İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG Meclisi), son on yılda tarım iş kolundaki iş cinayetleri bilançosunu raporlaştırdı.
İşleri için mücadele eden Agrobay işçilerinin direnişine atıf yapan İSİG Meclisine göre 2013’ten bugüne en az 1803 tarım işçisi çalışırken iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
2013’te 122, 2014’te 140, 2015’te 202, 2016’da 177, 2017’de 154, 2018’de 184, 2019’da 190, 2020’de 215, 2021’de 149, 2022’de 180 ve 2023’ün ilk sekiz ayında 90 tarım işçisi öldü.
İSİG Meclisi işçilerin 346’sının kadın ve 1457’sinin erkek olduğu bilgisini verdi. Sektörde kadın işçilerin ölüm oranının tüm iş cinayetleri ortalamasının yaklaşık üç katı olduğunun notunu düştü. Ardından şu eklemeyi yaptı:
“Mevsimlik tarımda çalışan kadın işçiler toplam istihdamın neredeyse yarıdan çoğunu oluşturmaktadır. Kadın, tarlada çalışmanın yanı sıra ev içindeki işleri de üstlenmiştir. Ayrıca ev içindeki emeğinin karşılığını almadığı gibi, işyerinde emeğinin karşılığı olarak aldığı ücretinin denetimi kendisinde değil, aile otoritesi olan babaları ya da eşlerindedir. Ücretlerde toplumsal cinsiyet eşitsizliği belirgindir. Çalışma süreleri erkeklerle aynı, hatta kimi durumlarda fazla olmasına rağmen ücretler erkek işçilerden düşüktür. Göçmen kadın tarım işçileri işgücü piyasasında daha da dezavantajlı konumdadır.”
En yüksek ortalama Ağustos'un
Çalışanların 847’si mevsimlik tarım/tarla işçisi, 451’i çoban/hayvan çiftliği işçisi, 416’sı orman işçisi ve 89’u ise ücretli çalışan balıkçıydı.
İSİG Meclisi tarım işkolunda iş cinayetlerine etki eden unsur olarak “mevsimlik çalışmayı” gösterdi. Son on yılın verilerine göre en yüksek iş cinayeti ortalaması 24 işçiyle Ağustos’ta. En düşük işçi ölümüne sahip ay ise ortalama 6 işçiyle Ocak.
Bu noktada İSİG Meclisi tarım işçilerinin çok büyük bir çoğunluğunun “sigortasız” çalıştığını ve SGK İş Kazası İstatistikleri’nde yer almadığını ifade etti.
En büyük neden trafik ve servis kazaları
İş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımında trafik ve servis kazaları başı çekti. İSİG Meclisi bunun nedeni olarak işçilerin kapalı kasa kamyonet, traktör römorku, eski ve kalabalık servisler gibi uygun olmayan koşullarda taşınmasını gerekçe gösterdi. Ayrıca raporda en az 4 işçinin hayatını kaybettiği 24 trafik kazası sıraladı. Nedenlere göre dağılım şöyle:
- Trafik, servis kazası nedeniyle 596;
- Ezilme, göçük nedeniyle 344;
- Zehirlenme, boğulma nedeniyle 245;
- Şiddet nedeniyle 128;
- Yıldırım düşmesi nedeniyle 107;
- Kalp krizi, beyin kanaması nedeniyle 101;
- Yüksekten düşme nedeniyle 78;
- Elektrik çarpması nedeniyle 54;
- Kesilme, kopma nedeniyle 24;
- Nesne çarpması, düşmesi nedeniyle 23;
- İntihar nedeniyle 20;
- Patlama, yanma nedeniyle 18;
- Diğer nedenlerden dolayı 65 işçi…
Yüzde 13'ü çocuktu
Son on yılda iş cinayetlerinde hayatını kaybedenlerin 235’i (yüzde 13) çocuktu. 14 yaş ve altı 101 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 134 çocuk/genç işçi öldü. Ayrıca işçilerin 363'ü 50-64 yaş 104'ü 65 yaş ve üstündeydi.
Ayrıca işçilerin 254’ü mülteci ya da göçmendi. 130’u Suriye, 84’ü Afganistan, 10’u Gürcistan, 10’u Türkmenistan, 7’si Rusya, 6’sı İran, 2’s, Azerbaycan, 2’si Özbekistan, 2^si Ukrayna ve 1’i Tacikistan’dan çalışmak için kalıcı ya da geçici olarak gelmişlerdi.
İSİG Meclisi’nin verilerine göre ölen işçilerin yalnızca 15’i (yüzde 0,83) sendikalı işçiydi. 1788 (yüzde 99,17) işçinin herhangi bir sendika üyeliği yoktu.
İSİG bu konuya da “Çalışma Bakanlığı’nın açıkladığı Temmuz 2023 istatistiklerine göre tarım işkolunda 192 bin işçi çalışıyor ve işçilerin yüzde 28’i sendika üyesi. İlk olarak sigortasız çalıştırılan işçi sayısı resmi açıklamaların kat be kat üstündedir. İkinci olarak sendikalarda örgütlü olan işçiler de daha çok sürekli istihdam edilen orman işçileridir” diye not düştü.
(HA)
