum edilmesine tepki olarak kendini ateşe veren ve yaşamını kaybeden Seher Hudayari'nin ardından kadınlar için uygulanan stadyum yasağı yeniden gündeme geldi.
İran Spor Bakanı Masoud Soltanifar, kadınların futbol stadyumlarına giriş yasağının kaldırıldığını açıkladı. Ancak izin ilk aşamada milli maçlarla sınırlı tutuldu.
İran’da 1979'da gerçekleşen İslam Devrimi’nden bu yana, kadınların stadyumlara girmesi fiilen yasak.
"Gerekli hazırlıklar başladı"
İran A Milli Futbol Takımı’nın Dünya Kupası eleme grubu maçlarını oynadığı Tahran’daki Azadi Stadında açıklama yapan İran Spor Bakanı, “Başlangıçta sadece milli maçlar olmak üzere kadınların da futbol stadyumlarına gelebilmeleri için tüm gerekli hazırlıklar yapıldı” dedi.
Hazırlıklar kapsamında kadın taraftarlara ayrı girişler, ek tribünler ve tuvaletler yapıldığı belirtildi. Ayrıca özel polis ekipleri, kadınların stadyuma giriş-çıkış esnasında herhangi bir güvenlik problemi yaşanmaması adına görevlendirilecekler.
Kadınların stadyuma giriş yasağına, FIFA, Devlet Başkanı Hasan Ruhani ve dünya spor kamuoyu da karşı çıkıyordu.
Yasağa dair
İran yasalarında kadınların stadyumda futbol maçı seyretmelerini engelleyen bir madde bulunmuyor. Bazı muhafazakar din insanlarının bu konudaki yasakçı açıklamaları, kadınlarla stadyumlar arasında görülmez bir duvar oluşmasına neden oluyor. Her ne kadar söz konusu uygulama reformistler tarafından "keyfi" olarak değerlendirilse de bu, emniyet güçlerini ve yargı mensuplarının geri adım atması için yeterli olmuyor. Kum Cuma imamı Muhammed Saidi, 1 Kasım 2017 günü Cuma hutbesinde yaptığı konuşmada taklit mercii din adamlarının kadınların stadyuma girmelerini uygun görmediğini, hükümet yetkililerinin bu konu üzerine gidecekleri yerde ülkenin diğer sorunlarıyla ilgilenmeleri gerektiğini söylemişti. İran Meclisi Vatandaşlık Grubu başkanı Abdülkerim Hüseyinzade, geçen yıl 1 Nisan günü İran Meclisi Haber Ajansı'na verdiği demecinde kadınların stadyumlarda maç seyretmelerinin vatandaşlık hakkı olduğunu söylemişti. Geçen yıl ise İran'da 39 yıl aradan sonra bir ilk yaşanmış ve kadın taraftarlar geçen yıl 21 Haziran günü ilk kez bir stadyumda, dev ekrandan maç izlemişti. 2018 Dünya Kupası'nda Rusya'da İspanya ile karşılaşan İran, gruptan çıkabilmek için mücadele verirken, Tahran'da kadınlar bu maçı erkeklerin de bulunduğu Azadi Stadyumu'nda dev ekranlardan seyretmişti. Yine aynı müsabakalar kapsamında 17 Ekim'de milli takımın Bolivya'yla oynadığı maçı da kadınlar aynı stadyumda izleme imkanı buldu. Her ne kadar bazılarına göre bu iki maç, kadınların stadyumlara girme yasağının kırılması olarak değerlendirilse de bunun devamı gelmedi. Tasnim Haber Ajansı'na göre, taklit mercii Ayetullah Safi Gülpayagani geçen yıl 28 Haziran günü yaptığı konuşmada, "Kadınların futbol seyretmek için statlara gitmeleri iftihar edilecek bir şey değil. Kadın ve erkek sınırları korunmalıdır" diyerek konuyla ilgili dini mercilerin bakış açısını ortaya koymuştu. Yine Hamaney'in Devrim Muhafızları Ordusu'ndaki (DMO) temsilcisi Abdullah Hacı Sadıki geçen yıl 19 Ekim günü Tasnim Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, kadınların stadyumlara gitmesine muhalefet etmiş ve söz konusu fiiliyatı "günaha giriş" olarak yorumlamıştı. Bir ay önce de Etemadonline haber sitesi tarafından ülkenin taklit mercilerinden Ayetullah Nasır Mekarim Şirazi'ye hitaben yazılan mektupta kadınların statlara girmeleri soruldu. Söz konusu mektupta, "Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) tarafından yapılan açıklamada, kadınların statlara alınmamaları durumunda uluslararası maçlarımızın askıya alınacağı belirtiliyor. Spor Bakanımız, stadyumların kadınların gelmesine uygun bir şekilde tadilatlarının yapıldığını ifade ediyor. Kadınlar, milli maçları ve lig maçlarını statlarda seyredebilirler mi?" ifadeleri kullanıldı. Çarşamba günü hükümet üyelerinin izah ettikleri "Statların tadilatlarının bittiği" ifadesi, bu mektupta bir ay önce sorulmuştu. Ayetullah Mekarim Şirazi cevabında kadınların girişlerini açıkça yasaklıyor: "Statlardaki hakim atmosfer kadınların buralarda bulunmaları için uygun değildir. Gençlerin bir arada olmasıysa şüphesiz ahlaki ve sosyal birçok sorunun kaynağıdır. Bazı spor dallarında erkekler uygun bir şekilde örtünmemektedirler. Buna binaen, kadınlar bu gibi ortamlarda bulunmaktan kaçınmalıdırlar. Bu gibi programları medyadan takip edebilirler. Onların orada bulunmasına gerek yoktur." İran'da halkın bir kısmının yanı sıra devlet yetkililerinin mezhebi açıdan uymakla yükümlü olduğu taklit mercilerinin fetvaları bir taraftan, ülke lideri Ayetullah Ali Hamaney'in temsilcileri niteliğinde olan cuma namazı imamlarının açıklamaları da diğer taraftan yasağın bir tür mahalle baskısına dönüşmesine neden olmakta. Devlet adamları bu veya benzer konularda din adamlarından uygunluk belgesi almadan bir iş yaparak riske girmek istemiyorlar. |
(SO/EMK)
*Haberi DW'derledik. Fotoğraf: DW