"Bana o kadar yakın ve tanıdıktı ki. Kendimi sanki onun memleketlisi gibi hissetmiştim. Ödül törenindeki konuşmamın dörtte üçünde onun kitaplarından alıntılar yaptım. Yaşar, 'Türk edebiyatının okulu cezaevidir' demişti. Bunda bir gerçek yatmaktadır. O gün, o törende yaptığım konuşmada Avrupa ülkelerinin Türkiye'ye silah satmalarına son vermelerini istemiştim. Ön koltuklarda oturan zevatları çok sinirlendirmişti o günkü konuşmam. Ama o eski silahlarla Kürtler öldürüldü"
Harbiye'deki Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde bir araya gelen Günter Grass ve Yaşar Kemal nasıl tanıştıklarını, dostluklarını anlattılar.
"Kardeşim" dediği Grass ile tanışma öyküsünü anlatan Kemal, şunları söyledi:
"Gençlik dönemlerimde çok hapse girdim, iş bulamadım. O sıralarda onu tanıdım ve 'Bu dünyada benim bir kardeşim var' dedim. Benim büyük dostum, benim sevdiğim insan. Günter bana göre bir adamdır. İkimiz de köylüyüz. Ben Çukurovalıyım. O da bir kasabalı. İkimizde memleketlerimizi terk etmedik. Büyük yazarlar hep kendi memleketlerini anlatırlar. Ben de onlar gibi yapmaya çalıştım ve Çukurova'yı anlattım."
Anadolu'yu gezerek birçok ilde ağıtları topladığını, insanları sevmeyi böyle öğrendiğini söyleyen Kemal'in Grass'a ilişkin paylaştığı ilginç bir bilgi de salondakileri güldürdü:
"Günter'in annesi Kırmançi biliyor. Geçen gün bize de birkaç Kırmançi küfür etti."
Sanatçı Mehmet Ali Alabora'nın sunuculuğunu, Türkiye-Almanya Kültür Forumu sözcüsü Osman Okkan'ın da moderatörlüğünü yaptığı söyleşide, Grass, "İnsanın kendi vatanını kaybetmesinin geçici bir şey, nihai olarak kaybedilen ise sanat ile canlı tutulabilir" dedi.
Program öncesi bir konuşma yapan Almanya'nın Türkiye Büyükelçisi Eckart Kuntz da iki yazarın 21. yüzyılda yaşananlara tanıklık ettiğini belirterek, "20. yüzyılda Almanya'da insana hakaret eden rejimleri yaşadık. Her şeyi yeni baştan inşa etmek zorunda kaldık. Avrupa'daki en büyük başarı ise Avrupa Birliğidir" dedi.
Grass, önceki gün Ankara'daki toplantıda "Türkiye de 1 ile 1,5 milyon Ermeninin öldürülmesiyle yüzleşmeli. Bu Avrupa'ya doğru atılmış birinci ve önemli bir adım olacaktır. Türkiye'de resmi makamlar, hem Ermenistan'dan hem de hala yaşayan Ermeniler'den özür dilemelidirler" demişti.
Aynı zamanda grafik sanatçısı olan Grass'ın çizimlerinin yer aldığı sergi, 18 Nisan'dan itibaren Santralİstanbul'da görülebilir.(BT/EÜ)