.jpg)
İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi Hukuk Komisyonu, komisyonda kabul edilen yargı reformu paketine dair görüş ve önerilerinin yer aldığı raporunu paylaştı.
Raporda, Türkiye’de yargı alanından bahsedildiğinde akla, ceza mevzuatındaki adaletsizlikler ve adil yargılanma sorunlarının geldiği ifade edildi.
“Ceza mevzuatında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK), 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu (TMK), 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un birlikte ele alınması gerekir.”
“Reform için acil bir yol temizliği gerekiyor”
İHD, Türkiye’de yaşanan adalet krizinin çözümünün ancak ceza mevzuatında yapılacak köklü değişikliklerle mümkün olduğunu belirtti.
“Bu değişikliklerin de Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası sözleşmeler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve içtihadı, evrensel insan hakları değerleri ile uyumlu olacak bir biçimde yapılması zorunlu.
“Siyasi iktidarın açıkladığı reformu yapabilmesi için acil bir yol temizliği gerektiği düşüncesindeyiz. Bunun için de başta ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik yasalarda değişiklik yapılması ve özgürlük kısıtlamalarının sona ermesi, TCK, TMK, CMK, İnfaz Kanunu gibi temel kanunlarda yapılacak iyileştirmeler ile sürecin hazırlanması, hâlen hapishanelerdeki aşırı yoğunluk, tecritten kaynaklı sorunlar ve diğer hak ihlalleri göz önüne alındığında özellikle infaz kanununda esaslı değişiklikler yapılması gerektiği görüşündeyiz.”
“Şiddete başvurmayanlar cezalandırılmamalı”
Raporun sonuç bölümünde de talepler ve buna paralel yapılması gereken yasa değişiklikleri sıralandı:
* TCK’daki terör tanımı Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygun hâle getirilmeli, BM Güvenlik Konseyi’nin1566 sayılı kararında belirtilen hususları ihtiva edecek şekilde yeniden düzenlenmeli. Bu nedenle mevcut TMK bütünüyle kaldırılmalı.
* TCK 220 ve 314. Maddeler Venedik Komisyonu’nun görüşü ve AİHM kararları uyarınca yeniden düzenlenmeli. Şiddete başvuran ile başvurmayan arasındaki ayrım kesin olarak belirtilmeli, şiddete başvurmayanlar cezalandırılmamalı.
* Mevzuattaki ifade ve örgütlenme özgürlükleri ile siyaset yapma, toplantı ve gösteri özgürlüğü önündeki engeller kaldırılmalı.
* Özel yetkili ve görevli ağır ceza mahkemeleri ve savcılıkları kapatılmalı.
* CMK 100/3. Maddedeki katalog suçlar ile suçlanma halinde kolay tutuklamayı sağlayan hüküm kaldırılmalı, delillerin toplanması başta olmak üzere adil yargılanma hakkı önündeki engelleyici CMK düzenlemeleri kaldırılmalı.
* OHAL KHK’ları ile yapılan düzenlemeler geri alınmalıdır.
* İnfaz kanunundaki ayrımcılık ortadan kaldırılmalı, tüm mahpusların infaz süreleri eşitlenmeli. Denetimli serbestlikten yararlanmanın önündeki ayrımcılıklar kaldırılmalıdır.
* Hapishanelerdeki hasta mahpusların salıverilmelerinin önündeki yasal ve idari engeller kaldırılmalı.
* Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının ölünceye kadar infazından vazgeçilmeli, bu konudaki AİHM kararlarına uygun mahpusun yaşını gözetecek şekilde şartla salıverme süresi mutlaka belirlenmeli.
* OHAL KHK’ları ve akabinde 7145 sayılı kanun ile mevzuata yerleştirilen iltisak, irtibat gibi sübjektif kavramlar kaldırılmalı, Hükümete bağlılık yerine sosyal hukuk devletine bağlılık konusunda yargı uygulamaları AİHM içtihadına uyumlu hale getirilmeli.
* Kalıcı düzenlemeler yapılıncaya kadar acilen basın yayın ve sosyal medya yolu ile işlendiği belirtilen suç ve cezaların ertelenmesi için tek maddelik kanun çıkarılmalı. (AS)
* İHD Hukuk Komisyonu’nun yargı paketi raporunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.