Haliç Kongre Merkezi'ndeki "Yeni AKM Projesi"nin tanıtımında ilk sözü proje sahibi Murat Tabanlıoğlu aldı. Tabanlıoğlu, babası Hayati Tabanlıoğlu'nun 1969'da inşa ettiği binanın yeni halinin proje görsellerini paylaştı.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ise "Az önce de değerli mimarımızın da ifade ettiği gibi 2019'un ilk çeyreğinde, nasip olursa tamamlanıp hizmete girdiğinde Atatürk Kültür Merkezi, İstanbullumuz için gerçekten yüz akı, gerçekten sembol bir mekân haline gelecektir" açıklaması yaptı.
TIKLAYIN-Atatürk Kültür Merkezi'nin 70 Yıllık Tarihi
"AKM hep talihsiz bir mekandı"
AKM'yi "Talihsiz bir mekan" olarak niteleyen Erdoğan'ın konuşmasından satır başları şöyle:
"Açılışının üzerinden bir yıl geçtikten sonra yangın felaketi sebebiyle kapılarını kapatmak zorunda kalmıştır. 1977'nin ardından depreme dayanıksız olduğunun ortaya çıkmasına kadar verdiği hizmetler önemlidir. İncelemeler bu binanın artık kullanılamayacağını göstermiştir.
"10 yıl önce başlaması gerekiyordu"
"10 yıl önce başlaması gereken bir işe bugün başlanıyor. AKM'yi çoktan bitirmiş, milletin hizmetine sunmuş olmalıydık. Ülkemizin kaybettiği yılların hesabını kim verecek.
"İstanbul'da inşa etiğimiz yeni havalimanı ve diğer büyük projeleri engellemek için uğraşan güçle Suriye ve Irak'taki operasyonlarımızı sabote etmeye çalışan el de aynıdır.
"Taviz vermeden bu günlere geldik"
"Biz proje tanıtım töreninde bir arada bulunduğumuz AKM'nin yeniden inşası konusunda da sabırlı bir duruş sergiledik. Hedeflerimizden de taviz vermeden işte bugüne geldik.
"Daha işlevsel bir şekilde inşa edilecek yeni Atatürk Kültür Merkezi'nden en çok sabote etmek için uğraşanların yararlanacağını da biliyorum. Onların yanlış yolda gidiyor olmaları bizi doğru işler yapmakta alıkoyamadı.
"Mermerlerine varıncaya, her şeyiyle baktık"
"AKM inşallah 2019 ilk çeyreğinde, Murat Bey'den sözünü aldım, bitireceğiz. Zaten mermerlerine varıncaya kadar her şeyleri sundular. Beraberce bakanımla birlikte 'şu uygundur, şu değildir' diyerek hazırlıklarını yaptık.
"Adım adım bunları takip edeceğiz. İşimize sahip çıkmazsak bunun sonucunu yakalamak da mümkün değildir. Bu olmazsa olmaz bir süreç.
"Bizim meydanlarımız maalesef hep yok oldu"
"Taksim Meydanı'nda inşallah araçları da görmeyeceğiz. Gümüşsuyu'ndan yerin altından Taşkışla'ya doğru devam edecek. AKM'nin önünden araç trafiğini görmeyeceksiniz.
"Yayalaştırılmış bir Taksim Meydanı'nı göreceksiniz. 2500 kişi içeride programları izleyecek ama bunun dışında da, dışarıda dev ekrandan halkımız meydanda çimlerin üzerinde, banklar üzerinden veya ayakta orayı izleme imkânı bulacak.
"Dünyada gelişmiş ülkeler meydanları ile anılır. Hepsinin kendilerine has meydanları vardır, bizim maalesef bu tür meydanlarımız hep yok oldu.
"Ankara için de adımlarımız var"
"Yeni bazı adımlar Ankaramızda da atacağız. Orada da yine bu tür meydanlarımıza kavuşacağız. Bunlar aynı zamanda örnek hale gelecektir. Bunu kısa zamanda gerçekleştireceğiz.
"Proje üretemeyenlerin milleti hedef alan tavırları ise içinde bulundukları çaresizliğin ifadesidir. Çalışsalar, terleseler, dirsek çürütseler bütün sorunlar çözülecek.
"Türkiye taklit seviyesinin bile gerisinde bir kültür üretimine mahkum edilmiştir. Bugün biz de muasır medeniyetler seviyesinin üzerine çıkma hedefini isabetli buluyor ve ona sahip çıkıyoruz.
"Projenin ilk AKM'nin tasarımcısı olan Hayati Tabanlıoğlu'nun oğlu Murat Tabanlıoğlu tarafından yapılacak olması tarihten güç alınarak yüründüğünün ifadesidir.
"Batılılıktan söz edenler dünya çapında gitarist yetiştirebilmişler mi?"
"Ağızlarını her açtıklarında batılılıktan, modernlikten, çağdaşlıktan söz edenlere soralım bakalım. Dünya çapında hangi eserleri ortaya koyabilmişler?
"Örneğin dünya çapında bir opera sanatçısı, bir aktör, bir gitarist yetiştirebilmişler mi?
"Nasıl bir uçak, telefon, işletim sistemi ortaya çıkartamamışsak, kültür ve sanat alanında aynı başarısızlığı ne yazık ki yaşadık.
"Bu bir ortam, iklim, zihniyet meseledir. İklim çorak olunca, bir taraf kavrulurken bir taraf yeşermiyor. Aslında hedef doğruydu, yöntemler yanlış olunca hedefe ulaşılamadı.
"AKM de insan gibi yoruldu, yaşlandı"
Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş ise konuşmasında şunları söyledi: "AKM yenileniyor. AKM kendi şartları içerisinde önemli bir projeydi. İstanbul'un son derece önemli bir binasıydı" dedi ve ekledi:
"İnsanlar gibi binaların da ömürleri var. AKM yoruldu, yaşlandı. AKM'nin yenilenmesine ihtiyaç var. Böylesine güzel bir proje ile Türkiye kamuoyu ile paylaşıyoruz.
"Ben, hiç kimsenin AKM konusuna ideolojik yaklaşmamasını temenni ediyorum.
48 yıl önce inşa edilmişti
Projesi tiyatro binası olarak 1946'da mimar Feridun Kip ile mimar Rüknettin Güney tarafından çizildi.
Bina, ödenek yokluğu nedeniyle tamamlanamayınca 1953 yılında Bayındırlık Bakanlığı'na devredildi ve 1956'da mimar Hayati Tabanlıoğlu projesi ile inşaata devam edildi.
"Cadı Kazanı" sahnelenirken yandı
Atatürk Kültür Merkezi, İstanbul Kültür Sarayı adıyla 1969'da hizmete açıldı. 23 yılda tamamlanabilmiş olan İstanbul Kültür Sarayı binası, kısa bir süre sonra 27 Kasım 1970'de Arthur Miller'in Cadı Kazanı adlı oyun oynanırken çıkan yangında harap oldu.
Yangında can kaybı olmadı ancak bina ile beraber IV. Murad adlı oyunun galası için Topkapı Sarayı'ndan getirtilmiş eşyaların bir kısmı da yandı (IV. Murad'a ait bir kaftan, değerli bir Kur'an, IV. Murat'ı göstern bir tablo). Yangının kaynağı tespit edilemedi.
Koruma kurulu kararıyla binanın bulunduğu alan 1993'te "kentsel sit alanı", bina da 1999'da "korunması gerekli kültür varlığı" olarak tescil edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın talebiyle Sakarya Üniversitesi'nin 2007'de hazırladığı yapının betonarme taşıyıcı sisteminin dayanımı hakkındaki raporda, binanın takviye edilmesi gerektiği belirtildi. Bina 2008'den bugüne kullanılmıyor.
2009'da tamirat ve tadilat işi ihalesi yapıldı. Ancak ihale İstanbul 9. İdare Mahkemesi projenin iptaline karar verdi.
Yeni tamirat ve tadilat projesi 2012'de hazırlandı. Ancak İTÜ İnşaat Fakültesi'nin yaptığı inceleme tahribatın beklenenin üzerinde olduğu yönünde çıktığı gerekçesiyle 23 Mayıs 2013 tarih ve 101321 sayılı Bakanlık Makamı oluru ile binanın tadilat işleminin durduruldu. (PT)
