Haberin İngilizcesi için tıklayın
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hakkında yaptığı suç duyurusuna ilişkin bir basın açıklaması yayınladı.
Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. maddesinin 1. ve 3. fıkrasını hatırlatan kurum, kanunun maddelerinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretilerek yayınlanan her tür istatistiksel veri için geçerli olduğunu aktardı.
Verinin hangi yöntemle üretildiğine dair temel bilgilerin açık ve net bir biçimde kamuoyu ile paylaşılmasının kanuni bir yükümlülük olduğunu belirten TÜİK, kendi yayınladığı istatistiklerin doğru olduğunu savundu.
“TÜİK tarafından yayınlanan tüm istatistiklerde olduğu gibi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplama yöntemlerinde de Eurostat’ın güncel tavsiye kararları dikkate alınmakta ve uluslararası norm ve standartlar çerçevesinde hesaplamalar yapılmaktadır” dedi. Eurostat’a gönderdikleri TÜFE verilerinin düzenli olarak denetime tabi tutulduğunu ifade etti.
"Standartlardan uzak"
ENAG’ın ismini anmayarak “Kamuoyunda adı zikredilen grup” diyen TÜİK açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“İnternet sitelerinde açıklanan mevcut metaveri bölümü standartlardan uzak ve son derece yetersizdir. Bu nedenle, kullanıcılar sınıflama, kapsam ve yöntemleri içeren bilgilere şeffaf bir biçimde erişememektedir. Bu çerçevede, kanunun ilgili maddelerine aykırı davrandığı değerlendirilerek 23 Şubat 2021’de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.
Suç duyurusunun içeriği; ilgili grubun bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sınırlıdır, yayınlanan çalışmanın sonuçları ile ilgisi bulunmamaktadır. Ayrıca ilgili çalışmayı engellemeye veya durdurmaya yönelik değildir. Sadece kamuoyunun tam, eksiksiz ve doğru bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır.
"Resmi istatistiklere duyulan güveni sarsıyor"
Sözü edilen grupla ilgili rahatsız edici bir diğer husus da çalışmalarının sonuçlarını duyururken tüketici enflasyonunu kamuoyunu yanıltıcı şekilde resmi istatistik programında yer alan aynı isimle duyurmuş olmasıdır. Kendi hesaplamalarını sanki resmi istatistik sonucuymuş gibi yayınlayan grup, kamuoyunu özellikle uluslararası alanda yanlış bilgilendirmektedir.
TÜİK; araştırmacıları, ürettikleri ve yayınladıkları istatistikleri Resmi İstatistik Programı kapsamında üretilen resmi veriler ile karıştırılmasına sebebiyet verecek şekilde isimlendirmeme, bu verileri kamuoyuna resmi istatistiklere duyulan güveni sarsacak veya manipülasyonlara zemin yaratacak şekilde sunmama gibi konularda gerekli hassasiyeti göstermeye davet etmektedir.
Kurumumuz; akademisyenlerin, araştırmacıların ve sivil toplum kuruluşlarının uyguladıkları örnekleme dayalı araştırmalarını ve istatistiksel çalışmalarını her anlamda desteklemektedir. Kamuoyuna tam ve doğru olarak aktarılmak suretiyle gerçekleştirilecek her türlü bilimsel çalışmaları ve istatistiksel araştırmaları bundan önce olduğu gibi bundan sonra da desteklemeye devam edecektir.”
Ne olmuştu?
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan geçtiğimiz Perşembe akşamı katıldığı bir televizyon programında, TÜİK'in Prof. Dr. Veysel Ulusoy başta olmak üzere akademisyen ve ekonomistlerin TÜİK'e alternatif enflasyon hesaplaması yaptığı Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hakkında suç duyurusunda bulunduğunu açıkladı.
Elvan, "Kesinlikle TÜİK'in rakamlarla oynaması, yüzde 30-40'lık bir enflasyon söz konusu değil" dedi. Elvan, ENAG'ı kastederek "Tarihte ilk defa TÜİK, bu grup ile ilgili suç duyurusunda bulundu. Bu grubun amacı TÜİK'i itibarsızlaştırmak" dedi.
Bakan Elvan'ın konuşmasının ardından suç duyurusunun Şubat 2021'de, TÜİK başkanlığından alınan Muhammed Cahid Şirin'in yerine vekaleten atanan Ahmet Kürşad Dosdoğru döneminde yapıldığını ortaya çıktı.
Suç duyurusunun 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu'nun 6. maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne muhalefetten yapıldığını anlaşıldı.
Enflasyon Araştırma Grubu hakkındaEnflasyon Araştırma Grubu (ENAG), bir grup akademisyen tarafından Türkiye'deki enflasyonun saatlik, günlük ve aylık olarak açıklanması amacıyla kuruldu. Üyeleri arasında Prof. Dr. Veysel Ulusoy (Yönetici), Dr. Öğretim Üyesi Caner Özdurak (Yönetici), Serkan Gençer (Finansal Ekonomi, Doktor Adayı, Yürütücü), Serhat Çebi (Uni. of Basque Country, Ekonomi, Doktor Adayı), Mustafa Demirok (Finansal Ekonomi, Doktor Adayı), Mehmet Ali Özer (Veri Bilimi), İbrahim Can (Yönetim, Organizasyon, Doktor Adayı) ve Mehmet Çağdaş (Finansal Analist) bulunuyor. Grup, anlık olarak takip edilen döviz kuru, faiz ve borsa hisse fiyat değişimlerini etkileyen enflasyon verisinin de anlık olarak hesaplanması hedefleniyor. TÜİK, enflasyon verilerini sadece aylık olarak açıklıyor. İlk verisini Eylül 2020'de yayınlayan ENAG, TÜİK'in 3 Mayıs'ta yüzde 1,68 olarak açıkladığı Nisan ayı enflasyonunu yüzde 2.62 olarak tahmin etmişti. ENAG'ın enflasyon sepetinde, TÜİK sepetindeki 418 maddenin 314 tanesi yer alıyor. Bu da TÜİK'in enflasyon sepetinin ağırlık olarak yüzde 80'ine denk geliyor. Geriye kalan 104 madde ise enflasyona etkilerinin yoğun olmaması ve tüketim davranışlarını tam olarak yansıtmamaları nedeniyle kapsam dışında tutuluyor. Ancak TÜİK enflasyon oranı ile birebir karşılaştırma yapılabilmesi için bu 104 ürünün aylık fiyat değişimi, TÜİK'ten alınarak ENAG'ın hesapladığı enflasyon oranının içine kalan yüzde 20 olarak ekleniyor. Böylece ENAG'ın enflasyon hesaplamasında ürün sepeti ve ürün ağırlıkları TÜİK ile aynı şekilde ele alınırken ölçümleme ve metodolojide farklılık görülüyor. TÜİK'e daha önce enflasyon sepetine aldığı ya da almadığı ürünler üzerinden bazı eleştiriler yöneltilmişti. |
(HA)