Yeni orta sınıf daha solda
Schröder de, rakibi Edmund Stoiber de 22 Eylül seçimlerinin anahtarını orta sınıfın (neue mitte) elinde tuttuğunu düşünüyor ve başbakanın 1998 seçim kampanyasındaki sloganı olan, nüfusun yüzde 60'ını oluşturan bu kesim üzerine yoğunlaştırıyorlar. Bu kampanyada Schröder artık sadece "Mitte" (biz) diyor. Formül eskisinden daha bulanık olsa da, 4 milyon işsize ve ekonomik güçlüklere rağmen 1950'deki yüzde 20'den günümüzde üç katına çıkmış çoğunluğa hizmet kesiminde çalışanlardan müteşekkil bu kesimi, yeni orta sınıfı oldukça iyi yansıtıyor. "Muhafazakar" olan "eski orta sınıf" konunun uzmanı Hannover Üniversitesi'nde profesör sosyolog Michael Vester'e göre köylüler, zanaat erbabı ve esnaftan oluşuyordu. 1998 seçimlerinde Alman Sosyal-Demokrat Partisi, genelde oyların yüzde 40.9'unu, bu kesimin oylarının ise altı puanlık bir yükselişle yüzde 44'ünü almıştı.
Sandıktan mutlaka koalisyon çıkacak
Alman basını seçimlerde oy tavsiyesinde bulunmazken, kısa süre önce yayın hayatına başlayan "Financial Times Deutschland", 16 Eylül'de muhafazakar aday Stoiber'e oy verilmesi çağrısında bulundu. Seçimleri ister 58 yaşındaki sosyal-demokrat Schröder, ister 60 yaşındaki muhafazakar Stoiber önde bitirsin, Bundestag'da mutlak çoğunluğu sağlayabilmek için bir başka partiyle koalisyona girmesi gerekecek.
Dört koalisyon ihtimali var
Dört mümkün koalisyon kombinasyonundan 1998'den beri işbaşındaki SPD-çevreci işbirliğiyle, CDU-CSU'nun liberallerle ittifakı en çok ihtimal dahilinde. Başbakan yeni komünist PDS'le ittifakı düşünmüyor. Daha az ihtimal dahilindeki öteki iki formül 1966-1969 yıllarında olduğu gibi SPD'yle CDU-CSU arasında bir büyük koalisyon ya da SPD-liberal FDP ve yeşiller arasında bir işbirliği. Ancak FDP çevrecilerle böyle bir ittifaka girmek istemiyor.
"İş beğenmeyenlere" karşı katı tutum
2002 Temmuz'unda 4.05 milyon Alman işsizdi, bu sayı dört yıl önce biraz daha fazlaydı. Schröder geçici ve küçük işleri teşvik edeceğini, iş beğenmeyen işsizlerin ödeneklerini azaltacağını söylüyor. Üç yıla kadar işsizler yarıya indirilecek. Sosyal-demokratlar 2005'e kadar gelir vergisi indirimi reformunu sürdürecekler. CDU-CSU lideri Stoiber de iş beğenmeyenlere karşı aynı katılıkta, ayrıca patronların düşük ücretler üzerindeki sosyal yükümlülüklerini azaltmayı, iş piyasasını daha esnek kılmayı, krizden en çok etkilenen eski Doğu Almanya bölgeleri için 2 milyar euroluk bir programı öngörüyor. Hıristiyan demokratlar göçmen işçi akımını işsizlik düzeyine endekslemeyi ve SPD'den daha cömert bir vergi indirimini öneriyorlar. Popülist Stoiber katolik ve tam bir Bavyeralı. Schröder daha merkezî Almanya'dan, Mossenberg doğumlu.
En popüler Fischer
Koalisyonun Joschka Fischer liderliğindeki Yeşiller, sanayi dünyasıyla işbirliği yaparak, nükleer enerji karşıtı tutumlarını "azar azara" dönüştürerek, enerji ve yakıta çevre vergisi getirerek, rüzgardan elektrik enerjisi projelerini üç katına çıkararak, eşcinseller arası evliliği kabul ettirerek dönemi pozitif bir bilançoyla kapadılar. Fischer ülkenin en popüler kişisi. Parti 1998'de yüzde 6.7 oy almıştı, sondajlar yüzde 6-8 gösteriyor. Nisan ayında Yeşiller yurtdışındaki askerî operasyonlar için Alman askeri gönderilmesini kabul ederek önemli bir değişim geçirdiler. Seçim programları işsizlik, enerji ve çevre politikası, ailenin geleceği ile Irak'la barış ya da savaş sorununa odaklı. SPD ve CDU-CSU da Irak'a saldırıya karşı.
Liberallerden Thatchervari vergi indirimleri
Guido Westerwelle'nin başında olduğu Alman liberal partisi FDP, CDU-CSU'yla, ol-mazsa SPD'yle koalisyona girmek istiyor. 40 yaşındaki bekar başkanı Almanya'nın en modern siyasetçileri arasında sayılıyor. Thatchervari vergi indirimi vaat ediyorlar. Başkan yardımcısının popülist ve Yahudi karşıtı tavrı son zamanlarda ortalığı karıştırdı. Parti yüzde 18'i hedefliyor, sondajlar yüzde 8-9 veriyor.
Bilet skandalı komünistlere pahalıya mal olabilir
Yeni komünist PDS yüzde 5 barajını geçemeyebilir, kamuoyu yoklamaları yüzde 4 diyor. Uçak bileti primleri skandalı yüzünden karizmatik Gregor Gysi'nin Berlin Ekonomi Bakanlığı'ndan istifası PDS'ye pahalıya malolabilir. Parti eski Doğu Almanya'da popüler, buradaki halk kendilerinin adam yerine konmadığından şikayetçi. PDS Berlin ve Mecklemburg-Pomeranya bölge hükümetlerinde SPD'yle ittifak yaptı. Doğu Almanya'dan katılan beş yeni "lander"in nüfus toplamı, bir tek Kuzey Ren Vestfalya'nın 17 milyonluk kitlesinden bile eksik. Ancak, Doğu Alman seçmenlerinin 1998'de eski komünist kombinaları özelleştiren Helmut Kohl'ü cezalandırdığı unutulmuyor. Schröder son su baskınları sonrası derhal bölgeye gitti, hızlı yardım iletti ve popülerliğini artırdı.(NH/BB)