İnsan Hakları Derneği (İHD) ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası vesilesiyle yaptıkları ortak açıklamada, Kürt sorununda diyalog ve çözüm süreçlerinde tıkanma yaşandığına dikkat çekildi.
10 Aralık 1948'de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin bugün 64. yıldönümü. İHD ve TİHV, Evrensel Bildirge'de yer alan hak ve özgürlüklere dayalı uluslararası bir düzenin hala kurulamadığını ifade etti.
İHD ve TİHV'in bugün yaptığı açıklamaya göre, 2012'nin ilk 10 ayında insan hakları açısından şu gelişmeler yaşandı.
Kürt sorunu
Diyalog ve çözüm süreçlerinde yaşanan tıkanma şiddet ve çatışma ortamının tırmanmasına, dolayısıyla da yaşam hakkı ihlallerinde kaygı verici bir artışa yola açtı.
Siyasal iktidarın Kürt sorununda izlediği güvenlik politikası çözümsüzlüğü derinleştirdi, KCK adıyla anılan polis operasyonlarıyla Kürtlere, toplumsal muhalefete ve Barış ve Demokrasi Partisi'ne (BDP) uygulanan yargı yoluyla baskı politikası halklar arasında duygusal kopuşa giden süreci hızlandırdı.
BDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için harekete geçilmesi Kürt siyasal hareketini yeni arayışlara itecek kadar tehlike içeriyor.
Roboski katliamı
Şırnak'ın Uludere ilçesindeki Roboski ve Bujeh köylerinde 19'u çocuk yaşta olan 34 kişinin savaş uçaklarından atılan bombalar ile katledilmesi olayı üzerinden bir yıl geçmesine karşın hala sorumluları ortaya çıkarılmadı.
Çatışmalar, yargısız infazlar
1 Ocak-30 Eylül arasında çıkan çatışmalarda, 185 asker, polis ve korucu, 224 PKK'li ve 16 sivil olmak üzere 425 kişi yaşamını yitirdi. 319 asker, polis ve korucu, 12 militan ve 124 sivil olmak üzere toplam 455 kişi de yaralandı.
Kara mayınlarının patlaması sonucu da 16 kişi hayatını kaybetti, 37 kişi yaralandı. Yerleşim yerlerinde patlatılan bombalar sonucunda 14 kişi yaşamını yitirdi, 15'i güvenlik görevlisi, 91'i sivil olmak üzere 106 kişi yaralandı.
Yılın başından 30 Kasım'a kadar yargısız infaz, dur ihtarı ve rastgele ateş açma sonucu 35 kişi yaşamını yitirdi.
Aynı dönemde cezaevlerinde 13'ü Urfa Cezaevinde yanarak olmak üzere 69 kişi, gözaltı merkezlerinde ise dokuz kişi şüpheli bir biçimde yaşamını yitirdi.
İşkence
İHD ve TİHV, 2012 yılında da "işkenceye sıfır tolerans" söyleminin lafta kaldığını belirtti. Kasım ayı sonuna kadar TİHV'e yapılan işkence ve kötü muamele başvuru sayısı 506.
217 kişi aynı yıl içinde işkence gördüğünü belirtti. İHD'nin verilerine göre ise 2012 yılının ilk on ayında işkence gördüğünü belirten kişi sayısı 397.
Resmi kayıtlı mekânlar dışındaki yerlerde (sokakta, araçlarda, toplantı ve gösterilere müdahale sırasında) işkence ve kötü muamele uygulamalarının sıklığı arttı.
Cezasızlık işkenceyi teşvik ediyor. İşkence yapanlara dava açılmıyor, açılan davalar da çok uzun sürüyor, beraat ya da asgari cezalar ile sonuçlanıyor.
Eylemlere müdahale
2012 yılında Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü hakkına yönelik müdahaleler sonucu dört kişi yaşamını yitirdi, 555 kişi yaralandı. Hak savunucuları, ölüm olaylarının tamamının biber gazının etkisi ya da gaz bombası kapsülünün isabet etmesi sonucu gerçekleştiğini ifade etti.
Ayrıca bu tür müdahaleler sırasında 6529 kişi gözaltına alındı, 1831 kişi tutuklandı. Müdahalelerde işkence dâhil her türlü kötü muamele yaşandı.
İfade özgürlüğü
Tespit edilen yayını durdurulan gazete ve dergi sayısı 17 olarak açıklandı. Ayrıca 564 adet yayına (kitap, takvim, afiş, broşür, poster) el kondu. Erişime engellenen internet sitesi ise 22 bin 536 oldu.
2012'de ifade özgürlüğü kapsamında 301 kişi hakkında toplam 908 yıl 2 ay 8 gün hapis cezası verildi. 1088 kişinin ise yargılanması devam ediyor.
Beş kişiye toplam 43 bin 780 TL para cezası verildi, 50 kişinin yargılanması ise 3. yargı paketi kapsamında ertelendi.
Cinsiyet ayrımcılığı
İHD'nin verilerine göre 2012 yılının ilk 10 ayında 216 kadın öldürüldü, 96 kadın yaralı olarak kurtuldu ve 519 kadın şiddet, taciz ve tecavüze maruz kaldı.
bianet'in çetelesine göre de 2012'nin ilk 11 ayında toplam 147 kadın öldürüldü, 123 kadın tecavüze, 208 kadın şiddete, 126 kadın tacize maruz kaldı. (AS)
