"Geçtiğimiz hafta, 'format dilekçe' imzalamayı reddeden Mardin'in Dengiza (Senarlı) köylülerinin geri dönüşü kabul edilmedi. Olayı yerinde incelemek için Mardin'e gittik. Köylüler kendi yazdıkları dilekçeyle başvurmuş, 'bizim hazırladığımız dilekçeyi imzalarsanız köyünüze dönersiniz' yanıtıyla karşılaşmış. Kabul edilmeyince, geri dönememişler."
Talay, köylerine dönmek isteyen köylülerin karşılaştıkları sorunları şöyle sıraladı:
İnsanlar güvenmiyor
* Geri dönüş olan köylerde, cüzi miktarlarda yardım yapıldığını gördük. Birkaç torba çimento, birkaç koyunla insanların yaşamlarını idame etmelerini bekliyorlar.
* İnsanlar geri dönüşe güvenmiyorlar, evlerini tamamen taşımıyor, ailelerini köylerine götürmüyorlar. İnsanlar Diyarbakır'da yaşıyor, köyüne gidip işlerini hallettikten sonra Diyarbakır'a geri dönüyor, bir anlamda sezonluk bir dönüş yaşanıyor.
* Resmi makamlar şimdiye kadar bizimle irtibat kurmadı. Bize göre, sorunun kaynakları konusunda çalışma yapılmalı.
* Sorunun kaynağı öncelikle format dilekçe uygulamasının kaldırılması, mayınlı arazilerin temizlenmesi ve korucluğun ıslahı.
Serdar Talay, Göç-Der'in hazırladığı 2001 raporunda da bu sorunların ve çözüm yollarının anlatıldığını belirtiyor, yakın bir zamanda kapsamlı bir tasarı hazırlayacaklarını sözlerine ekliyor. Tasarının kime verileceği ise, şimdilik meçhul.
Dengiza (Senarlı) köylüleri tek değil
Radikal ve Evrensel gazeteleri de bugünkü (20 Ağustos) konuyla ilgili sorunlara yer vermişti:
Radikal gazetesinin "38 köye dönüş izni verildi" başlıklı haberinde, Şırnak'ta 1991-1995 yılları arasında yaşanan terör olayları nedeniyle köyleri ve mezraları boşaltılan vatandaşların "uygun görülen" köylere döndükleri belirtildi.
Habere göre, 38 köye dönüş izni verildi, köylerde yol, su, telefon gibi hizmetler sağlandı.
Evrensel gazetesi ise haberinde, "Van'ın Gevaş ilçesi kaymakamlığının köylerinden zorla göç ettirilen Daldere sakinlerinin zararlarının karşılanması için yaptıkları başvuruyu kabul etmediğini" duyurdu.
Gevaş Kaymakamlığı'nın köylülerin başvurusunu "köylerini kendi istekleriyle boşalttıkları" gerekçesiyle reddettiğini duyuran habere göre, "Gevaş Kaymakamlığı, askerler ve geçici köy korucularının köydeki evlere zarar verdiğine dair herhangi bir tespit ya da başvurunun olmadığını da kaydetti." (NK/BB)
* Göç-Der 2001 raporu ve diğer göç haberleri için: www.gocder.com adresine bakılabilir.