Roş Aşana, Yahudi takvimine göre Yeni Yıl Bayramı olarak kutlanır. Bu günle birlikte "Atseret Yeme Hateşuva" denilen on günlük nedamet ve ibadet günleri başlar.
Tişri ayının ilk günü Roş Aşana olarak anılır. Bu yıl bayram 9-10 Eylül'de kutlanıyor.
Talmud'a göre, Tanrı, ilk insanı Tışri ayının birinci günü yarattı. Roş Aşana, tüm insanlığın doğum günü olarak kabul edilir.
Roş Aşana bayramının farklı isimleri
Kelime anlamı olarak "Yıl Başı" anlamına gelen Roş Aşana, farklı isimlerle de anılır:
1. En yaygın olarak kullanılan, insanoğlunun yaratıldığı gün, yaradılışın başı, yılın başı anlamında kullanılan Roş Aşana'dır.
2. Şabaton: Yedinci ayın ilk gününde kutlanan bir dinlenme günü olduğu için bu şekilde adlandırılır.
3. Zihron Terua:Şofar sesi ile anılma günü.
4. Yom Terua: Şofar çalınma günü. Kutsal Tapınak-Bet Amigdaş zamanında 'Ulu Günler' Roş Aşana ve Kipur'un yaklaştığını hatırlatıp Tanrı'ya dönmeye çağıran şofar sesini anımsatır.
5. Yom Ha-Din: Yargı günü. Bu günde herkes, Tanrı'nın önünden tek tek geçerek yıl içindeki davranışları için değerlendirilip yargılanır.
6. Yom Ha-Zikkaron: Hatırlama günü. Tanrı'nın tüm evrenin Mutlak Hakimi ve Kralı olduğunu her daim hatırlamak gerektiğini vurgular.
Roş Aşana masasındaki simgesel yiyecekler
Masaya konulan her simgesel yiyecek, onunla ilgili "Yei Ratson"-"Senin isteğin olsun ki" duası söylendikten sonra yenir. Masada bu yiyeceklerden herhangi biri( veya hiçbiri) yoksa bile, Yei Ratson'lar okunmalıdır.
Tatlı bir yeni sene için elma tatlısı; düşmanların ve Tanrı'dan nefret edenlerin ve kötülük isteyen herkesin yok olması dileği için pırasa; uzaklaşmaları için pazı (veya ıspanak); bu kişilerin sonunun gelmesi için hurma; Tanrı'nın yargılarken sadece sevapları dikkate alması içinkabak; bereket için balık; daima "baş" olmak için kuzu, tavuk veya balık başı.
Farklı yeni yıl
Yahudi yeni yılı, diğer inanışlarda olduğu gibi neşeli, coşkulu, eğlenceli bir kutlama düzeni ile değerlendirilmez. Roş Aşana son derece ciddi bir kutlamadır.
Kefaret günü olan Yom Kippur'a değin geçen 10 pişmanlık gününün başlangıç gününü temsil eder. Bu gün Tanrı'nın geçen tüm yıl boyunca her bir Yahudinin, hayatlarının her gününde neler yaptığını tarttığı günlerin başlangıcıdır.
Evrenin yaratılışı
M.Ö. 5. yüzyılda Babil'e sürgüne gönderilen, 70 yıl sonra yeniden kutsal topraklara dönebilen Yahudiler, Babillilerin dili Aramice'den tercüme ederek "Taşiru" ayını "Tişri" olarak değiştirdiler. Din bilginleri Tişri ayının 1. gününü dünyanın kuruluşunun 1. günü olarak ve yargılanma günü olarak tespit ettiler. Böylece -Roş Aşana- yani "Yıl başı" kavramı ortaya çıktı. Günümüze kadar Roş Aşana "şofar çalma günü" olarak düşünülür ve uygulanır. Geleneğe göre Roş Aşana gününde şofardan 100 adet ses çıkartılır.
Roş Aşana ve Kipur günleri arasında tsedaka (hayırseverlik) yapmak gerekir. Bu günlerde ihtiyaçlı olanlara yardımcı olmak bir dindaşlık görevidir. (TK)
* Bu haberi Şalom gazetesindeki bilgilerden yararlanarak derledik.
