Hacettepe Üniversitesi HIV/AIDS Tedavi ve Araştırma Merkezi (HATAM) Koordinatörü Dr. Aygen Tümer, önlemi kişinin kendisinin alması gerektiğini söylüyor ve ekliyor:
"Herkes kendi sağlığını korumakla yükümlüdür. Yani, bir kadın ya da erkek korunmasız cinsel ilişkiye giriyorsa, karşısındaki insandan hastalık kapabilir."
"Tek kişiye odaklanması, sorunu gizliyor"
Erzurum'da HIV taşıyıcısı olduğu saptanan seks işçisi OT'nin "toplumu bilgilendirmek" gerekçesiyle teşhir edilmesini de eleştiren Tümer, "Bu hastalık için toplumsal korunma değil, kişisel korunma söz konusudur. Yaratılan kanının aksine AIDS, sosyal ilişkiyle bulaşmaz" diyor.
HIV/AIDS bulgularının, hastalığın bulaşmasından 8-10 yıl sonra ortaya çıkabildiğini belirten Tümer, sorunun tek kişiye ve üç aylık bir süreye indirgenmesinin risk altındaki diğer kişilerin göz ardı edilmesine yol açtığını vurguluyor.
Tümer, "Erzurum'da risk taşıyan diğer seks işçileri ile ilişkide bulunup OT ile ilişkiye girmeyen erkeklerin durumu ne olacak? OT ile beş yıl önce ilişkide bulunanlar? OT ile ya da diğer seks işçileriyle ilişki kurmuş kişilerin eşlerinin, sevgililerinin durumu ne olacak?" diye soruyor.
"En sağlıklı yöntem, toplumu HIV/AIDS konusunda bilgilendirmektir. Erzurum'daki kamu çalışanlarının da OT'yi teşhir etmeden, 'Erzurum'daki seks işçilerinden birinde HIV pozitif teşhis edilmiştir' diyerek topluma aydınlatıcı bilgi vermesi gerekirdi" diyen Tümer, görüşlerini bianet'e açıkladı:
"AIDS'li hastanın adını Bakanlık bilmez"
* Yasal düzenlemeye göre, HIV taşıyıcısı bir kişinin çevresindeki kişileri hastalığıyla ilgili bilgilendirme yükümlülüğü bulunmuyor. AIDS, Sağlık Bakanlığı'na bildirimi zorunlu bir hastalık. Ancak bizler, sağlık müdürlüklerine bildirimde bulunurken, bir kodlama sistemi kullanıyoruz. Dolayısıyla AIDS hastalarının gerçek adları Sağlık Bakanlığı'na da bildirilmiyor.
* Hastalıklarıyla ilgili bilgilendirirken hastalarımıza, "eşine söylemek durumundasın", "sevgiline söylesen iyi olur" şeklinde öneriler getirebiliyoruz. Ancak bundan sonrası sadece hastanın iradesine kalmıştır.
"Herkes kendinden mesuldür"
* Kişi özgür iradesiyle yakınlarına, çevresine, iş arkadaşlarına anlatmak isterse anlatır, istemezse anlatmaz. Öyle hastalarımız var ki, hastalığını sadece hekimleri biliyor.
* Hastalığın bulaşma yolları yeterince bilinmediğinden, HIV taşıyıcıları hak ihlallerine maruz kalıyorlar.
Bulaşma ve korunma yolları
* HIV pozitif, cinsel temasla, kan ve kan ürünleriyle bulaşabilen, anneden bebeğe geçebilen bir hastalıktır. Hastalığın en önemli bulaşma yolu, cinsel temastır.
* Kondom kullanmadan cinsel ilişkide bulunup enfekte olan erkeklerin eşlerine hastalık bulaştırması sık görülen bir durum. Eşinin hamilelik durumu söz konusu ise, hastalık anneden de yeni doğan bebeğe geçer. Bu durumda suçlu kim olur?
"Teşhir, bilgilendirme değildir"
* Erzurum'daki seks işçisi OT'nin hastalığının tespitinden sonra, Emniyet Müdürlüğü, Valilik ya da İl Sağlık Müdürlüğü, durumla ilgili bilgilendirmede bulunabilir. Ancak bu uyarıda, OT'nin resminin ya da kimliğinin yeri yoktur.
* OT'nin kimliğinin ve resminin teşhiri hem etik kurallara hem de insan haklarına aykırı.
* OT'nin AIDS olduğunu biliyoruz. Ancak OT ile birlikte çalışan diğer kadınların aynı hastalığı taşıyıp taşımadığını bilmiyoruz. Riskli, bir kısmı da muhtemelen HIV-AIDS'li, Hepatitli öbür kadınlar ne olacak? OT ile değil bir başka seks işçisi ile korunmadan birlikte olmuş erkeklerin durumu ne olacak? Bu erkeklerin yakınları, eşleri, sevgilileri ne yapacak? (BB)