Eğitim-Sen "mesleki-teknik eğitimin orta öğretim içindeki payının artırılması", "bu eğitim kurumlarından mezun olanların alanlarıyla ilgili mühendisliklere gidebilmesi", "ortaöğretimde yüzde 3'lük paya sahip imam hatipler nedeniyle mesleki-teknik liselerin çözüm bekleyen sorunlarının ertelenmemesi" çağrısı yaptı.
Din eğitimi cemaatlara bırakılsın
"Din eğitiminin devlet eliyle verilmemesi, din eğitiminin cemaatlere, mezheplere bırakılarak din derslerinin kaldırılması" gerektiğini savunan Eğitim Sen açıklamasında, sorunun çözümü için kısa vadede yapılabilecekler ise şöyle özetlendi:
"İmam hatip tartışması, fırsat eşitliğini ve eğitimden eşit yararlanma hakkını zedelememelidir. İhtiyaç fazlası imam hatip liselerinin genel liselere, Anadolu İmam Hatip Meslek Liselerinin ise Anadolu Liselerine dönüştürülmesi" önerisi yer aldı.
"Eğitim öğretim sisteminin yeni bir anlayış ile yeniden yapılandırılması gerekiyor" denilen Eğitim sen açıklamasında, orta ve uzun vadede yapılması gerekenler ise özetle şöyle sıralandı:
12 yıllık eğitime geçilsin
"Orta vadede, 12 yıllık eğitime geçilmeli, bu geçiş zaman içerisinde geliştirilerek; 2 yıl okul öncesi, 9 yıl ilköğretim ve 4 yıl orta öğretim olmak üzere toplam 15 yıllık nitelikli, demokratik, kamusal zorunlu eğitim olacak biçimde düzenlenmelidir.
Eğitim-Sen açıklamasına göre; İmam Hatip Liselerinin ortaöğretim öğrencileri içindeki payı yüzde 3'tür.
Rapor,genel ve mesleki teknik ortaöğretimden üniversiteye girişin sayısal durumunu şöyle özetliyor: "Ortaöğretim öğrencilerinin yüzde 65'i genel lise, yüzde 35'i ise mesleki-teknik lisede eğitim görüyor.
"2002-2003 döneminde ortaöğretime kayıt olan 918 bin öğrencinin 598 bini genel liselere, 320 bini ise mesleki-teknik liselere kaydını yaptırmıştır. Mesleki-teknik lise mezunlarından 184 bini üniversiteye başvurmuş ve 86 bini sınav sonucunda bir yükseköğretim programına yerleşmiştir.
"Genel liselerden 364 bini sınava başvurmuş ve 80 bin 590'i üniversiteye yerleşmiştir. Genel liseler yüzde 22 oranında üniversiteye yerleşirken, bu oran mesleki teknik liselerde yüzde 46 olmuştur. "
İmam Hatip'te başarı yüzde 22.5
2001-2002 döneminde 25 bin mezun veren İmam Hatip Liselerinden, 21 bin öğrenci üniversite sınavına girmiş ve 4 bin 780' i üniversiteye yerleşmiştir. Kazanma oranı yüzde 22.5'tir.
536 İmam Hatip Lisesinde 70 bin öğrenci okurken, 2003-2004 yılında ise 31 bin öğrenci İmam Hatip Liselerine kayıt yaptırmıştır.
Eğitim-Sen, "din görevlisi" ihtiyacının ortaya çıkarılmasını ve eğitimin de buna göre planlanması gerektiğini söylüyor.
"Ayrıca, İmam Hatip Meslek Liseleri bünyesi içinden bu planlamaya göre yeterli sayıda okul ayrılmalı, bu okullardan mezun olan öğrenciler, İlahiyat Fakültesi (bugünkü sayıları sabitlenerek) bünyesinde gerçekleştirilecek 2 yıllık meslek programına sınavsız geçiş yapmalıdır. "
"İhtiyaç fazlası İmam Hatip Meslek Liselerindeki meslek dersleri kaldırılmalı, bu liseler düz liseye (genel lise), Anadolu İmam Hatip Meslek Liseleri ise Anadolu Liselerine dönüştürülmelidir. Bu liseler, bütün fiziki yapıları ve her türlü donanımı ile (personel dahil) genel ortaöğretim kapsamına alınmalıdır."
Çözüm için
Eğitim-Sen, "AKP'nin gözü imam hatiplerden başka bir kurumu görmemekte, YÖK ise bütün bir mesleki teknik eğitimi yok saymaktadır" tespitiyle önerilerini şöyle sıralıyor.
* Mesleki-teknik liselerin sorunlarını azaltmak için ortaöğretim içindeki payları artırılmalı, eğitimin niteliği yükseltilmelidir.
* Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri göz önüne alınarak mesleki-teknik ortaöğretimin payının artırılması sağlanırsa, üniversiteye girişteki sorunlar kendiliğinden azalacaktır.
* Mesleki teknik ortaöğretim mezunlarının mimarlık-mühendislik fakültelerine geçişi kolaylaştırılmalıdır.
* Öğrenciler ilgi ve yeteneklerine göre yönlendirilmelidir. Ortaöğretimin yeniden yapılandırılması İmam Hatip tartışmalarını kendiliğinden ortadan kaldıracaktır.
Eğitim Sen'in, orta ve uzun vadede önerdiği ortaöğretim modeli
* Çok amaçlı liseler hayat geçirilmelidir.
* Ortaöğretimde modüler kredili sistem uygulanmalıdır.
* Rehberlik ve yöneltme eğitimin temelidir
A. Orta Öğretim Modeli
1. Çok amaçlı lise, Eğitim Sen' in öngördüğü 9 yıllık temel eğitim üzerine 4 yıllık bir eğitimin öngörüldüğü okul türüdür.
2. Bu modelle, şu andaki okul türleri kaldırılarak çok amaçlı lise bünyesinde birleştiriliş olacaktır. Ancak, buradaki birleştirme yalnızca örgütsel yapılanmaların birleştirilmesi değil, programların da birbirini destekleyecek bir bütünselliğe kavuşturulmasıdır.
3. Çok amaçlı lise öğrenciler arasında eşitliği zedeleyen ve pek çok meslek lisesi öğrencisine ilerlemede daha az olanaklar tanınmasına neden olan ortaöğretimdeki öğrenci ayrımını ortadan kaldıracaktır.
4. Çok amaçlı lise yaklaşımında, öğrenciler ilgi ve yeteneklerine dayalı olarak akademik ve mesleki programlara aynı okul içinde devam etme olanağına sahip olacaklardır.
5. Çok amaçlı liselerde teknik bilimler, fen bilimleri, sosyal bilimler ve güzel sanatlar bölümü vardır. Her bölüm bünyesinde akademik ve mesleki programlar vardır.
6. Daha üst bir öğrenime devam etmek istemeyen çok amaçlı lise mezunları iş hayatının gerektirdiği temel bilgi ve becerilerle donatılmış olacağından kolayca çalışma yaşamına başlayabileceklerdir.
7. Orta Öğretimden 2 Yıllık Meslek Yüksek Okullarına geçiş, ilgili alanlarda olmak koşuluyla sınavsızdır. Ancak, 4 yıllık Lisans programlarına geçişin, alanlar arasında sürekliliği özendirecek biçimde yeniden düzenlenmesi gerekir. Bu düzenleme, bitirilen orta öğretim programı ile öğrencinin girmek istediği yüksek öğretim programı arasında kopukluk yaratmayacak şekilde olmalıdır. İlgili alanlara giren öğrenciler için puanlama katsayısı, başka olanlardan gelen öğrencilere göre yüksek tutulmalıdır. Üniversiteye giriş süreç içinde sınavsız olmalıdır.
8. Meslek Yüksek Okulları YÖK bünyesinden çıkarılarak MEB' e bağlanmalıdır.
9. Meslek Yüksek Okulları öğrencilerin uygulama yapabilecekleri yerlerde açılmalıdır.
10. Ortaöğretimdeki hangi bölümlerin ilgili alan sayılacağı yüksek öğretim kurumları tarafından belirlenir.
11. Sistemde kararlara ve yönetime katılım esastır.
B. Programların Yürütülmesi
1. Çok amaçlı liselerdeki eğitim bir alana dönük meslek eğitimi olmayıp, birbiriyle bağlantılı alanları tamamlayan geniş tabanlı sektörel bir eğitimdir. Bu Modelde derinlikli mesleki eğitim 2 yıllık meslek yüksek okullarında düşünülmektedir.
2. Ortaöğretimde modüler kredili sistem uygulanmalıdır. Böylece hem bireysel farklılıklara uygun bir esneklik sağlanacak, hem de alanın öngördüğü temel yeterliliklerin kazandırılması gerçekleştirilmiş olacaktır.
3. Okul ile işyerleri arasında işlevsel bir işbirliği sağlanarak programların ortaklaşa yürütülmesine özen gösterilecektir. Böylece olanakları kısıtlı olan eğitim kurumlarının daha az maliyetle sektörün öngördüğü nitelikleri kurumsal ve uygulama olarak edinmeleri kolaylaşacaktır.
4. Programlar yapılırken yerel gereksinimler dikkate alınacaktır. Bu amaçla belediyeler ticaret ve sanayi Odaları, eğitim sendikaları, sivil toplam örgütler, özel idareler, yörede geniş istihdam olanakları sağlayan işletmelerin temsilcilerinden oluşan eşgüdüm kurulları oluşturulacaktır.
5. Eğitim programları geliştirilirken eğitimi yapılacak alanlardaki meslek standartları dikkate alınacak, böylece yetişen insanların istihdamı kolaylaştırılacaktır.
6. Programlar arasında yatay ve dikey geçişler nesnel ölçülere dayalı ve yeterliliği temel alan bir anlayışla düzenlenecektir. Böylece, örgün eğitimdeki programlar arasından geçişler olabileceği gibi, yaşam boyu eğitim ile örgün eğitim arasında da geçişler sağlanmış olacaktır.
7. Sistem modüler eğitim yapıldığı için değerlendirmede öğretmen yapısı sınavlardan çok mesleki yeterlilik ölçümüne dayalı geçerli ve güvenilir testler uygulanacaktır. Böylece, sınav sonuçları o alandaki eğitimin yeterliliği konusunda da bir güvence oluşturacaktır. Bu durum yatay ve dikey geçişleri de nesnelliğe kavuşturacaktır.
8. Ortaöğretimdeki programlar, zorunlu ve seçimlik derslerden oluşacak ama derslerin niteliği ne olarsa olsun modüler kredili sistem uygulanacaktır.
9. Yabancı dille eğitime son verilecek , yabancı dil öğretimine bölümlere göre ağırlık verilecektir.
C. Rehberlik ve yöneltme sistemiyle ilgili öneriler
1. Temel eğitimde başlayan rehberlik ve yöneltme hizmetleri ortaöğretim boyunca da sürdürülmedir. Temel eğitimdeki rehberlik çalışmalarında amaç öğrencilerin kendilerini tanımaları, meslekler dünyası hakkında genel bir görüş edinmelerini sağlamaktır. Ortaöğretimdeki rehberlik çalışmaları ise modüler kredili sistem içinde kedilerine uygun tercih yapabilmeleri, iş ve yüksek öğretim programları hakkında bilgilenmelerine yöneliktir.
2. Hiçbir eğitim düzeyinde öğrenci adına öğretmenler ya da anne babalar kakar vermemeli ya da herhangi bir seçeneği öğrenciye empoze etmemelidir.
3. Rehberlik ve yöneltme çalışmaları bilimsel ölçme ve değerlendirme araçlarından elde edilen sonuçlara dayandırılmalıdır. Yine de danışmanların yaptığı öneriler "değerlendirilmesi gereken uygun seçenekler" olarak görülmelidir.
4. Rehberlik hizmetleri bir ders olarak görülmemeli ve yıl boyunca çeşitli etkinlikler düzenlenerek yürütülmelidir. Görsel ve işitsel ortam ve olanaklardan yaralanılmalıdır.
5. Tüm öğretmenlere mesleki rehberlikle ilgili temel bilgiler verilmelidir. (NM)