"Tehlikeli tahrik" ve "devleti tahkir ve tezyif" suçlarını tanımlayan TCK'nın 312 ve 159. maddelerine Uyum Yasaları ile getirilen iyileştirmeler yeni TCK'da genelde korunurken yaşamın diğer alanlarında basını yargılama kanalları çoğaltıldı.
Buna, "İntihara özendirme", "haberleşmenin gizliliği", "hakaret", "özel hayatın gizliliği", "kamu barışına karşı suçlar", "müstehcenlik", "fiyatları etkileme", "adliyeye karşı suçlar", "genital muayene", "halkı askerlikten soğutma", "temel milli yararlara karşı hareket", "devlet sırrı"na ilişkin düzenlemeler örnek olarak gösterilebilir.
Kamu görevlisine "Hakaret" ağırlığı
Örneğin, "Hakaret" fiili cezalandıran 125. madde, "sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır" denirken aynı maddenin 3/a fıkrası kamu görevlileri ile ilgili görevleri dolayısıyla yapılacak eleştirel yayınları etkileyecek türden bir düzenleme içeriyor.
Buna göre, suçun "Kamu görevlisine karşı ve görevinden dolayı, işlenmesi halinde", cezanın alt sınırı bir yıldan az olamıyor.
İnternet artık TCK'da
Bu düzenlemelerin yargısal uygulamaları merak konusu iken, TCK'da yeni bir basın-yayın organı olarak tanımlanan İnternet haberciliği, İnternet alanında teknik, kurumsal ve tam bir hukuksal hazırlık yokluğunda, uygulamada benzer sorunlar yaşayabilir.
Yasada, "Bilişim Alanındaki Suçlar" başlığı altında eklenen yeni bir bölümde, "Bilişim Sistemine girme", "Bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme" gibi suç tanımlarına da yer veriliyor.
Basın Kanunu'nda para cezası, TCK'da hapis var
Yeni TCK, para cezalarının bir iki istisna dışında hapis cezasına çevrilemeyeceği güvencesinin yer veren Basın Kanunu'nun tersine basın için hapiste artış öngörüyor. Bu açıdan TCK ile Basın Kanunu farklı bir ruh ve mantığı yansıtıyor.
Örneğin, basın örgütlerinin tepkisini çekse de yasalaşan "Yargıyı etkileme" ile ilgili 5187 Sayılı Basın Kanunu' nun 19. maddesinde, "Süren bir dava kesin kararla sonuçlanıncaya kadar, hâkim veya mahkeme işlemleri hakkında mütalaa yayımlayan kişiler, 2 milyar liradan 50 milyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Bu ceza, bölgesel süreli yayınlarda 10 milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda 20 milyar liradan az olamaz" deniyor.
Oysa "Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs" başlıklı TCK'nın 288. maddesinde "altı aydan üç yıla kadar hapis cezası" öngörülmüş; 2. bentte "basın ve yayın organlarına yarı oranında" bir ağırlaştırma getirilmiş.
"Temel milli zarar"a 15 yıla kadar hapis
"Suç işlemek amacıyla örgüt kurma" başlıklı 220. maddesinin 8. bendinde, "Örgütün veya amacının propagandası"na bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası veriliyor; propaganda basın ve yayın yolu ile işlendiğinde ceza yarı oranında artırılıyor.
Tasarı halindeyken eleştirilen diğer bir madde de "Temel millî yararlara karşı hareket" başlıklı 305. madde olmuştu.
Gerekçesinde, Türk askerinin Kıbrıs'tan çekilmesi gibi görüşleri savunanlar veya Ermeni Soykırımını tanıyanlar için uygulanması istenen bu madde Melis'ten aynen geçti.
Buna göre, "Temel millî yararlara karşı fiillerde bulunmak maksadıyla veya bu nedenle, yabancı kişi veya kuruluşlardan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kendisi veya başkası için maddi yarar sağlayan vatandaşa, üç yıldan on yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası verilir". Yine, "yararın basın ve yayın yoluyla propaganda yapmak için verilmiş veya vaat edilmiş olması hâlinde", ceza yarı oranında artırılıyor.
"Askerlikten soğutma" korundu
Geçmişte uygulanması tartışma yaratan diğer bir madde olarak "Halkı askerlikten soğutma" maddesi TCK'da korundu. 318. maddeye göre, "Halkı, askerlik hizmetinden soğutacak etkinlikte teşvik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir. Fiil, basın ve yayın yolu ile işlenirse ceza yarısı oranında artırılır".
"Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması"na ilişkin 133. maddesinin 2. bendine göre, "Katıldığı aleni olmayan bir söyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan ses alma cihazı ile kayda alan kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır". Üçüncü bentte ise, basına yarı oranında bir ağırlaştırma getirildi. (EÖ/YS)
