Meydanlar festivallere, karnavallara, resmi geçitlere, gösterilere, mitinglere mekân olur; kentliler heykeller etrafında gezer, açık hava konserleri dinler, kafelerde sohbet eder, restoranlarda yemek yer, dini yapılarda ibadet ederler... Meydansız kentler, salonsuz evler gibidirler hasılı.
Güzel İstanbul'un meydanları 1950 sonrası çarpık yapılaşmaya kurban gitti. Birçoğu oluşturulduğu dönemdeki özelliğini kaybetti. O kaybedileni yeniden geri getirmek için şimdilerde yeni çabalar var.
Üsküdar meydanı inşaat alanı
Hummalı bir faaliyet var bugünlerde Üsküdar'da. Yahya Kemal'in "İstanbul'un fethini gören şehir" diye adlandırdığı Üsküdar, İstanbul'un en kötü yapılaşma örneklerinden biri olma bahtsızlığından biraz olsun kurtulacak mı? İstanbul'un en önemli transfer merkezi Üsküdar meydanı için bir plan hazırlandı. Üsküdar Meydanı ve çevresini kötü yapılaşmadan arındırmayı da hedefleyen proje, bakın neler öngörüyor:
Üsküdar meydanı yine bir transfer merkezi olarak işlev görecek. Yapımı süren ve 2010'da bitmesi öngörülen Mamaray Projesi ve planlanan Üsküdar-Ümraniye-Dudullu metro hattı burada birbiriyle entegre olacak. Bunu sağlayacak devasa bir yeraltı meydanı planlanıyor.
Aynı zamanda raylı sistem ile karayolu sisteminin entegrasyonunu sağlayan otopark alanları tasarlanıyor. Oluşturulacak otopark alanları özellikle deniz yolu, demiryolu ve karayolu ulaşım sistemlerini kullanan yolcularca kullanılacak.
Yaya kullanımının artması için de Selman-ı Pak Caddesi ile Paşalimanı Caddesi arasındaki bağlantı karayolu alt geçidi ile gerçekleştirilecek.
Üç caminin arası meydan olacak
Özel proje alanı kapsamında, Üsküdar Meydanı'na yaya olarak geçişi sağlayan üç farklı noktada ve aynı karakterde üç adet karşılama meydanı tasarlanmış. Söz konusu karşılama meydanları Şemsi Paşa Cami, Yeni Valide Cami ve Mihrimah Sultan Cami ile çevreleniyor. Her biri bir anıtsal yapı ile kucaklanan ve Üsküdar meydanına açılan meydanların zemin kaplamaları geleneksel malzemelerden oluşacak. Meydana bakan bütün tescilli kültür varlıkları özel aydınlatma elemanlarıyla ışık gösterisi sağlayacak şekilde aydınlatılacak.
Yeni Valide Camii önünde yer alan karşılama meydanı, Üsküdar meydanına merdiven ile bağlanacak. Eski dokuyu canlandıracak bir "Nostalji Sokağı" tasarlanmış. Ahşap veya çelik strüktürden oluşan kent mobilyaları iki meydana sınır oluşturacak, bununla beraber Üsküdar kent dokusuna ait bir sokağı temsil edecek.
Meydan, Valide Sultan Cami'ne paralel ve İstanbul Boğazı'na yönelecek şekilde tasarlanmış. Marmaray Projesi'ne ait yaya çıkışları farklı yönlere açılan sekiz çıkışla sağlanacak.
Bir diğer önemli operasyon, Üsküdar Belediyesi ve katlı otoparkının kaldırılmasıyla oluşan bölgede gerçekleşecek. Kara Davut Cami ve Mimar Sinan Cami ile kuşatılan, bu bölgede Üsküdar'daki ticari faaliyetleri güçlendirecek ve devamlılığını sağlayacak bir çarşı tasarlanıyor. Bu kapsamda ana sirkülasyon aksı ile bağlantılı kendi içerisinde meydan ve oturma alanlarına sahip bir bölge tasarlanmış.
Tepeden inme plancılık
Meydan projesi oluşturulurken, birçok projede olduğu gibi, tasarlananlar Üsküdarlılarca paylaşılmadı.
Kent tasarımcıları, mimarları ile paylaşıldı mı onu da bilmiyoruz. Ama devasa bir proje ve önemli ekonomik boyutları da var. Umalım projeyi yürütenler, kent estetiği hassasiyetini küf tutmuş ideolojik kaygıların arkasına atmaz, kayırmacı davranmaz. (MS/EÜ)
