İnsan Hakları Derneği (İHD) Vicdani Ret Komisyonu, temel kavramları şöyle hatırlattı:
"Vicdani ret, kişinin ahlaki, politik gerekçelerle askerlik yapmak istememesidir. Vicdani retçiler bu durumu benimsedikleri tek eylem biçimi olan itaatsizlikle kamuoyuna duyururlar ve bugüne kadar da böyle olmuştur. Avrupa konseyine üye 46 ülke içinde yalnızca Türkiye ve Azerbaycan'ın kabul etmediği vicdani ret hakkı bir insan hakkıdır. Ancak Türkiye bu hakkı kabul etmediği gibi bugüne kadar vicdani retçileri cezaevi-kışla-firar kısır döngüsü içine sokmuş ve son çıkan TMY ile bu hakkın ifade edilmesini terör suçları kapsamına almıştır."
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Ocak 2006'da aldığı Osman Murat Ülke kararında vicdani retçilerin yaşadığı hak ihlalini "sivil-medeni ölüm" olarak adlandırarak Türkiye'yi mahkum ettiğini anımsatan İHD, "Hakan Ekinci'nin uçak kaçırıp iltica talep etmesini vicdani ret ve itaatsizlik eylem tarzı ile ilişkilendirmek mümkün değil" dedi.
"Ekinci vicdani retçi değil"
Birçok gazete ve televizyon, Hakan Ekinci'nin "vicdani retçi" olduğunu duyurdu. Ancak İHD Vicdani Ret Komisyonu şunları söylüyor:
"Ekinci şahsında, temel bir anayasal hak olan vicdani ret eylemi ve savaş karşıtlığının terör ile bağlantılandırılmasını ve özdeşleştirilmesini doğru bulmuyoruz. Vicdani ret ve savaş karşıtlığı kavramlarının kirletilmek istenmesi tehlikelidir.
"Bizce vicdani ret ve savaş karşıtlığı özgürlükçü, hümanist ve barışçıl bir felsefi hayat tarzıdır. Bizler insan hakları savunucuları olarak vicdani reddin şiddete gerekçe yapılmasını, ölmeyi öldürmeyi reddeden bir felsefi görüşün ve yaşam tarzının buna alet edilmesini yanlış buluyoruz."
İHD, Ekinci'nin geçen ay kendilerine e-posta yoluyla başvuruda bulunduğunu, Türkiye'de asker firarı konumuna düştüğü için mayısta Arnavutluk'a iltica ettiğini, orada silahlı iki kişi tarafından ölümle tehdit edildiğini, can güvenliğinin bulunmadığını, yaşadıklarına ilişkin İHD'den basın açıklaması yapılmasını talep ettiğini aktardı.
Dernek bunun üzerine Arnavutluk-Tiran İstanbul Başkonsolosluğu'na bir yazı yazarak bilgi istediklerini, ancak konuya ilişkin bugüne kadar ellerine bir açıklama ulaşmadığını da duyurdu.
Savaş karşıtları: Ekinci'nin vicdani retçilerle bağlantısı yok
savaskarsitlari.org da bir açıklama yaptı ve "Vicdani reddin araçsallaştırılması ve şiddet gerekçesi yapılması hiçbir şekilde kabul edilemez" dedi.
"Hakan Ekinci'nin vicdani retçi olduğu gerekçesi ile şiddete başvurup uçak kaçırması, yüzlerce insanın yaşamını tehlikeye atması, ölmeyi ve öldürmeyi vaaz eden her türlü ilişki biçimini reddetmek olan vicdani reddin felsefesi ile bağdaşan bir tutum değildir. Ekinci'nin eyleminin savaş karşıtları ve vicdani retçiler ile en küçük bir ilişkisi ve organik bağı yoktur." (TK)
