"Dört çocuktan biri beş yaşına gelmeden ölüyor. Doğum kaydı neredeyse yok ve bu yüzden milyonlarca çocuk okula gidemiyor".
Afrika ülkeleri bugün Afrikalı Çocuğun Günü'nü kutluyor ve UNICEF'e göre, kıtanın hemen her köşesinde yaşayan çocukların durumu Angola'daki yaşıtlarından farklı değil.
16 Haziran 1976'da Soweto, Güney Afrika'da ırkçı "apartheid" rejimine karşı ve eğitim hakkı için ayaklanan çocukların anısına oluşturulan gün 1991'den bu yana kutlanıyor.
1976'da, Güney Afrika'da, eğitimin kalitesinin arttırılması ve ana dillerinde eğitim hakları için sokağa çıkan siyah çocuklara polis müdahale etmiş ve yüzlerce çocuk öldürülmüştü.
Polis tarafından öldürülen 13 yaşındaki Hector Petersen'in fotoğrafları tüm dünyanın soruna ilgi göstermesine yol açmıştı.
İki hafta süren, tüm ülkeye yayılan ve 600 kişinin öldürüldüğü ayaklanma, apartheid'ın yıkılmasında dönüm noktası olarak kabul ediliyor.
Silahlı çatışmalar ve HIV/AIDS
Bu seneki ana kutlamalar Gambiya'nın başkenti Banjul'da.
Engelli çocuklar ve anne veya babasını kaybeden çocuklara adanan kutlamaların ana teması "yetimler ve kırılgan çocuklar" olarak belirlendi.
UNICEF verilerine göre, sadece 1.5 milyon kişinin yaşadığı Gambiya'da bir yada her iki ebeveynini kaybetmiş olan 55 bin çocuk var. Bu çocukların 7 bini HIV/AIDS yüzünden öksüz kalmış durumda.
Örgüt, Afrika'da çocukların hayatını olumsuz etkileyen en önemli iki başlığın silahlı çatışmalar ve HIV/AIDS olduğunu söylüyor.
UNICEF Liberya temsilcisi Angela Kearney 14 yıl süren ve 2003'te sona eren iç savaşın sosyal hizmetler sisteminin çökmesine yol açtığını ve hala çocukları etkilediğini belirtiyor.
"Okulların çoğu yıkıldı, öğretmenlerin çoğu kaçtı. Aşı kampanyaları yarıda kaldı. HIV/AIDS tehdidi giderek artıyor".
Zengin ülkeler yardım yapmıyor borç veriyor
Son iki yılda ülkede 11 bin 800 çocuk askerin silahsızlandırıldığını söyleyen Kearney'in en büyük derdi zengin ülkelerin söz verdikleri yardımları gerçekleştirmemeleri. Bu yıl, UNICEF'in Liberya için öngördüğü yardım miktarının yarısına bile yetişilemeyecek.
Kearney, silahsızlandırılan çocukların yeniden topluma kazandırılmaları, özellikle de eğitim sisteminin tekrar ayağa kalkması için daha fazla yardıma ihtiyaç olduğunu söylüyor.
180 ülkeden sivil toplum kuruluşlarının ve aktivistlerin oluşturduğu Global Campaign for Education (Eğitim için Küresel Kampanya-GCE) zengin ülkeler söz verdikleri yardımları yapmadığı için dünya üzerinde hala 100 milyondan fazla çocuğun okula gidemediğini bir raporla ortaya koydu.
GCE'nin sözünü tutmadığını söylediği ülkeler arasında beş üyesi yer alan G8'lerin maliye bakanları geçtiğimiz hafta Londra'da buluşarak 14 Afrika ülkesinin 40 milyar dolarlık borcunu silmeye karar verdi.
Zengin petrol kaynakları bulunan Nijerya haricinde, özellikle Sahra-altı Afrika ülkelerinin Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (WB), Afrika Kalkınma Bankası ve özel kreditörlere toplam 300 milyar dolar borcu var.
Temmuz'da İskoçya'da yapılacak toplantıda gündeme gelecek pakete rağmen G8 ülkeleri Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) kabul etmemesi nedeniyle Afrika ülkelerine daha fazla yardım yapılması teklifini uygulamaya koymayacak.
G8, ABD, Kanada, Britanya, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve Rusya'dan oluşuyor.
Ne savaşa ne doğal afete yardım yok
"Yardım açıkları en fazla olan ülkeler iç savaştan yeni çıkmış olanlar. Bu ülkelerin hiçbiri kendilerine gazete başlıklarında yer bulamıyor ama durumları acil ilgi gerektiriyor" diyor UNICEF'in Acil Durum Programları direktörü Dan Toole.
Barış görüşmelerinin başladığı Burundi'de sekiz yıldır süren çatışmalar çocuk asker sayısının devamlı artmasına yol açtı. Ülkede çocukların yarıdan fazlası yetersiz besleniyor.
Gine, komşu ülkelerde süren çatışmalardan etkileniyor. Fildişi Sahilleri, Liberya ve Sierra Leone 'deki savaşlar Gine'ye de sıçrıyor ve artan sayıda insan evlerini terk ederek kötü koşullar altında kamplarda yaşamaya çalışıyor.
Toole, "Doğal afetlerin yol açtığı zararlara savaşlardan daha fazla yardım yapılıyor. Bunun istisnası ise Eritre" diye ekliyor.
Beş yıldır art arda yaşanan kuraklık ve kıtlık Eritre'de 300 bini çocuk 2 milyon 300 bin kişiyi açlıkla yüz yüze bıraktı.
Komşu Etiyopya'da aynı sorunla boğuşuyor. 150 binden fazla çocuk yetersiz beslenmenin yol açtığı sağlık sorunlarını yaşarken yarım milyon çocuk yiyecek sıkıntısı çekiyor.
Buna rağmen, Etiyopya, UNICEF'in bu sene belirlediği yardım miktarının yalnızca yüzde 32'sini alabilmiş durumda.
Açlık, yokluk, hastalık ve savaşlarla boğuşan Afrikalı çocuklarsa 16 Haziran 1976'dan sonra farklı bir şekilde de olsa bir kez daha seslerini duyurmayı planlıyor.
3-5 Temmuz'da İskoçya'da buluşacak olan Çocukların Sekizi (C8), öneri ve taleplerini G8'e sunacak. (EÜ)