31 Mart yerel seçimlerine sayılı günler kala Uşak’taki kadınlarla yerel seçimleri konuştuk.
Uşak, 367 bin 514 kişilik nüfusuyla Ege bölgesinde yer alan ve geçiminin önemli bir bölümünü tarım ve tekstil ile sürdüren bir kent. Antalya, İzmir, Çanakkale, Ankara ve İstanbul gibi büyükşehirlere yakın oluşu sebebiyle de Ege bölgesinde önemli bir lokasyona sahip.
Uşak’ta da kadın nüfusu, erkek nüfusundan fazla. 184 bin 583 kişi ile kadınlar, Uşak nüfusunun yüzde 50,22’sini oluşturuyor. Uşak’ta 2018 Genel Seçimlerinde oy kullanan seçmen sayısı ise 266 bin 493 olmuştu.
Mevcut belediye başkanı AKP'den
Şehirde belediye başkanlığını 2014’ten beri Adalet ve Kalkınma Partisi’nden (AKP) Nurullah Cahan yürütüyor.
Uşak Merkez’de 2014 Yerel Seçimlerinde AKP 50 bin 920 oy ile toplam oyların yüzde 43,34’ünü alırken, onu 36 bin 471 oy ile (yüzde 20,97) Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) izlemişti. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 26 bin 897 (yüzde 22,84), Halkların Demokratik Partisi ise 812 oy (yüzde 0,69) almıştı.
AKP 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde, 2014 yerel seçimlerinde aldığı yüzde 43,23 oyla Uşak belediye başkanı seçilen Nurullah Cahan’ın yerine Uşak AKP il başkanı Mehmet Çakın’ı aday gösterdi. Uşaklı olmayıp Uşak’ta yaşayan üniversite öğrencileri bu durum karşısında şaşırsa da başta AKP’liler olmak üzere yerli halk bu karardan hoşnut.
Uşak Cumhur İttifakı partilerinden AKP ve MHP’nin ittifak yapmadığı şehirlerden biri. Millet İttifak’ı partileri de ortak aday çıkarmayıp kendi adaylarını destekleme kararı aldı.
MHP belediye başkanlığı için Muhammet Fatih Erdoğan’ı aday gösterirken, CHP Asım Kalelioğlu’nu, İYİ Parti ise, 2009 yerel seçimlerinde yüzde 35 oyla MHP’den Uşak Belediye Başkanı seçilen Ali Erdoğan döneminde Uşak belediye başkan yardımcılığını yürüten Muhammet Gür’ü aday gösterdi. Gür, ayrıca 2015 genel seçimlerinde MHP’den Uşak 3. sıra milletvekili adayı olarak gösterilmişti.
Uşak’taki kadınlar ne istiyor?
Uşaklı kadınlara yaşadıkları bölgedeki sorunları ve şikâyetlerini sorduğumuzda son 20 yıl Türkiye’sinde hemen hemen her ilde duyduğumuz haklı şikâyetleri duyuyoruz yine: İşsizlik, yoksulluk, sokakların kirliliği, yeşil alan eksikliği, park yeri sorunu, erkeklerin tacizleri ve şehrin sürekli inşaat halinde olması.
Kentteki vatandaşların öne çıkan şikâyetlerinden biri de şehir boyunca yol kenarlarına konulan lale şeklindeki abartılı ışıklandırmalar.
19-25 yaş aralığındaki kadınlar işsizlikten şikâyet ederken, gece gündüz fark etmeksizin şehirde yürürken tedirgin olduklarını ve sözlü tacizlere uğradıklarını söyleyerek bunların önüne geçilmesini istiyor.
Konuştuğumuz trans bir kadın ise bir trans olarak Uşak’ta yaşamanın zorluğundan yakınarak, insanların zihniyetlerinin değişmediği sürece yapılan çaba ve yatırımların bir öneminin olmadığını söylüyor.
"Yarış AKP ve İYİ Parti arasında geçer"
Şehirdeki genel kanı, Uşak yerel seçimlerinde yarışın AKP ile İYİ Parti arasında geçeceği yönünde. Bunun temel sebepleri arasında, partilerinin AKP ile ittifak yapmasını doğru bulmayıp sırt çeviren MHP seçmenin İYİ Parti’ye yönelmesi. Diğer bir neden ise İYİ Parti adayı Muhammet Gür’ün daha önce Uşak belediye başkan yardımcılığı yaptığı dönemde kentte bıraktığı olumlu izler ve mevcut belediye başkanı Nurullah Cahan’ın, başkanlığı süresince yaptıkları ve yapmadıkları gösteriliyor.
Öyle ki, konuştuğumuz AKP seçmenlerinin çoğu Nurullah Cahan’ın başkanlık süresince yaptıklarından duydukları memnuniyetsizlikleri dile getirirken, kendisinin şehirde bıraktığı olumsuz etkinin AKP’nin Uşak’ta seçimi kaybetmesine yol açabileceğini söylüyor.
“Başkan altgeçit yapmak dışında şehirle ilgilenmiyor”
Uşaklıların ‘’İstiklal Caddesi’’ benzetmesi yaptığı İsmet Paşa Caddesinde üç kadınla konuşuyoruz önce.
Gruptan bebek arabası ile gezen 42 yaşındaki bir kadın, arkadaşları adına sözcülük yapıyor. Daha önce AKP kadın kollarında yer aldıklarını söylüyor. Partilerini hala destekliyorlarmış ancak Nurullah Cahan’ın şehre olan kayıtsızlığından dolayı AKP’nin Uşak’ta seçimleri kazanmasının zor olduğunu söylüyor:
“Arkadaşlarımla beraber uzun yıllar AKP kadın kollarında görev aldık. Ancak şehre ilgisiz kalmasıyla nedeniyle Nurullah Cahan döneminde kadın kollarından ayrıldık. Anayollara altgeçit yapmak dışında şehirle ilgilenmiyor. Aday gösterilmesi halinde AKP’ye oy vermeyi düşünmüyorduk ancak neyse ki onun yerine Mehmet Çakın aday gösterildi. Sonuna kadar AKP.”
O, laflarını bitirir bitirmez yanındaki kadınlardan biri giriyor söze. Belediye bünyesinde kurulan Uşak Taş İşletmeciliği Anonim Şirketi’nde (UTAŞ) çalışan işçilerin maaşlarını alamadıklarından yakınıyor:
“UTAŞ, işçilerinin parasını ödemiyor. Çocuklarım UTAŞ’ta çalışmalarına rağmen uzun zamandır maaşlarını alamıyorlar. Bu, belediye başkanının sorunudur ancak o bununla ilgilenmiyor. AKP’nin kazanmasını çok istiyorum ama bu sene biraz zor gibi görünüyor.”
“Gereksiz harcama yapıldığı için şikayetçiyiz”
Cadde’de iç çamaşır dükkânı işleten 33 yaşındaki bir kadınla konuşuyoruz ardından. AKP’yi desteklediğini, ancak partisinin Uşak’ta seçimi kazanamayacağını söylüyor.
‘’Uşaklıların çoğu mevcut AKP belediyesinden ana problemlerle ilgilenmediği ve gereksiz harcamalar yaptığı için şikâyetçi. Şehirdeki ışıklandırmaların abartılı ve fazla olduğunu düşünüyorlar. Ben de onlardan biriyim. Park ve bahçe gibi yeşil alanların çoğalmasını ve çocuk parklarında güvenliklerin sıklaştırılmasını istiyorum. Yüksek ihtimalle AKP’nin burada seçimi kazanamayacağını düşünüyorum.”
“Burası Las Vegas değil”
İlerlerken, cadde kenarında bir gölgede kendi aralarında sohbet eden iki kadın görüyoruz. Mevcut belediyeden şikâyet ve beklentilerini sorduklarımızda hemen cevap veriyorlar. Onların da gündemi şehirdeki ışıklandırmaların abartılı olması ve çevre kirliliği.
“Mevcut belediye başkanından memnun değiliz. Uşak şehri pislik içinde, çok bakımsız. Gereksiz harcamalar yapılıyor. Özellikle şehri boydan boya çevreleyen ışıklandırmaların çok abartılı ve gereksiz olduğunu düşünüyorum. Görüntü olarak güzel olabilir ancak biraz maddiyatı da düşünmek lazım. Bu kadar şatafata gerek yok, Las Vegas değil burası.’’
“Arabamızı park edecek yer bulamıyoruz”
Hangi partinin seçmeni olduğunu söylemeyen ancak muhalif olduğunu belirten 43 yaşındaki bir kadın ise otopark sorunundan ve yeşil alan azlığından yakınıyor.
‘’Otopark sorununa bir çözüm bulunmasını istiyoruz. Çarşıya geldiğimiz zaman arabamızı park edecek yer bulamıyoruz. Bir yer bulup park ettiğimizde ise ceza kesiyorlar.
“Ayriyeten şehirde artık beton ve inşaat değil yeşillik görmek istiyoruz. Kentimizde çocukların gezip oynayabileceği park ve oyun alanı sayısı çok az. Seçimlerde mevcut belediyenin başka bir parti tarafından yönetilmesini umuyorum.’’
"Sokaklarda özgürce gezebilmek istiyoruz"
Konuştuğumuz 19-25 yaş aralığındaki kadınların şikâyeti ise Türkiye’de yaşayan diğer tüm kadınlarla benzer: İşsizlik sorunu, sokaklarda rahatça yürüyebilmek, geceleri herhangi bir korku yaşamadan eve gidebilmek.
21 yaşındaki genç bir kadına yerel yönetimlerden beklentilerini sorduğumuzda, sokaklarda kadınların maruz kaldığı taciz olaylarının önüne geçilmesini istediğini belirtiyor.
“Bir kadın olarak geceleri dışarı çıktığımız zaman ister istemez tedirgin oluyoruz. Burası küçük bir şehir olduğu için rahat hareket edemiyoruz. Kadın arkadaşlarımız sözlü tacizlere maruz kalabiliyorlar. Belediyenin en azından kentin kalabalık caddelerinde sivil polis veya güvenlik görevlileriyle bunların önüne geçmesini istiyoruz. Belediyelerin bunları yapabileceğine inanıyorum.”
"Siyasetçilerden bir şey beklemiyoruz"
Hemen ardından konuştuğumuz 22 yaşındaki bir kadın ise o kadar ümitli değil. Önceki seçimlerden tecrübe ettikleri kadarıyla politikacıların, verdikleri sözleri yerine getirmediklerini söylüyor.
“Günümüz Türkiye’sinde özellikle biz gençler milletvekilleri, belediye başkanları, cumhurbaşkanı gibi siyasetçilerden pek fazla bir şey bekleyemiyoruz. Bunun en önemli sebeplerinden biri, önceki seçimlerde yaşadığımız tecrübeler. Politikacılar adaylık süreçlerindeki vaatlerinin pek çoğunu, istediklerini aldıktan sonra yerine getirmiyorlar. Gençler olarak şu an tek isteğimiz işsizlik sorunun çözülmesi.’’
"Öncelikle insanların zihniyeti değişmeli"
“Belediyeden önce insanların değişmesi gerekiyor”
Caddenin sonuna doğru ilerlerken, Uşak Belediyesi binasına 50 metre kadar kala 23 yaşındaki trans bir kadına rastlıyoruz. Trans bir kadın olarak Uşak’ta yaşamanın meşakkatinden bahsediyor. Belediye seçimleriyle ilgili şikâyet, beklenti ve taleplerini öğrenmek istediğimizde belediyelerden önce insanların değişmesi gerektiğinden bahsediyor.
İnsanların zihniyeti değişmediği sürece belediyelerin hangi parti tarafından yönetildiği ve ne tür icraatta bulunduğunun bir öneminin olmadığını söylerken, konuşmasını da manidar bir sözle tamamlıyor.
“Belediyelerin boşuna çabaladığını düşünüyorum. Burası küçük ve muhafazakâr bir şehir olduğu için bir trans birey olarak burada çeşitli zorluklar yaşıyoruz. İnsanların fiziksel şiddete kadar vardırdıkları sözlü tacizlerine maruz kalabiliyoruz. Bu yüzden belediyeler, hatta genel olarak siyasetçiler önce insanların bu kirli zihniyetini iyileştirmeli. Biraz da insanlara yönelik değişimler yapmaları gerekiyor. İnsanların; ırkçılık, türcülük, cinsiyetçilik ve homofobi gibi yaklaşımlardan arındırılmasına ilişkin seminer veya konferans şeklinde çalışmalar yapmaları gerektiğini düşünüyorum. İnsanlar, içinde yaşadığı çağın bilincinde ve farkında olmalı’’
"Sorun kaldırım taşlarının yerinden oynamasını aştı"
Kısa turumuzun sonunda, Uşak Kadın Girişimciler Kurulu İcra Komite Başkanı ve İYİ Parti Uşak Belediye Meclis Üyesi Adayı Özgül Şeker Çiftçi ile konuşma şansımız oldu.
Uşak halkının artık mevcut AKP belediyesinden yorulduğunu ve başka bir parti denemek istediğini belirten Çiftçi, olayın artık “kaldırım taşlarının yerinden oynaması”ndan çıktığını söylüyor.
“Sahalara bakarsanız, Uşaklılar artık hem ekonomik imkânsızlıklardan hem de Ege bölgesinde konumu bu kadar değerli bir şehirde olup, bu kadar imkânsız yaşamaktan çok yorulmuş durumdalar. Olay artık kaldırım taşlarının oynaması ya da park yeri sorununu çoktan aşmış. Belediyenin asli görevlerinin dışında olması gereken sosyokültürel düzenlemelerden de çok şikâyetçiler.’’
Çiftçi, halkın AKP yönetimindeki mevcut Uşak Belediyesine dair olumsuz düşüncelere sahip olduğunu belirtse de yine de kesin konuşmamak gerektiğini söylüyor.
“Bundan dolayı, gözlemlediğimiz ve gördüğümüz kadarıyla mevcut Uşak Belediyesine dair karşılaştığımız tepkiler çok olumsuz. Halk tarafından alenen deklare edilen artık başka bir parti denenmek istendiği yönünde. Tabi yine de bu işlerde kesin konuşmamak gerekir. Ne olacağını bilemeyiz, neticede siyaset bu. Genel tavır değişmesini istedikleri yönünde ama sandık ne der, oylar ne yönde gider görmek lazım.” (ASK/HK)
