Haberin İngilizcesi için tıklayın
“Gazeteciliğin devam etmesi için haberin maliyetinin karşılanması, bunun için de desteklemesi lazım. Okur desteği, fon veya başka bir formül… Burada önemli olan unsur şeffaflık.”
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Süleyman İrvan fon tartışmalarıyla ilgili olarak ilgili ‘şeffaf’lık vurgusu yaptı. bianet’in 2000'li yılları başındaki kuruluşunda da benzer tartışmaların yaşandığını söyleyen İrvan, genellikle fonu veren yabancı kuruluşların amaçlarının sorgulandığını ifade etti.
TIKLAYIN - Demirören, Kalyon, Ciner ve Doğuş: Türkiye'de medya tekeli
İrvan, bianet’in ‘fon’ alan gazeteler arasında ilklerden olduğunu belirterek “bianet bu fonlarla ayakta kalan bir platform ve bence Türkiye’nin en önemli örneklerden” diye konuştu.
İrvan, insanların bakış açısının “Fon verenler bu kadar parayı neden veriyor? Gizli amaçları mı var?” şeklinde olduğuna değinerek bu bakış açısının ve tartışmanın ‘gazeteciliğe’ zarar verdiğini söyledi.
"Bağımsız gazetecilik nasıl devam edecek"
Bu durumu sorgulayanların, fon verici kuruluşların sistemlerinin nasıl işlediğini bilmeyenler olduğunu belirten İrvan şöyle devam etti:
“Dünyada çok sayıda fon veren kuruluş var. Avrupa Birliği dahil olmak üzere, devletler ve vakıflar fon verebiliyor. Kurumlar tek bir alanda değil birçok alanlarda fon desteği sağlıyor ve belirli çalışmalara veriliyor. Proje üzerinden gidiliyor. Hiçbir kuruluş ‘gel, ben sana para vermek istiyorum’ demez. Sizin bir proje üretmenizi ve başvuru yapmanızı ister.”
TIKLAYIN - Fon almak bağımsız gazeteciliğe engel mi?
Fonlar sayesinde kurulan birçok gazetecilik girişimi olduğunu, birçok yayının da fonlar sayesinde devam ettiğini hatırlatan İrvan konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Dün Medya Koridoru’ndan Canan Kaya’nın sosyal medya yasası üzerine YouTube’dan yaptığı programını izledim. Tek başına bir programı sürdürmeye, gazetecilik yapmaya çalışıyor. Onun gibi çok sayıda gazete, gazeteci var. Nasıl ayakta kalacaklar? Nasıl bağımsız gazetecilik yapacaklar? Sürekliliği nasıl sağlayacaklar? Herhangi bir destek almadan bunların olması günümüzde mümkün değil.
"Önemli olan şeffaflık"
"Burada önemli bence foncu kuruluş niçin bu parayı veriyor? Verdiği fon şeffaf mı? Fon verenin içerik üzerinde herhangi bir kontrolü var mı? Editöryal baskısı var mı? Yayınlanacak içeriği önceden görüyor, görmek istiyor mu? Ya da beğenmediği içeriğin kaldırılması gibi bir talepte bulunuyor mu?
TIKLAYIN - "Gelir kalemsiz profesyonel gazetecilik mümkün değil"
"Yoksa proje üretip, ‘ben şunu yapmak için fon istiyorum’, ‘bağımsız gazetecilik yapacağım’, ‘şu tür haberler üreteceğim’ diyerek fon desteği istiyorsanız bu konuda bence bir problem yok.
"Vaat ettiğiniz işi yapıyorsanız fon veren kuruluş da buna müdahale etmiyorsa ben etik açıdan hiçbir sakınca görmüyorum.
"Nihayetinde birisinin gazeteciliği desteklemesi lazım. Birisinin bunun maliyetini karşılaması lazım. Okur desteği, fon ya da başka formül... Önemli olan şeffaflık. Bir medya kuruluşu fon desteği alıyorsa bunu açıkça belirtmeli. Hangi koşullarda aldığını açıklamalı ve buna uygun davranmalı. Herhangi bir müdahale varsa toplum bilgilendirilmeli. Önemli olan gazetecilik ve gazeteciliğin sürdürülmesi.
"Çünkü bu koşullarda gazeteciliğin sürdürülmesi özellikle bağımsız gazeteciliğin sürdürülmesi kolay değil. Zaten kamu kaynakları bağımsız gazetecilere, eleştirel yaklaşan kurumlara değil başka yerlere akıyor.
"Ne yapacaklar bağımsız gazeteler, ana akımdan dışlanan gazeteciler? Ya gazeteciliği bırakacak ya da bu tür fonlar aracılığıyla gelir kaynakları burarak gazeteciliği sürdürmeye çalışacak.”
"Yaptırımların ağırlaşmasına katkı sağlıyor"
Fon alan kuruluşlarla ilgili çıkan haberlerin kötü niyetli olduğunu, bunun yeni bir şeymiş gibi sunularak tartışmaya açılmasını saçma bulduğunu dile getiren İrvan sözlerini “Gazeteciliğin gelişmesine de bir katkı sağlamıyor aslında. Bu neye katkı sağlıyor: Devletin ağırlaştıracağı yaptırımlara. Boğulacak olan bağımsız gazetecilik” diyerek tamamladı.
TIKLAYIN - BİA Medya Gözlem Raporları
TIKLAYIN - BİA Medya Gözlem Raporları/ Nisan - Mayıs - Haziran 2021
TIKLAYIN - Türkiye'de cesur mücadele olmazsa özgür gazetecilik biter!
TIKLAYIN- Düzenlemeler, tepkiler, dayanışma, isşizlik Nisan-Mayıs-Haziran 2021
TIKLAYIN- Türkiye'de Medya Sahipliği
(HA)