Suudi Arabistan’da kadınlara ehliyet verilmesi kararının ardından kadınların otomobil kullanırken yanlarında bir erkek olması kuralı kaldırılıyor.
Kadınların araç kullanmasına da Eylül 2017’de izin verilmişti, iznini geçerlilik süresi ise Haziran 2018'de başlıyor.
Suudi Arabistan Turizm ve Ulusal Miras Komitesi (SCHT) Genel Müdürü Ömer El Mübarek, 25 yaş ve üzeri kadınların Suudi Arabistan’ı tek başına ziyaret edebileceklerini de açıkladı.
Spor karşılaşmalarında reform
BBC Türkçe’nin haberine göre, Suudi Arabistan'da, sosyal reform hamlesi kapsamında kadınlar ilk kez bir futbol maçını stadyumda izledi. Kadınlar, dün akşam TSİ 20:00'de başlayan Al Ahli-Al Batin maçı başkent Riyad'daki Kral Fahd Stadyumu'nda oynanan maçı “kadınlara mahsus” girişten girerek izledi.
Ülkede kadınlar artık kendilerine eşlik eden bir erkek olmaksızın üç büyük şehirde (Riyad, Cidde ve Dammam) stadyumlara girebilecekler. Kadınlar maçları stadyumda kendilerine ayrılan özel bölümlerden izleyecek. Bu bölümlerde oturan kadınlara erkeklerin eşlik etmesi koşulu aranmayacak.
Suudi Arabistan'da bu hafta ilk kadın squash turnuvası da yapılıyor. Ülkede Kasım ayında da Cidde'de üniversiteler arası kadın basketbol turnuvası yapılmış ve turnuvaya 3 bin civarında kadın katılmıştı.
Kadınlara yönelik diğer yasaklar sürüyor
Bu yasak kalksa da, Suudi Arabistan’da kadınlara yönelik resmi ayrımcılık sürüyor.
Erkeklerin kadınlara “velilik” yaptığı bir sistemin hüküm sürdüğü ülkede, kadınlar pasaport almak, yurtdışına seyahat etmek, banka hesabı açmak, bazı alanlarda şirket kurmak, isteğe bağlı ameliyat yaptırmak, hapishaneden çıkmak gibi şeyler için erkeklerden izin almak zorunda bırakılıyor. Ayrıca ülkede bir erkeğin şahitliği iki kadının şahitliğine denk tutuluyor.
Suudi Arabistan’da değişim
Kral Salman bin Abdulaziz tarafından yayınlanan kraliyet kararnameleri ile hükümet ve silahlı kuvvetler kadrolarında değişikliğe gidilmiş ve 11 prens ile 38 yetkili gözaltına alınmıştı. Değiştirilen pozisyonlar arasında Kraliyet Muhafızları, Ekonomi ve Planlama bakanları ile Deniz Kuvvetleri Komutanı gibi kilit noktalar bulunuyor.
Operasyonu Yolsuzlukla Mücadele Komitesi yürütüyor. Komite bir krallık kararnamesiyle kurulmasından bir kaç saat sonra ilk operasyon yapıldı.
Komitenin başında ülkenin veliaht prensi Muhammed bin Salman bulunuyor.
“Ilımlı İslam” açıklaması
Muhammed bin Salman, Ekim 2017’de Suudi Arabistan’da “ılımlı İslam’ın” hakim olması için çalıştığını açıklamıştı: "Eskiden olduğumuz yere geri döneceğiz, dünyaya ve tüm dinlere açık bir ılımlı İslam ülkesi olacağız. Çok yakında radikalizmi bitireceğiz.”
Yeni veliaht, Suudi Arabistan’ın 1979'dan sonra durumunun değiştiğini söylemiş; reformun pek yakında başlayacağının sinyalini vermişti. Bu operasyon sonrası uluslararası basında Prens Muhammed’in tüm silahlı güçlerin kontrolünü ele geçirdiği ancak ülkedeki muhafazakar çevrelerin durumdan rahatsız olduğu yorumları yapıldı.
Veliahttın reform yapacağına dair açıklamalarında kullandığı "ülkedeki radikalliğin kalıntılarını çok yakında süpüreceğim" sözleri de ülkede rahatsızlığa yol açmıştı.
Suudi Arabistan’da yönetim anlayışının değişeceği sinyalleri, 23 Ocak 2015'te Kral Abdullah'ın ölümünden sonra tahta geçen Salman bin Abdülaziz el-Suud’un, veliaht değişimine gitmesiyle başlamıştı. Kral Salman tahta geçtiğinde üvey kardeşi Mukrin Bin Abdülaziz veliaht prens ilan edilmişti.
Bu ilan Suudi Arabistan kraliyet ailesinin ikinci jenerasyonu tarafından yönetilmeye devam edileceği anlamına geliyordu.
Suudi Arabistan hakkında
Ülkenin ilk kralı ilk kralı Abdullah bin Abdülaziz’di. Kral 22 kez evlendi. 45 oğlu oldu, bunların 36’sı kral olabilecek yaşa kadar yaşadı.
Suudi Arabistan Krallığı’nın 1932’de ilan edilmesinden itibaren 9 Kasım 1953’e kadar ülkeyi ilk kral yönetti. Sonrasında ikinci jenerasyon yönetti. Sırasıyla Saud (1953-1964), Faysal (1964-1975), Halid (1975-1982), Fehd (1982 -2005), Abdullah (2005-2015), Selman (2015-).
Suudi Arabistan’ı halen ilk kralın 25. oğlu Selman yönetiyor.
Anayasa’ya göre, ilk kralın yaşayan oğlu olduğu sürece ülkeyi 2. jenerasyon yönetecekti. 1945 doğumlu Mukrin bin Abdülaziz, ilk kralın 35. oğlu.
Ancak Salman, 2015’te kardeşini veliahtlıktan aldı. Yerine öz kardeşi Nayef bin Abdülaziz’in oğlu Muhammed bin Nayif’i veliaht yaptı; ikinci veliahtlığa ise kendi oğlu Muhammed’i getirdi.
Selman yönetimdeki ikinci darbeyi Haziran 2017’de yaptı. Kraliyet Divanı kararnamesiyle, Birinci Veliaht, Başbakan ve İçişleri Bakanı Muhammed bin Nayif, tüm görevlerinden azledildi. Selman bu görevlere kendi oğlunu getirdi.
Bu hamleler Suudi Arabistan yönetiminde Kral Abdullah’ın etkisinin tümüyle silinmesi olarak yorumlanmıştı. Çünkü azledilen her iki veliaht da Kral Abdullah döneminin önemli görevlerinde bulunmuş ve ona yakın isimlerdi.
Kararnameyle, Suudi Arabistan Kralının seçimini öngören Anayasa'nın 50. maddesinde değişiklik yapıldı. Buna göre, "Kral, kurucu lider Abdulaziz bin Abdurrahman bin Suud'un oğulları arasından seçilir'' hükmü, "Ülkeyi yönetecek olan kişi, kurucu lider Abdulaziz bin Abdurrahman bin Suud'un oğulları ve torunları arasından seçilir' şeklinde değiştirildi.
Kadınlar yerel yönetime 2015’te katılabildi
Kral Abdullah, kadınların yerel seçimlerde aday olmasının yolunu açmıştı. Şura Meclisi’nde kadınlara yer vermişti.
Kadınların yerel yönetimlere katılımına ilk kez 12 Aralık 2015 seçimlerinde Kral Selman’ın döneminde onay verildi.
Ülkedeki değişim eğiliminin yeni veliahttın seçilmesiyle hızlanacağı bekleniyordu. Gerçekten de Eylül 2017’de kadınların araç kullanmasına izin verilmesine yönelik bir kararname yayınlandı. Aynı günlerde kadınların Şura Meclisi’nde fetva kararı çıkarabilmeleri kabul edildi.
Şura meclisi bir danışma meclisi görevi görüyor. 150 sandalyesi bulunan mecliste 30 kadın üye bulunuyordu. Oy verme hakları vardı ancak oylamaya sunulmak üzere fetva öneremiyorlardı. (EC/AS)
