Anayasa Komisyonu 3. Toplantıda Dağıldı

TBMM Başkanı İsmail Kahraman başkanlığında dün toplanan Anayasa Mutabakatı Komisyonu, dağıldı.

Dün yapılan komisyonun üçüncü toplantısıydı ve çalışma esas ve usullerini görüşülecekti. Komisyon ilk toplantısını 4 Şubat günü yapmıştı.

Komisyonun dün basına kapalı olarak yaptığı toplandı 5 saat sürdü.

Kahraman, komisyonun adının “gayesini” de ortaya koyacağını vurguladı. CHP komisyonun adının “Darbe hukukundan arınmayı” da kapsamasını önerdi. Diğer üç parti bu konu için ayrı bir komisyon kurulabileceği görüşündeydi.

Komisyon toplantısında kritik tartışma CHP’li üyelerin “Bir rejim tartışmasına girmeyiz. Kurucu ilkeleri tartıştırmayız. Anayasa’nın ilk 3 maddesi, onu koruyan 4’üncü madde, 6’ncı madde ve 175’inci maddeye dokunulamaz.* Kurucu iradenin bizi sınırlayan hükümleri var. Parlamenter rejimi güçlendirelim” görüşü sonrası yaşandı.

Kahraman: "Komisyon nihayete erdi"

AKP Ankara Milletvekili Cemil Çiçek, komisyon için ön şart olamayacağını söyledi. AKP Genel Sekreteri Abdülhamit Gül ise “Başkanlık rejimi mutlaka gelmeli. Türkiye artık 7 Haziran’daki krizleri yaşamamalı. Yeni anayasa yapılacaksa hiçbir ön şart olamaz” dedi.

MHP’li üyeler ise “esasa” ilişkin tartışmaya erken girilmesini onaylamadı:

HDP’nin tavrı ise komisyonun devam etmesi ve Türkiye’nin tüm sorunlarının konuşulması yönündeydi.

Basına kapalı bölümde 5. saatte, başkan Kahraman’ın “Gelinen safhada mutabakat olmadığı anlaşılıyor” diyerek toplantıyı bitirdiği, HDP’li üyelerin “Yarın kaçta toplanıyoruz” sorusu üzerine Kahraman’ın “Yarın toplantı yok, komisyon nihayete ermiştir” dediği ifade edildi.

CHP’nin basın toplantısı

Anayasa Mutabakat Komisyonu'nun CHP'li üyeleri, komisyonun bugün yapılan üçüncü toplantısının ardından Meclis'te basın toplantısı düzenledi.

Toplantıya CHP Anayasa Mutabakat Komisyonu üyeleri Balıkesir Milletvekili Namık Havutça ve Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan ve bazı CHP milletvekilleri de katıldı.

Bülent Tezcan, komisyonun iki haftadan bu yana çalışmasını sürdürdüğünü belirterek, “Rejim tartışmasına fırsat vermeyeceğiz” dedi.

Üç mesele

Tezcan CHP olarak üç meselenin çözülmesi gerektiğini düşündüklerini söyledi.

* “Bunlardan birisi parlamenter demokrasi ekseninde bir anayasa çalışması yapılması gerektiğidir. 24. Dönem çalışmasında AKP'nin başkanlık sistemi dayatması yeni bir anayasa yapmanın önünü kapatmıştı. Ay aydınlık yol bellidir. Yola çıkarken bir taraftan Sayın Cumhurbaşkanı, Başkanlık rejimi kampanyası başlatmıştır."

* Anayasanın ilk üç maddesinde ifadesini bulan ve dördüncü madde ile koruma altına alınmış olan kurucu ilkelerden taviz vermeyiz dedik. İkinci önemli duruşumuz buydu. Yani Türkiye Devleti'nin Cumhuriyet olduğu, Cumhuriyetin nitelikleri, Atatürk ilkelerine bağlı oluşumuz, İstiklal Marşı ve Başkentin Ankara olduğu konusundaki kurucu ilkelerden vazgeçmeyeceğimizi ve bunu da tartışma konusu yapmayacağımızı ifade ettik.

* Üçüncüsü de darbe hukuku ile hesaplaşacak ciddi bir çalışmanın yapılması gerektiğini ifade ettik."

Tezcan, çalışma usulleri belirlenirken, bu konularda mutabakat oluşması gerektiğini komisyonda ifade ettiklerini, ancak bu üç temel meselede mutabakat göremediklerini söyledi.

Komisyon üyelerinden yorumlar

Toplantının ardından CHP Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan, “Biz masadan kalkmış değiliz, başkan bitirdi” dedi.

CHP’li Tezcan da, “Yürüyen planın parçası olamayız. Samimi olmayan bir tutum var. Yan kol faaliyeti olarak devam eden bir komisyonun parçası olamayız” diye konuştu.

MHP Bursa Milletvekili Kadir Koçdemir, “Komisyon, anayasa, mutabakat gibi bir derdi olmayan, bir kişi için başkanlık isteyen AKP’nin uzlaşma arayışına girmemesiyle dağıldı. Burada esas sorunlu iktidar partisi. CHP’nin itirazları karşısında sanki bunu bekliyormuş gibi davrandılar. Kimse orada ‘Öyleyse bu iş yürümez kardeşim’ cevabını beklemiyordu. O açıdan masayı dağıtan AKP’dir. Anormal bir tavırdı” dedi.

AKP’den açıklama: CHP sabote etti

AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun dağılmasıyla ilgili olarak “Bu Meclis’in yeni anayasa yapamayacağı ancak anayasayı yenileyebileceği şeklindeki bir şey Meclis’in kurucu irade vasfına saldırıdır. Komisyonun iki temel şey yapması gerekiyor. Anayasa yapım sürecini yönetmek, ikincisi anayasa taslağını hazırlamak. Maalesef siyasi tarihimizde çoğu kez gördüğümüz gibi bir kere daha milletin talebiyle başlayan, millet adına yetkili olan siyasi partilerin yürüttüğü süreç siyasi hayatımızın geçmişte defalarca gördüğümüz gibi yine millet adına yürütülen bir süreç bir kere daha CHP tarafından sabote edilmiştir.

Komisyon üyeleri

AKP'den eski TBMM Başkanı ve Ankara Milletvekili Cemil Çiçek, TBMM Adalet Komisyonu Başkanı, Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya ve AKP Genel Sekreteri, Gaziantep Milletvekili Abdulhamit Gül;

CHP'den Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan, Aydın Milletvekili Bülent Tezcan ve Balıkesir Milletvekili Namık Havutça;

HDP'den İstanbul Milletvekili Garo Paylan, Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş ve Mardin Milletvekili Mithat Sancar;

MHP'den ise Mersin Milletvekili Oktay Öztürk, Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak ve Bursa Milletvekili Kadir Koçdemir yer alacak. (HK)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası

Kanun No.: 2709 Kabul Tarihi: 7.11.1982

BİRİNCİ KISIM Genel Esaslar

I. Devletin şekli

MADDE 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. II. Cumhuriyetin nitelikleri

MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

III. Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti

MADDE 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.

Millî marşı “İstiklal Marşı”dır.

Başkenti Ankara’dır.

IV. Değiştirilemeyecek hükümler

* Bu Anayasa; Kurucu Meclis tarafından 18/10/1982’de halkoylamasına sunulmak üzere kabul edilmiş ve 20/10/1982 tarihli ve 17844 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış; 7/11/1982’de halkoylamasına sunulduktan sonra 9/11/1982 tarihli ve 17863 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yeniden yayımlanmıştır.

MADDE 4- Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2’nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.

MADDE 6- Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.

Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır.

Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.

I. Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma

MADDE 175- (Değişik: 17/5/1987-3361/3 md.)

Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.

Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.

Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.

Meclisce üye tamsayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmî Gazetede yayımlanır.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler Resmî Gazetede yayımlanır.

Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu Kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar.

Halkoylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahallî genel seçimlere iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır.

* Fotoğraf: Volkan Furuncu - Ankara/AA