Haberin Kürtçesi için tıklayın
Başbakan Binali Yıldırım, Çankaya Köşkü'nde Türkiye ile İsrail arasında varılan mutabakata ilişkin açıklamalarda bulundu.
Mutabakata varılan son görüşme Roma'da yapıldı. Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, İsrail'i ise Netanyahu'nun özel temsilcisi Ciechanover temsil etmişti.
Başbakan Yıldırım, anlaşmayla ilgili "20 milyon dolar tazminat alınacak, Filistin'e toptan uygulanan ambargo sona erecek, Aştod Limanı'na 10 bin tonun üzerinde insani yardımı götürülecek, TOKİ Gazze'de konut projesi yapacak" dedi.
Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleştirilmesine yönelik görüşmeler ve müzakerelerde dün itibarıyla bir mutabakat metninde iki tarafça uzlaşıldığını belirten Yıldırım, mutabakat metninin yarın imzalanacağını ve o imzadan sonra onay süreçlerinin olacağını belirtti.
Gazze'ye ilk gemi cuma kalkacak
Yıldırım’ın açıklamalarından satır başları şöyle:
* Mutabakatın bu kadar uzun sürmesinin asıl maddesi ise Gazze'de yaşayan Filistinlilerin günlük yaşamında karşı karşıya kaldıkları zorluklardır, izolasyondur ve dış dünyadan gerekli yardımları, desteği İsrail'in engellemesinden dolayı elde edememeleridir. Bu hususta uzun görüşmeler yapıldı ve nihayet burada bir karara varılmış durumda. Bu amaca yönelik olarak önümüzdeki cuma günü ilk gemimiz İsrail'in Aşdod Limanı'na 10 bin tonu aşkın insani yardımla hareket edecek.
20 milyon dolar tazminat ödenecek
* Gazze bölgesi başta olmak üzere Filistin'e topyekun uygulanan ambargo Türkiye'nin öncülüğünde büyük ölçüde kalkmış oluyor. Diğer yandan da Mavi Marmara'da hayatını kaybeden vatandaşlarımıza tazminat ödenmesi şartı yerine gelmiş oluyor. En önemlisi de İsrail'in 2010'da gerçekleşen bu baskından dolayı Türkiye'den özür dilemesi sağlanmış oluyor. Hayırlı uğurlu olsun.
TOKİ, hastane yapılacak
* TOKİ'nin Gazze'ye yönelik konut projesinin önü bu şekilde açıldı. Cenin bölgesindeki Erez sanayi bölgesinin yapımına hız verilmesi konusu da yine bu mutabakat çerçevesinde mümkün hale geldi. 200 yataklı Türkiye-Filistin dostluk hastanesinin bir an önce hizmete alınması bu mutabakatta anlaşılan diğer husus.
İsrail hükümetine de Türk hükümetine de görevler düşmektedir. Bu mutabakatı en iyi şekilde işletmek, bölgede ilişkileri normalleştirmek hem Türk halkının hem de İsrail halkının yararınadır. Bu konuda gereken gayretin gösterileceğine inanıyorum. Normalleşme her alanı kapsıyor ancak önceliğe baktığımızda ekonomik ilişkiler ve bölgesel iş birliği önce geliyor.
"Rusya ile ilgili güzel gelişmeler var"
Yıldırım’a gazetecilerin sorduğu sorular ve yanıtları şöyle:
Sizce ilişkiler gerçekten normale dönecek mi? Son 10 yıl içinde olduğu gibi, işbirliği gerçekten sağlanacak mı? Siz Hamas’ı Gazze’de öldürülen İsrailli askerlerin teslimi için zorlayacak mısınız?
Anladığım kadarıyla sen bu mutabakattan tam emin değilsin. Bu mutabakat çalışmaz demek istiyorsun. Yıllar aldı bu noktaya gelmek için. Bu önemli bir adımdır. Bundan sonrası gelişmelere göre değerlendirilecek husustur. O bakımdan İsrail hükümetine de, Türk hükümetine de görevler düşmektedir. Hem Türk halkının, hem İsrail halkının yararınadır. Diğer konular karşılıklı görüşmelerle bir noktaya getirilebilir. Şimdi bütün bu detaylara girersek Filistin tarafının da talepleri var, hep birlikte konuşmak lazım. Münferit olayları değerlendirmek çok sağlıklı olmaz.
Türkiye’de Hamas ofisi var mı, anlaşmada yok deniyor ama.
Arkadaşlar, tabii ki Türkiye’de Filistin’in ilişkilerinin takip edilmesi gerekli diplomatik mekanizmalar eskiden olduğu gibi olmaya devam edecek.
“İsrail’den sonra Rusya ile de bir normalleşme olur mu?”
E niye olmasın. Türk milleti de Rus milleti de bu krizin artık ortadan kalkmasını istiyor. Bize düşen de bir an önce milletimizin bu beklentilerini karşılamak olmalıdır. Bu yönde güzel gelişmeler var yakın zamanda bunları paylaşacağız.
"Alman Bakana İncirlik izni verilecek mi?"
Türkiye izin verecek. Alman Savunma Bakanı İncirlik’i rahatlıkla ziyaret edebilir.
“Bu mutabakatın imzalanması Gazze ablukasını tanımak anlamına gelir” eleştirileri yapılıyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
Buna katılmıyorum. Orada bir fiili durum var. Orada insanların dünya ile ilişkisi yok. Biz bir insani görev yapıyoruz. Bu insanları dünyaya açmak en temel ihtiyaçlarının karşılanmasıdır. O bakımdan bu mutabakatı önemsiyoruz. Kim ne derse desin.
"Netanyahu ‘Gazze ablukası denizden devam edecek’ diyor ne düşünüyorsunuz?"
Biz ilişkilerin normale dönüştürülmesini konuşuyoruz. Bir kere normalleşme başlasın hangi konuda ne kadar işbirliği yapacağımız iki ülkenin gayretleriyle ilişkili. Olay Gazze’deki kardeşlerimize ulaşmaktır. Olayı böyle görmek lazım.
"Mutabakatta Hamas’ın İsrail’e saldırmayacağı maddesi var mı?"
Biz bir ateşkes anlaşması imzalamıyoruz. Burada savaşı durduran konumuzla ilgisi olmayan hiçbir hüküm yok. 3 tane husus var. Birincisi özür dilenmesi. Bu çok önceden yapıldı. ikincisi, Mavi Marmara’da hayatını kaybedeneler tazminat ödenmesi, bu da gerçekleşti. Zaman alan konu Gazze’ye erişimde yaşanan zorlukların kaldırılmasıydı. Bunda da anlaşıldı mutabakata varıldı.
"Filistin’e gidecek gemi nereden kalkacak?"
Mersin Limanı’ndan hareket edecek. (NV)
Fotoğraf: Okan Özer - Ankara/AA
