İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) raporu, uydu görüntüleri, tanık ifadeleri ile video ve fotoğraflardan oluşan kanıtlara dayanarak Suriye makamlarının 2012 ve 2013 yılları boyunca Şam ve Hama'daki binlerce konutu kasıtlı olarak ve hukuksuz biçimde yok ettiğini açıkladı.
Örgüt, Suriye hükümetinin Cenevre II görüşmeleri çerçevesinde uluslararası hukuku ihlal eden bu yıkımları derhal durduracağına dair taahhütte bulunması ve mağdurlara tazminat ve alternatif barınma olanağı sağlaması gerektiğini bildirdi
“Yerle Bir Ettiler: 2012-2013 Yıllarında Suriye’de Kanunsuz Mahalle Yıkımları” başlıklı rapora göre, savaş hukuku ihlal edilerek patlayıcılar ve buldozerlerle gerçekleştirilen yedi büyük çaplı yıkım belgeleniyor.
Solvang: UCM'ye sevk edilmeli
Örgüt, yıkımların pek çok durumda zorunlu bir askeri amaca hizmet etmediğini ve sivil nüfusu cezalandırmak kastıyla yapıldığını veya yıkımların sivillere orantısız zarara sebep olduğunu belirtti.
Örgütün acil durumlar araştırmacısı Ole Solvang, “Hiç kimse hükümetin kanlı bir savaşın ortasında şehir planlama faaliyetlerine giriştiği iddialarına kanmamalı. Yıkımlar, direnişi desteklediğinden şüphelenilen mahallelerde yaşayanların topluca cezalandırılmasıdır” dedi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Suriye'deki durumu acilen Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) sevk etmesi gerektiği de kaydedildi.
Hama'dan Şam'a
Raporda Temmuz 2012 – Temmuz 2013 tarihleri arasında yedi vakaya yer verilmiş: Hama'daki Masha' al-Arb'een ve Wadi al-Jouz mahalleleri ve Şam içinde ve civarındaki Qaboun, Tadamoun, Barzeh, Mezzeh askeri havaalanı ve Harran Al-'Awamid mahalleleri.
Yerle bir edilen meskun alan, en az 145 hektar büyüklüğünde, yaklaşık 200 futbol sahasına eşdeğer bir alana tekabül ediyor. Yıkılan binaların birçoğu, kimisi sekiz kata varan yükseklikteki apartman bloklarıydı. Binlerce aile bu yıkımlar yüzünden evlerinden oldu.
"Hoparlörlerle geldiler"
Hama- Wadi al-Jouz yakınlarında yaşayan bir kadın: “Wadi al-Jouz'daki yıkımdan sonra ordu hoparlörlerle mahallemize geldi. Bize, mahallemizden tek bir kurşun bile atılırsa Wadi al-Jouz ve Masha' al-Arb'een'i yıktıkları gibi bizim mahallemizi de yıkacaklarını söylediler.”
Şam'ın Qaboun Mahallesi’ndeki bir lokantanın sahibi, örgüte güvenlik güçlerinin bir sabah, önceden haber vermeksizin, buldozerlerle geldiklerini ve orayı terk etmesini istediklerini anlattı. “Neden, diye sorduğumda asker 'artık soru sorma' dedi. Yoksa gözaltına alınacaktım.”
"Hiçbir şeyimizi alamadık"
Tanık, lokantadan hiçbir şey çıkarmasına izin vermediklerini ve motorsikletini bırakıp orayı yaya olarak terk etmeye zorlandığını söyledi. “Yürürken arkama baktım ve buldozerin dükkanımı yerle bir ettiğini gördüm. Dükkan yıllar önce büyükbabam tarafından açılmıştı. Bense sekiz yıldır işletiyordum. Bütün ailemin çalışıp çabaladığı dükkan gözlerimin önünde bir saniyede yok oldu gitti.”
Yerel halk, örgüte hükümet güçlerinin yıkımlarla ilgili ya hiç uyarıda bulunmadığını ya da çok kısa süre öncesinde uyarıda bulunduğunu, bu yüzden eşyalarının birçoğunu evlerden çıkaramadıklarını anlattı. Örgütün görüştüğü ev sahipleri de herhangi bir tazminat almadıklarını söyledi. (NV)
* Örgütün şu sitesinde yer alan fotoğraflardan mahallelerin önceki ve sonraki hallerini görebilirsiniz.
