"10 yıldır sosyal güvenlik yasaları hep değiştirildi. Biz kadınlar yeterince müdahale edemedik."
Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası yasa tasarısını (SSGSS) bianet'e anlatan feminist aktivist Filiz Karakuş "Yasanın kadınların evdeki emeğini yok saydığına ve kadını birey olarak değil, aile içindeki kimliğiyle eşe ve babaya bağımlı statüde gördüğünü, bu durumun kadınların ev ve bakım hizmetlerini yok sayarak düşük primle erken emeklilik haklarını çiğnediğini" belirtti.
Karakuş'a göre kadın emeğine dair gerilemeler şunlar:
"Emekli maaşlarında her yıl için maaşın ortalama yüzde 2,6'sı bağlanırken, şimdiki sistemde yüzde 2'si bağlanıyor, 25 yıl çalışan biri maaşının yüzde 65'ine hak kazanırken yeni sisteme göre emeklilik maaşında her yıl için yüzde 15 düşüş var."
"Bir aktif Bağkur'lu çalışanın beş buçuk bakımlısı var, çoğu kadın ve çocuklar. Hem annesinin hem ölen eşinin maaşını alan "dul" ve yetim kadınların maaşının teke indirilmesi durumlarını zorlaştırıyor. Eşi ölen kadın eğer çocuksuzsa kocasının maaşının yüzde 75'ini değil yüzde 50'sini alıyor."
"Ayakta tedaviye 2 ytl'den başlayan katkı payı getiriliyor, bu sağlığın ücretli hale gelmesi ve kadınların yakınlarına ve yaşlılarına evde bakması demek."
"Devlet 18 yaşına kadar sağlık güvenliğini öderken birey olarak gördüğü kız çocuğununun 18 yaşından sonra sağlık ödemesini kesecekken primi aileye ödeterek ailenin kızı haline getiriyor."
"Eskiden isteğe bağlı sigortada kadınlar için sağlık primi ödeme zorunluğu yoktu, kadın eşinin, babasının sağlık sigortasından faydalanıp daha az prim ödeyebiliyordu."
"Kadınlar evlilik doğum gibi sürelerde aslında iş güçlerinin en verimli olduğu çağlar. Doğum izniyle işten uzaklaşan kadının yeniden iş bulması, 7200 iş gününü tamamlanması çok zor."
Kadınların doğum sırasında aldıkları ücretsiz izin süresinde borçlanma yolunun açılması olumlu bir gelişme sayılabilir. Ancak olması gereken doğum sonrası kadın erkek ebeveynlere ücretli izin hakkı ve bu hakkın kullanımı sırasında kıdemin devamıdır. Bağkur’un doğum sırasında iş göremezlik ödemeye başlaması da olumludur. Ancak bu küçük kazanımlar esasa ilişkin değil.
Talebimiz kadınların fiili hizmet zammı ve erken emeklilik, kadınların ev içindeki karşılıksız ilave emekleri ortadan kalkana kadar yıpranma payı talebi.
Çalışma Bakanlığı ve Emek Platformu görüşmelerinden sonraki durum
Emeklilik günü 7200'e indirildi.
Emekli aylığı hesaplanmasında her yıl için yüzde 2 oranını 2018'de uygulayacaklar.
Diş protezine yüzde 50'ye yakın bir katkı payı isteniyordu, bu payı kaldırdılar.
Yürürlükteki kimi maddelerin taslakta geriye doğru götürülmesi son görüşmelerden sonra engellendi. Yetim kadınların evlenme yardımı önce 12 aya indirildi, şimdi eski yasadaki halini aldı, 24 ay oldu. Ölüm aylığıyla ilgili de taslaktaki aylığa hak kazanmak için 10 yıl koşulu son görüşmelerden sonra beş yıla indirildi.
Boşandığı halde fiilen eşiyle birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların gelir ve aylıkları kesiliyor. Bu, özel hayata müdahale.
Bu reformu çalışanlar için yoksulluk haline getiren "emeklilik yaşı","refah payı", "sağlıkta katkı payı" meselesi hala çözülmedi. (NZ)
