Toprak Ayarlaması
Üç yıl içerisinde toprak ayarlaması tamamlanacak
* Komite her bir "parça devletten" temsilci ve en az bir Kıbrıslı olmayan temsilciden oluşacaktır. Komite Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle atanacak ve zemin üzerinde sınırı belirleyecektir.
* Pyrogi ile Athienou'yu bağlayan yol, tüm uzunluğu itibarıyla Kıbrıs Rum "parça devletinin" topraksal yönetimi altındadır. Kıbrıs Türk "parça devleti" Luricina/Akıncılar'a ulaşmak için bir alt geçit veya üst geçit inşa etme hakkına sahiptir.
* Kıbrıs Rum "parça devletinin"; Kuklia'nın güney bölümünde kalan, Kıbrıs Türk "parça devletinin" yönettiği toprağın bir yanından diğer yanına kadar, Kontea ve Kalopsida arasında, kendi topraksal yönetimi altında bir yol inşa etme ve Kıbrıs Türk "parça devletiyle" işbirliği halinde, tam ve etkin tazminat karşılığında gerekli toprağı istimlak etme hakkı olacaktır.
* Toprak ayarlamasına tabi olan, üzerinde anlaşılan toprak sınırları içerisindeki bölgeler, Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle yasal olarak o "parça devletin" bir parçası iken, üç yılı aşmayan geçici bir dönem için diğer "parça devlet" tarafından yönetilecek ve bu dönem sonuna kadar yönetim tamamen devredilmiş olacaktır.
* Devir; ilgili "parça devletin" geriye kalan kısmıyla hemhudut olan ve büyük ölçüde iskan edilmemiş aşağıda belirtilen bölgelerin yönetiminin devriyle birlikte, Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girişinden 90 gün sonra başlayacaktır
* Parça devletler; kendisine verilen mandayla (yetkiyle) uyumlu bir şekilde, toprak ayarlamasına tabi bölgelerin devriyle ilgili faaliyetleri denetleyecek olan Birleşmiş Milletler'le tam bir işbirliği yapacak ve güvenli bir çevrenin sağlanıp idame ettirilmesine katkıda bulunacaklardır.
Mülk sahiplerinin hakları güvenceye alınacak
* Toprak ayarlamasına tabi olan bölgelerdeki mevcut sakinlerin hak ve çıkarlarını güvence altına alacak ve yeterli derecede geçimlerin sağlanabileceği uygun konumlarda, yeterli alternatif yerleşim yerlerine (accommodation), düzenli bir yeniden yerleşimi sağlayacaklardır:
Toprak ayarlanmasında mülk bölüşümü
* Aralık 1963 ile Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girişi arasında, toplumlararası çatışmalar, askeri müdahale veya adanın çözüme kavuşturulmamış bölünmesi sonucunda etkilenen mal-mülk paylaşımı konusunda Mülkiyet Kurulu veya Yüksek Mahkeme kararları geçerli olacaktır.
* İstisnasız olarak ve Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girişinden itibaren üç yıl içerisinde, kiliseler ve Evkaf'ın (Vakıflar), 1963 veya 1974'de dini yer olarak kullanılmış olan herhangi etkilenmiş bir mal veya mülkün kendilerine iade edilmesi hakkı olacaktır.
* Bu Madde, bu kurallar tahtında, herhangi bir etkilenmiş mal veya mülkün geri iadesi bedeli olarak, kiliselerle Evkaf'ın tazminat talep etme hakkını kısıtlamayacaktır
* Etkilenmiş herhangi bir mal-mülk ile ilgili herhangi bir işlem, iş veya herhangi bir mahkeme, yasal veya idari bir kurumdaki herhangi bir dava veya fiziki değişiklikler (küçük veya acil bakım dışında), Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle askıya alınacak veya yasaklanacaktır. Bu askıya alma veya yasaklama Mülkiyet Kurulu'nun yükümlülüğünde olacak
* "Ortak devlet" ve "parça devletler", Avrupa İnsan Hakları Konvansiyonu'nun 37. Maddesi uyarınca, etkilenen mal-mülk ile ilgili olarak, halihazırda önlerinde duran herhangi bir işleminin iptalinin karara bağlanmasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden rica ederler.
* Malından-mülkünden edilmiş olan bir mal sahibinin; taşınmaz mal mülkiyet hakkı karşılığında tazminat talep etme veya mal-mülkünün kendisine iade edilmesi veya mal-mülkünün satışı, uzun vadeli kiralanması veya takas edilmesi konusunda yardım sağlanması için başvuruda bulunma hakkı olacaktır.
Hak taleplerinde kurullar sorumlu
* Bizzat kendileri mal-mülkünden edilmiş mal sahipleri olan ve halihazırda etkilenmiş mal-mülkleri kullanmakta olanlar veya etkilenmiş mal-mülklere önemli oranda iyileştirici tadilatlar yapmış olan kişiler, böylesi mal-mülklerle ilgili tapu almak için başvurabilirler.
* Tüm bu hak talepleri ve başvurular, belirtilen zaman tahdidi içerisinde Mülkiyet Kurulu'na yapılacak ve bu kurallara göre işleme konup saptama yapılacaktır.
* Tapu devri veya iade için koşul olarak talep edilen tüm ödemeler, alınan kararda daha erken bir tarih belirtilmediği sürece, Mülkiyet Kurulu'nun ilgili kararından itibaren üç yıl içerisinde Mülkiyet Kurulu'na yapılacaktır. Tapu devri veya iade, öngörülen tüm ödemeler tam olarak yapılmadıkça geçerli olmayacaktır. Belirtilen dönemde ödemelerin yapılmaması, mal-mülk ile ilgili hakların yitirilmesi veya değiştirilmeleri sonucunu doğurabilir.
* Mal-mülke verilen ciddi hasar veya yıkımdan sorumlu kişiler; mal-mülkün piyasa değeri üzerinden, hasarın maliyetiyle ilgili olarak, mal-mülkünden edilmiş mal sahibine ve/veya Mülkiyet Kurulu'na karşı sorumludur. Buna ilaveten, Mülkiyet Kurulu, bu tür kişilere para cezası verebilir veya daha önce lehlerine verdiği kararları değiştirmek suretiyle cezai önlemler alabilir.(NK)
