Bu davaları silaha benzeten Azman, "Bilim adamı, sanatçı, yazar ve çizerleri tazminat silahıyla susturulmuş toplumlar ilerleyemez" dedi.
Baruter: Hukuka olan güvenimiz arttı
Mahkemenin gerekçeli kararını "gerçek anlamda unutulmaz bir hukuk dersi" diyerek yorumlayan "Penguen" dergisi çizeri Bahadır Baruter, karardan duyduğu memnuniyeti bianet'e şöyle açıkladı :
"Bizim hukuka olan güvenimiz arttı, pekişti. Çok sevindik ama, bu zihniyet hala iktidarda olduğu için de üzgünüz."
Penguen dergisi 24 Şubat 2005 tarihli sayısında, karikatürist Musa Kart'ın Erdoğan'la ilgili karikatürü yüzünden mahkûm edilmesine tepki olarak "Tayyipler Âlemi" konulu karikatürü kapak yapmıştı.
Erdoğan, kişilik haklarına ağır saldırı yapıldığı gerekçesiyle derginin sahibi Erdil Yaşaroğlu ile Pak Yayıncılık aleyhine 40 bin YTL'lik manevi tazminat davası açmıştı.
Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi yargıcı Beyhan Azman, 14 Şubat 2006'daki duruşmada davayı reddetmişti. Azman, ret kararının gerekçesinde, elinde güç bulunan yöneticilerin sık sık açtığı davalar, karikatür özgürlüğüne yöneltilmiş silahlara benzetildi.
Radikal gazetesinin yer verdiği gerekçeli kararda, karikatüre tahammül istendi:
"Karikatür hakaret etme yolu değil"
Karikatür bu demek: "...Karikatür, kişilerin ya da olayların gülünç, çelişkili yanlarını yakalayarak abartılmış çizgilerle mizaha dönüştürme sanatıdır. Karikatürün ele aldığı unsur esasında insan değil, onun davranışlarıdır. İnsanlar karikatürler nedeniyle gülünç duruma düşebilir ve kişilik haklarının ihlal edildiğini her zaman ileri sürebilir. O zaman da karikatürün aslında bir sanat türü olmadığı, sadece hakaret etmenin bir yolu olduğu sonucu çıkar ki, bu sonuç da karikatürü tamamen yasaklamayı gerektirir.
Fikir zenginliği ortamı: Tazminat, hakkın korunması yoludur, ancak bu yolu fikirlerin serbestçe ifade edilmesine karşı bir silah durumuna getirmemek gerekir. Zira bilim adamları ve sanatçıları, yazarları, şairleri tazminat silahı ile susturulmuş bir toplumda ilerlemeyi sağlayacak fikir zenginliği ortamı oluşmaz.
"Musa Kart'a açılan davaya tepki"
En önemli özgürlük: Çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin bir gereği olduğu için demokratik toplumun temel taşlarından biri, hatta en önemlisi düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğüdür. Sanatçıların fikir ve düşüncelerini serbestçe açıklayabilmesi ile toplumun demokratikleşmesine katkısı göz ardı edilemez.
Başbakan'ın katlanması gerek: Dergide "Karikatürist Musa Kart, Tayyip Erdoğan kafalı kedi çizdiği için ceza aldı" yazısı ile yayımlanan karikatürlerin, karikatüriste karşı açılan davaya tepki ve eleştiri amacıyla yayımlandığı dava konusu karikatürlerden açıkça anlaşılmaktadır. Toplumu etkileme ve ileriye götürme gücüne sahip olan davacının, sahip oldukları güç nispetinde eleştiriye açık olması ve katlanması gerekir. Bu nedenle karikatürlerin hakaret amacı taşımadığı, kişilik haklarını ihlal etmediği kanaatine varıldığından dava reddedilmiştir. (EÖ/AD)
