Pamukbank'ın Yapı Kredi ile birleşeceği haberlerini tepetaklak eden bir operasyondu bu.
Karamehmet grubu için, Türkiye'nin en büyük özel bankasını temsil etme olasılığı bir yana kayıyor ve Pamukbank, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredilirken bu kararın uzantısında Karamehmet ailesinin Yapı Kredi'deki hisseleri Fon yönetimi tarafından gözetim altına alınıyordu.
Özel Türk bankaları arasında ilk beşte yer alan Yapı Kredi'nin Türkiye'nin birinci özel bankası olmaya hazırlandığı bir sırada başına gelenler, hemen şu soruyu akla getirdi: Piyasalar için bu ne anlama geliyor? Bizi nasıl etkiler?
Banka ve bankacılık alanında yıllar yılı kalem oynatmış ve uzman bir isim olan Dr. Öztin Akgüç, son operasyon ile Karamehmet grubunun Türk bankacılık dünyasından silinmiş olduğunu hatırlatırken, operasyonun piyasaya olası etkilerini şöyle değerlendiriyor:
"Türkiye'de şimdiye kadar Fon yönetimine alınan bankalarda büyük bir mevduat çekilişi olmadı. Devlet güvencesinin etkisi bu. O nedenle Pamukbank ve Yapıkredi operasyonu sonrasında bir mevduat çekilişi beklemiyorum."
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Türkel Minibaş ise, suni tartışmalar çıkararak spekülasyon yaratmaya çalışanlar olabileceğine dikkat çekiyor. Minibaş'ın uyarısı o ki:
"Para odaklarının politik bağlantılarının takibini yapmak gerek."
Yeditepe Üniversitesi öğretim görevlisi Süleyman Yaşar, operasyonu IMF'ye verilen sözler çerçevesinde değerlendirmekle birlikte, bir ihtimali de gözden kaçırmıyor:
"Gerçekten Çukurova grubunun devletten (Fiskobirlik'ten) 1.5 katrilyonluk alacağı var ve bu da Pamukbank'ı zora sokan bir temel neden idiyse ki,-ki bunu tam bilemiyoruz- o zaman geri planda değişik sermaye ve çıkar grupları arasında bir savaş yaşandı ve yaşanıyor demektir."
Bir Ailenin Silinişi
Pamukbank ve Yapıkredi operasyonu çerçevesinde bianet'e açıklama yapan Dr. Öztin Akgüç şu noktalara dikkat çekti:
* Bu operasyon çerçevesinde mevduat çekilişi beklemiyorum.
* Kaldı ki mevduatlar için belli bir devlet güvencesi sözkonusu
* Şimdiye kadar Fon yönetimine alınan bankalar çerçevesinde bir panik ve mevduat çekilişi yaşanmadı. Halkın bu anlamda devlete güveni var. Onun için bir panik yansımaz piyasalara...
* Olsa olsa, Yapıkredi'nin Borsa'da işlem gören hisseleri olumsuz etkilenir. Bundan yararlanarak, Yapı Kredi hisselerini toplayıp bankaya egemen olmak mümkün değil diye düşünüyorum.
* Demirbank olayında durum biraz daha farklıydı. Hisselerin tamamı Fon'a geçmişti. Yapıkredi'nin ise belli hisseleri halka açık. Onlar Fon'a geçmedi.
* Son karar hiç kuşkusuz Karamehmet ve ailesi için çok yıpratıcı olacak. Ailenin bu iki bankadan 2.5 milyar dolar grup kredisi kullandıkları söyleniyor. Gerçekte bunu tam bilmiyoruz.
* Gazetelere ilk yansıyan haber gerçekleşseydi, yani Pamukbank Yapıkredi ile birleşseydi, Yapıkredi birden en büyük özel banka haline gelecekti.
* Karamehmet ailesi, "en büyük özel bankaya" hükmetme ihtimalini gündeme getirmeye çalışırken, Türk bankacılık dünyasından silinme noktasına geldi.
* Bu yeni kararlar çerçevesinde Karamehmet ailesi, bir başka bankada kurucu ortak dahi olamayacak bundan sonra. Bu, bankacılık sektöründen silinmeleri demek.
Suni Tartışma ve Spekülasyon Tehlikesi
"Bu operasyon, bankacılık sistemi için beklenen bir operasyondu" diyen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Türkel Minibaş bianet'e görüşlerini şöyle açıkladı:
* İki tercih söz konusuydu:
* Ya Pamukbank'ı sistem dışına çıkarmak için bir operasyon yapılacaktı.
* Ya da Pamukbank, Yapı Kredi içinde eritilerek çözüm bulunacaktı. Bu çözüm, Yapıkredi'ye birtakım (ağır) yükler getirirken, bankayı Türkiye sıralamasında iyice öne çıkartacak, bankayı kağıt üstünde daha büyütecekti. Bu olmadı.
* Şu sırada yaratılan tartışma suni bir tartışmadır. Çünkü, bankacılık sisteminin küçüleceğini, sağlıksız yapısı olan bazı bankaların sistemin dışına çıkarılacağını biliyorduk. Bu anlamda IMF'ye söz verildiğini de biliyorduk.
* Suni tartışmalar yaratarak, dikkatlerin belli bankaların odaklandırılması faktörünü de dikkate almak gerek. Bu sırada dolara hücum yaratmaya çalışanlar olabilir... Ya da başka spekülasyon çabaları... Spekülasyondan para ve çıkar sağlama çabaları...
* Bu açıdan para odaklarının politik bağlantılarının takibini yapmak gerek.
* Demirbank olayına benzer bir durum yaratılmak da istenmiş olabilir.
* Pamukbank sorunu ise, dünkü mesele değil. 3 yıldır bu konuda bir operasyon yapılması bekleniyordu zaten. Türkiye'de gereğinden fazla banka da olduğu biliniyordu.
* Bundan sonra sistemde, ancak sermayesi büyük bankaların ağırlığı olacak belli ki... Bir de küçük olmakla birlikte, uzmanlaşmayı başarmış etkin bankaların... Bunun dışında kalanların şansı olmayacak Derviş de böyle söylüyor.
Üretim artmadıkça...
* Ne var ki, üretimin artmadığı bir ortamda, bankacılık sisteminin sağlıklı olması da mümkün değil. Türkiye'de şu sırada sanayi üretiminin artmadığını biliyoruz.
* Sadece ihracatçıların gelirini artırmaya yarayacak şekilde döviz piyasasında küçük dalgalanmalar söz konusu...
* Bir de yabancı sermaye girişine dikkat çekmek isterim. Daha doğrusu giriş yaptığı söylenen yabancı sermayenin Türkiye'nin zaten rekabet edebildiği alanlara geldiğini görüyoruz... Örneğin gıda alanında bir yabancı sermaye girişi var.
IMF'ye Verilen Söz ve Gizli Savaşlar
Yeditepe Üniversitesi öğretim görevlisi Süleyman Yaşar da IMF'nin taleplerine ve Güney Kore örneğine dikkat çekiyor:
* IMF'nin Türkiye için öngördüğü yapısal değişikliklerden biri de buydu. Finans sisteminin güçlenmesi. O da, hastalıklı bazı yapıların sistem dışına çıkarılmasını gerektiriyordu.
* Güney Kore'de de böyle oldu. Zayıf bankalar sistem dışına çıkartıldı.
* Türkiye'de de IMF programı, Türkiye'de bankacılığın düzeltilmesini hedefliyor.
* Pamukbank'ın sistem dışına çıkartılması uzantısında gündeme giren zincirleme değişikliklerden biri de Mehmet Emin Karamehmet'in Yapı Kredi'deki söz hakkının bitmesi oldu.
* Bu durum piyasayı nasıl etkiler? Başlangıçta panik çıkartmak isteyenler olacaktır. Yapı Kredi büyük bir banka çünkü... Ne var ki, karşımızdaki teknik bir sorun. Orta vadede, sistem, daha küçük fakat daha sağlam bir finans yapısı ile ilerlemek zorunda.
* Teknik sorunun ötesinde bir de çarpışan çıkarlar var tabii. Kulislerde neler dönüyor bilemiyoruz. Değişik sermaye gruplarının birbirine karşı verdiği savaşlar var... Birilerinin sistemden eleneceği bu kadar kesin ise, değişik sermaye gruplarının da kendisini ayakta tutmak, ötekini sistem dışına sürmek için değişik savaşlar verdiğini tahmin etmek zor değil.
* Gerçekten Çukurova grubunun devletten (Fiskobirlik'ten) 1.5 katrilyonluk alacağı var ve bu da Pamukbank'ı zora sokan bir temel neden idiyse ki,-ki bunu tam bilemiyoruz- o zaman geri planda değişik sermaye ve çıkar grupları arasında bir savaş yaşandı ve yaşanıyor demektir.
*Ben panik olacağına ihtimal vermiyorum. Yapı Kredi'de gözetim altına alınan Mehmet Karamehmet'in hisseleri... Bankanın kendisi değil.
* Orta vadede Yapı kredi sermaye yapısı güçlendirmek zorunda olacaktır. Belki satışa çıkartılabilir... Dahası Türk bankacılık sistemi, daha sağlam sermaye yapısı ile yürümek zorunda olduğu bir döneme giriyor. (NU/BB)