Ticaret, Kooperatif, Eğitim, Büro ve Güzel Sanatlar alanında örgütlenen Tez-Koop İş'in 1887 üyesinden 350'si kadın, 1337'si erkek. Üniversiteler başta olmak üzere büro iş kolunda kadınların sendikaya katılımı yüksek. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (Türk-İş) bağlı olan sendikanın İstanbul 5. no'lu şubesi bundan yola çıkarak hem kadın odaklı çalışmalar yapılması, hem de yönetimde kadın sayısının artması için harekete geçti.
5. no'lu şubede geçtiğimiz hafta yapılan yönetim kurulu seçimlerinde Başkan Rabia Özkaraca tekrar göreve gelirken, üç kadın daha yönetime girdi. Elvan Demircioğlu Örgütlenme Sekreteri, Tülay Fırat ve Safiye Çakıcı yönetim kurulu üyeliklerine seçildi. Denetim Kurulu üyesi başkanı ise Gül Tokol oldu.
"Erkekleri ikna ettik"
Şube Başkanı Özkaraca bianet'e, sendikada kadın yöneticilerin sayısının geçtiğimiz yıla oranla iki katına çıktığını, bu durumun kadınları yönetime teşvik eden çalışmaların sonucu olduğunu anlatıyor:
"Delege seçimlerinde her birimde mutlaka kadın delege seçilmesi zorunluluğu koyduk, bunu tartışmaya açtık. Kadın arkadaşlarımızın delege ve yönetime aday olmalarını teşvik ettik, onlara sendikalarda görev almaları gerektiğini anlattık. Bu teşvikimiz konusunda erkekleri de ikna ettik, onlar da olumlu baktılar.
"Kota uygulaması şu an tüzüğümüzde yok ama büyük işyerlerinde en az iki kadın delege seçilmesini sağlıyoruz. Bazı işyerlerinde bunu yapamadık, arkadaşlarımız görev almak istedi ama erkekler seçildi. Sonuçta 100 delegeden 19'u kadın oldu."
Özkaraca, IBM Türk işyeri temsilcisiyken şirketin sendika karşısı tutumu sonrası işten çıkarılan Elvan Demircioğlu'nun yönetime seçilmesinin de kadın mücadelesi açısından anlamlı olduğunu söylüyor. Özkaraca, sendikanın kadın üye sayısını artırma, kadın çalışanlar için bir dergi çıkarma, kota uygulamasını daha aktif hayata geçirme çalışmaları olduğunu belirtiyor.
Kadınlar hala 'yok' yerde
Çalışma Bakanlığı 2008 verilerine göre işçi sendikalarındaki 94 başkandan yalnızca 7'si, kamuda 64 başkandan 6'sı, işveren sendikalarında ise 53 başkandan 3'ü kadın.
Yönetim, denetim ve disiplin kurullarında ise ara açılıyor. Kamudaki yönetim kurullarında 361 üyenin 32'si, işçi sendikalarında 493 üyeden 35'i kadınlar.
Hava-İş'in Kadın Kitaplığı'ndan çıkan Kadınlar ve Sendikalar kitabında Eylem Ateş, kadınların büyük oranda kayıt dışı ve yarı zamanlı çalıştığını ve sendikaya üye olamadığını söylüyor.
Üye olanlar ise 'eril' görüntüsü nedeniyle sendikadan uzaklaşabiliyor. Sendika mekanlarının kadınları yok sanan tasarımları, toplantı saatlerinin uzunluğu, aile içinde kadının geleneksel rolleri nedeniyle sendika faaliyetlerine yeterli zaman kalmaması ve yönetimlerdeki erkek çoğunluğunu düşününe, bu 'eril' görüntü netlik kazanıyor.
Sendikalar ne yapabilir?
Ateş yazısında, sendika tüzüklerinde cinsel, fiziki, psikolojik taciz ve her türlü ayrımcılıkla mücadele konusunda yaptırım ve mücadele biçimi olmadığına değiniyor.
Ateş'in önerileri sendika yönetim kurulu ve organları için kota uygulaması, pozitif ayrımcılık, kadın komisyonlarının işler hale getirilmesi, kadın-erkek işçilerin sendikal faaliyetleri süresince yararlanabilecekleri çocuk bakım hizmeti, toplu sözleşmeler sırasında çalışma yaşamında kadınları ilgilendiren taleplerin kadınlar tarafından belirlenmesi.(ÖG/EÜ)
