Helsinki Yurttaşlar Derneği'nin (hYd) mülteci destek programı çerçevesinde yayınladığı Mültercilerin Sesi'nin yeni sayısında Mahad Mahmoud ve Zehara'nın düğünü Türkiye'de mültecilerin "hayatlarını resmen birleştiremediğini" anlatan hüzünlü bir hikaye.
Mahad 2004'te Somali'den İstanbul'a geliyor. Şu anda Helsinki Yurttaşlar Derneği Mülteci Hukuk Destek Programında tercüman ve kayıt görevlisi olarak çalışıyor.
Zehara da geçen yıl derneğe, BM'ye başvurmak için geldiğinde tanışıyor ve aşık oluyorlar, geçen yaz evleniyorlar.
Aksaray'da bir düğün salonu tutuyorlar, Somalili ve Türkiye'den komşularıyla çok şenlikli bir düğün oluyor. Ancak "resmen" evli sayılmıyorlar, pasaportları ve "bekarlık" belgeleri yok çünkü.
Bu arada Mahad'ın ABD'ye mültecilik başvurusu kabul edildiği için eşi Zehara'yla ABD'ye gidebilecek. ABD "beraber yaşamayı" birlikte gitmek için yeterli görüyor.
Mahmoud Burdur'da, Zehara İstanbul'da
Türkiye'de evlenmek için pasaport ve bekar olduğunun ispatı gerekiyor çünkü. Türkiye'de Somali Büyükelçiliği yok. Gerekli belgelere ulaşamıyorlar. Bu nedenle Mahmoud şimdilik gönderildiği Burdur'daki uydu şehirde yaşamak zorunda, Zehara ise iki aylık hamile, İstanbul'da.
Somali'de evlenmek için mahkemeye ya da belediyeye gitmek gerekmiyormuş. Bu işleri yapan Şeyh eşlerin ve şahitlerin ismini yazarak, imzalarını alarak bir tür nikah kıyıyormuş. Onlar da Türkiye'de mülteci bir Sudanlı şeyh bulup, böyle evlenmişler.
Mültecilerin Sesi "Türkiye’de Evlenmek" için gerekli işlemleri şöyle sıralıyor:
- Eğer çiftin geçerli pasaportları yoksa, her ikisi de ikamet izni almalı. BMMYK mektubu ya da polisin verdiği kimlik belgesi evlilik başvurularında geçerli bir belge sayılmıyor. Yasaya göre pasaport ya da ikamet izni gerekiyor.
- Kayıtlı oldukları polis karakolundan mektup almalılar. Bu mektupta mültecilerin bekar ya da resmi nikahlı olmadığı yazılı olmalı. Polise ilk kayıt yapıldığında tutulan dosyada bu bilgi bulunuyor.
- Çift bu iki belgeyi kayıtlı olduğu ilin belediyesine götürüp evlenmek için başvuru yapmalı. Evlendirme Yönetmeliği’nin 13. maddesine göre evlenmek istediklerini söylemeliler. Bu yasaya göre mülteciler ikamet izinleri ve polisten aldıkları belgeyle Türkiye’de yasal olarak evlenebilir. 13. madde 2007’de değiştirildi ve belediye görevlilerinin henüz bu konuda bilgisi olmayabilir.
- Polislerin ve belediye görevlilerinin birçoğu bu yasaları bilmiyor. Yasal temsilciye ihtiyacınız olabilir. Mülteciler hYd Mülteci Destek Programına ya da bulundukları şehrin barolarına başvurup ücretsiz destek talep edebilirler.
Evlendirme Yönetmeliği/Vatansız veya Vatandaşlık Durumu Muntazam Olmayanların Evlenmesi
Madde 13 - Vatansız veya mültecilerle, vatandaşlık durumu muntazam olmayan yabancıların müracaatları evlendirme
memurları tarafından kabul edilir. Bunların evlenme manilerinin bulunup bulunmadığı, Türkiye'de nüfus kaydı tutuluyorsa Genel Müdürlükten verilecek evlenme ehliyet belgesi ile, henüz nüfus kaydı tesis edilmemiş ise emniyet makamlarınca tutulan dosyalardaki bilgilere göre bu makamlarca verilecek belge ile tespit edilir. (NZ/TK)
