Fotoğraf: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
Başkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Uğur Emek geçtiğimiz hafta ihalesi yapılan Aydın-Denizli ve Kuzey Marmara Otoyoluyla ilgili kendi bloğunda bir yazı kaleme aldı.
“Yeni otoyol ihalelerinde gelir garantileri” başlığını taşıyan yazıda Emek, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) Yap-İşlet-Devret modeliyle ihaleye sunduğu Kuzey Marmara Otoyolu'nun 45 kilometrelik Nakkaş-Başakşehir kesiminin tekliflerinin 30 Haziran’da, Aydın-Denizli Otoyolu’nun tekliflerinin ise 3 Temmuz’da verildiğini söyledi.
Her iki projenin de işletme sürelerinin aynı olduğunu belirten Emek, “Nakkaş-Başakşehir kesiminin uzunluğu, Aydın-Denizli projesinin yüzde 27’si olmasına karşın, verilen araç garantisi 2,7 kat daha fazla” diye yazdı.
"Gelir garantisi arttı"
Prof. Dr. Emek, “Bunun Kuzey-Marmara’da gelir artırıcı bir etkisi olacaktır elbette” dedi. Aydın-Denizli Otoyoluyla ilgili Emek şu bilgileri verdi:
“Sürekli iptal edilen veya ertelenen Aydın-Denizli Otoyolunun en son ihalesi 26 Mart 2019’da yapıldı ve ihale sonuçları KGM tarafından yazılı olarak ayrıntılı biçimde açıklandı.
“Bu açıklamalara göre verilen gelir garantisini hesaplayıp 11,8 milyar ABD doları bulmuştum.
“İptal edilen en son ihaledeki bilgilere göre Aydın-Denizli otoyolunun uzunluğu 154 km idi. Bu defa yol uzunluğu 163 km belirlendi.
“İptal edilen ihalede yatırım bedeli 5,3 milyar TL ve kilometre başına geçiş garantisi 5 Euro cent KGM tarafından belirlendi. Kazanan teklifin belirlenmesinde işletme süresi esas alındı.
“Yani en kısa süreyi veren teklif ihaleyi kazanacaktı. Bu defa işletme süresi sabit tutuldu (17 yıl). Yatırım tutarları ve geçiş ücretleri yarıştırıldı. Teorik olarak en düşük teklifi veren ihaleyi kazanacaktır.
“İhalede en düşük yatırım tutarı ve gelir garantisi teklifleri sırasıyla 8,8 milyar TL ve 2 milyar ABD dolarıdır.
"Bu teklife bakıldığında; iptal edilen ihaleye göre yol uzunluğunun sadece 9 km artırılmasına karşın, yatırım tutarı teklifinin yüzde 46,6 ve gelir garantisi teklifinin de yüzde 11 arttığı görülmektedir.
"Aydın-Denizli Otoyoluyla aynı"
Emek, Kuzey Marmara Otoyolu’nun ihale edilen kısmıyla ilgili olaraksa şunları yazdı:
“Şehir trafiğine alternatif bir güzergâh sağlayacak otoyolun Nakkaş-Başakşehir arası 45 km uzunluğunda. Aydın-Denizli otoyoluna göre çok daha kısa olmasına karşın bu projede verilen araç garantisi çok daha fazla. Bunun gelir yaratıcı etkisini tekliflerde hemen görmekteyiz.
“En düşük teklife göre yatırım maliyeti 8,4 milyar TL ve gelir garantisi 1,9 milyar ABD doları.
“İnşaat işinden anlamam; ancak verilen en düşük tekliflere göre uzunluğu 163 km olan Aydın-Denizli otoyolunun yapım maliyeti 8,8 milyar TL ve gelir garantisi 2 milyar ABD dolarıdır. Bu yolun yüzde 27 uzunluğuna sahip olan Nakkaş-Başakşehir Otoyolundaki en düşük yatırım bedeli (8,4 milyar TL) ve gelir garantisi (1,9 milyar ABD doları) teklifleri de Aydın-Denizli Otoyolunda verilen tekliflerle hemen hemen aynıdır.
"Bu normal mi?"
“Bu çerçevede insanın aklına ister istemez şu sorular geliyor.
- 26 Mart 2019 yılındaki iptal edilen ihaleye göre daha yüksek yatırım bedeli ve gelir garantisi teklifi verilen Aydın-Denizli otoyolunun bu ihalesinin sonucu da iptal edilecek midir?
- Aydın-Denizli otoyolunun üçte biri uzunluğundaki Nakkaş-Başakşehir otoyolunda verilen nominal tekliflerin, Aydın-Denizli’deki tekliflerle hemen hemen aynı seviyede olması normal midir?
“Nominal tekliflerin, kilometre başına gelir garantileri milyon ABD doları cinsinden şu şekildedir:
*Aydın-Denizli (2019): 11,7
*Aydın-Denizli (2020): 12,2
*Nakkas-Başakşehir (2020): 42
(HA)