Hazine eski müsteşarı ekonomist Mahfi Eğilmez, Türkiye ekonomisinin yönetimi açısından son 15 yıllık sürece ilişkin bir değerlendirme yaptı. Eğilmez, 2002’ye kadar sürdürülen bütçe açığı - kamu borçlanması modelinin yerini bu yıldan itibaren cari açık - özel kesim borçlanmasının aldığını belirtti.
"Özel kesimin yatırımları cari açığı düşürücü bir gelişme sağlamadı"
Eğilmez, “Kamu kesimi yerine özel kesimin borçlanması iyidir, çünkü aldığı borcu daha verimli işlerde kullanır demek mümkün. Buna karşılık özel kesimin bugüne kadar yaptığı yatırımlar cari açığı düşürücü bir gelişme sağlamadı, hatta tam tersine büyüme ile birlikte cari açık artmaya devam etti. Cari açık arttıkça da dış borçlanma arttı” dedi.
Cari açığın GSYH’ye oranı 15 yılda 19 kat arttı
Eğilmez’in yazısında kullandığı tabloya göre 2002’de Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 11.5’ini oluşturan bütçe açığı 2017 yılında yüzde 1.5’e inmiş durumda.
2002’de GSYH’nin yüzde 0.3’ünü oluşturan cari açık ise 2017’de yüzde 5.8 düzeyine çıktı.
Dış Borçlar’ın GSYH’ye oranında kayda değer bir azalma görülmüyor. 2001 krizinden hemen bir yıl sonra GSYH’nin yüzde 54.8’i düzeyinde olan dış borçlar, 2017’de yüzde 53.3 düzeyinde bulunuyor.
Asıl kayda değer değişim ise dış borçlar içinde kamu ve özel sektörün paylarında ortaya çıkıyor. 2002’de 86.5 milyar dolar olan kamu borçları 2017’de 136.2 milyar dolar oluyor. Aynı dönemde Türkiye’nin GSYH’sinde yaşanan artış göz önüne alındığında kamu borçlarındaki bu artış göreceli. Ama 2002’de 43.1 milyar dolar olan özel sektör borçları (o tarihte kamu borçlarının yarısı kadar) 2017’de 316.4 milyar dolara çıkıyor (kamu borçlarının yaklaşık iki katı).
S&P açıklamasında da altı çizildi
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standar & Poor (S&P), önceki gün Türkiye’nin kredi notunu düşürürken, özel sektör borçlarına ilişkin endişelerin arttığına dikkat çekmişti.
2018’in ilk günlerinden itibaren özel sektördeki büyük gruplar borç yapılandırmasına giderken, son olarak Yıldız Holding’den bir açıklama gelmiş ve 6.5 milyar dolarlık borç için yeniden yapılandırmaya gidildiği belirtilmişti. (ŞA)
* Fotoğraf: Anadolu Ajansı