Açık bakliyat, kırık yumurta, bayat ekmek
Araştırma sonucunda, orta direk olarak tabir edilen orta gelir grubunun açık parfüm, açık deterjan, açık bakliyat gibi nispeten ucuz mallara yöneldiği, daha alt gelir gurubunun ise kırık peynir, kırık yumurta ve kırık pirinç gibi düşük kaliteli ve gayri sıhhi ürünlere rağbet ettiği belirtildi.
Enflasyonun yüzde 27'ler seviyesine düşmesine rağmen, hayat pahalılığı nedeniyle halkın her geçen gününün bir öncekine göre daha da kötüye gittiğine vurgu yapan araştırmada, şu bulgular yer aldı:
* Üretilen 120 milyon ekmeğin 22 milyonunun çöpe gittiği Türkiye'de, yarı fiyatına aldığı bayat ekmek, fakir sofraların en temel yiyeceği.
* Türkiye'de nüfusun yarısı gecekondularda yaşarken, bu gecekonduların çoğunun tuvaleti hane dışında yer alıyor. Toplam nüfusun yüzde 10'u ise halen susuz ve tuvaletsiz. Şehir merkezlerinde tuvaletsiz ev oranı yüzde 4'ü bulurken, bu oran ilçelerde yüzde 13, köylerde ise yüzde 39'lar düzeyinde.
* Birinci el otomobil sektörü düşen faizlerle birlikte canlanma yaşasa da, geçtiğimiz yıllarda dar gelirlinin rüyalarını gerçek kılan ikinci el otomobiller, ek vergiler nedeniyle hala Kaf dağının ardında. Vatandaş artık arabasını değiştirmiyor. Yedek parça ihtiyacını ise kaza yapan araçlardan çıkan sağlam parçalarla karşılıyor.
Bir haftalık tatil, üç aylık maaşa bedel
* Bu yıl yoksulluk sınırının 1 milyon 356 bin lira olduğu Türkiye'de, dört kişilik bir ailenin dört yıldızlı bir otelde bir hafta tatil geçirmesinin maliyeti 1.5 milyar lirayı aşınca, dar gelirli vatandaş tatilini memleketinde geçirmeyi tercih etti. Böylece orta dereceli bir memurun üç aylık gelirine eşit tatil parası vatandaşın cebinde kaldı.
* Doğum yeri başka şehirde olup büyük şehirde yaşamını sürdüren dar gelirli, kışlık yiyecek ihtiyaçlarının neredeyse büyük bölümün memleketinde karşılayarak tasarruf ediyor.
* Türkiye'de nüfus artışına karşılık et ve süt tüketimi diğer ülkelerin çok çok altında. Bir yılda Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD) 45 kg Avrupa Birliğinde (AB) 19.5 kg olan kişi başına dana eti tüketimi, Türkiye'de 5.2 kg düzeyinde.
* Çocuklarını özel okullara gönderen orta gelir grubuna mensup her üç aileden biri, bu yıl devlet okullarına yöneldi.
Gecekondu lüks oldu
* Tüketici süper marketlerden, veresiye yazan bakkala döndü. Süper marketlerden alınan ürün yelpazesi, zorunlu maddelere kadar uzandı. Bu yılın ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre zincir mağazalarda satışlar yüzde 0.5 geriledi. Market ve bakkalların satışlarında ise yüzde 1.6'lık artış oldu.
* Dar gelirli kesim, doktora gitmek yerine aspirin, adaçayı, nane limon ile kendi kendini tedavi ediyor.
* Kullanılmış buzdolabı, televizyon, çamaşır makinası gibi ev eşyalarının satışlarında altın çağ yaşanırken, alt gelir grubunun büyük bir çoğunluğu giyim eşyası ihtiyacını bit pazarlarından karşılar hale geldi.
* Bina inşaat maliyetleri ve arsa fiyatları vatandaşın ulaşamayacağı rakamlara çıkınca gecekondu yapmak bile lüks hale geldi.
Aygün: "Türkiye orta yerinden kırıldı"
Araştırma sonuçlarını değerlendiren ATO Başkanı Aygün ise, sürekli krizler nedeniyle, halkın yaşam kalitesinin erozyona uğradığını söyledi. "Türkiye orta yerinden kırıldı" diyen Aygün, Türk aile yapısı ile çocukların tehdit altında bulunduğunu savundu.
İnsani gelişme endeksinde Türkiye'nin 175 ülke arasında 96. sıraya gerilemesinin "ürkütücü" olduğunu da söyleyen Aygün, "Türkiye asansör takımlar gibi, birinci lig ile ikinci lig arasında gidip geliyor. Küme düşen Türkiye'nin halkı da, bu faturayı ödemek zorunda kalıyor" diye konuştu.
Aygün, kapkaç suçlarında neredeyse patlama yaşandığını ve geçimini çöplerden sağlayan insanların sayısının gün geçtikçe arttığına da dikkati çekti.
Ne nerede ne kadar?
* Marketlerde 1 milyon 475 bin liraya satılan pastörize süt, sokak satıcılarında 500-600 bin lira.
* Marketlerde 1 milyon 675 bin lira satılan yoğurt evde yapıldığında 500-600 bin liraya mal oluyor.
* Beyaz peynir marketlerde 7 milyon 350 bin liraya satılırken, kırık peynir olarak satıldığında fiyatı 1.5-2 milyon liraya düşüyor.
* Ankara'da 300 bin liraya satılan ekmek, bayatladığında 100 bin liraya alıcı buluyor.
* Bayilerde 2 milyar liraya satılan çamaşır makinesı, ekinci el olarak 200 milyon liraya alınabiliyor. (RS/BB)