İki yıl önce Dünya Mirasını Koruma Komitesi, İstanbul tarihi yarımadasının, tarihi eserleri korumaya yönelik çalışmaların yetersizliği nedeniyle Dünya Kültür Mirası Listesinden çıkarılma ihtimalini gündeme getirmişti.
Komitenin, Kanada’nın Quebeck kentinde düzenlediği toplantıda, bir süre önce İstanbul’a gelen Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) heyetinin konuyla ilgili hazırladığı rapor görüşüldü.
Raporda bahsedilen eksiklikleri tamamlamak ve Dünya Mirası alanı için yeni bir yönetim yapısı kurmak için İstanbul’a 2009’a kadar süre tanındı.
Heyetin komiteye sunduğu raporda, İstanbul’un geniş bir alana yayılan dünya mirası alanının ciddi anlamda ihmal ve yıpranma sorunları çektiğine dikkat çekiliyor.
Heyet projeyi “Bölgenin soylulaştırılması” adı altında, Sulukule’nin özgün sakinlerinden arındırılıp daha varlıklı bir kesimin oturumuna açılması olarak değerlendirip eleştiriyor.
Proje yerleşik Roman topluluğunun, yerlerinden edilip şehrin merkezinden batısına, Taşoluk'a gönderilmesini içeriyor.
UNESCO'nun raporundan sadece Sulukule yok
Sultanahmet’te tarihi kalıntılar üzerine yapılan For Seasons ek otel inşaatıyla ilgili olarak, inşaatın etki değerlendirme çalışması yapılmadan başlamasından duyulan rahatsızlığın belirtildiği raporda, inşaat nedeniyle yapılan kazı sonrasında arkeolojik kalıntıların erişilebilir hale gelmesi ve sergilenecek olması da olumlu bulunuyor.
Raporda, Süleymaniye’de koruma altına alınan 9 binanın Büyükşehir Belediyesi tarafından, Zeyrek’te bulunan 4 tarihi ahşap binanın Fatih Belediyesi tarafından yıkıldığı belirtiliyor.
Yıkılan binaların, orijinal malzeme ve mimarisiyle yeniden yaptırılması talep ediliyor.
Raporda ayrıca, Tarihi yarımadanın korunmasına yönelik olarak İstanbul’dan, tampon bölge planları, turizm yönetimi planı, trafik planı ve Dünya Mirası farkındalığı yaratma planı oluşturulması isteniyor.
Raporda alt alta sıralanan eksiklik ve eleştirilere rağmen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş "heyetin İstanbul’dan çok memnun ayrıldığını, 2 yıl öncesine göre İstanbul’un geldiği noktayı takdir ettiklerini, hiçbir problemin olmadığını" söyledi.
Raporda özellikle üzerinde durulan Sulukule’yi soylulaştırma projesiyle ilgili olarak ailelerin o binalara sığmadığını UNESCO Başkanı’na da söylediğini belirten Topbaş, “Bu durumda ya ‘böyle kalsın, bir odada iki aile yaşasın. Affedersiniz leğende yıkansın, suyunu sokağa atsın’ diyeceksiniz. Ki bu olmaz. Bu bir medeni şehre yakışmaz” diye konuştu.
Rapordaki eksiklikleri biran önce gidermeye çalışmak yerine, yapılan eleştirilere bahaneler üretildiği, kentin tarihi ve kültürel dokusuna zarar verecek olan projeler çeşitli nedenlerle savunulup, devam ettirildiği sürece İstanbul’un, 2009 yılında düzenlenen toplantıda Dünya Kültür Mirası Listesinden çıkarılması şaşırtıcı bir gelişme olmayacak.
UNESCO’nun, Dünya Kültür Mirası Listesinde bulunan ülkelere, eserleri korumaya yönelik çalışmalar için verdiği maddi desteğin, ülkedeki yetkililere eserleri korumaya yönelik çalışmaları teşvikinin önemi belki de Türkiye'nin adının listeden silindikten sonra anlaşılabileceği tartışmasını açıyor. (EY/EZÖ)
* Bu haberi Milliyet'ten derledik.
