Eski Yugoslavyadaki çatışma sırasında eski cumhuriyetlerin kendi aralarında ve dış dünyayla iletişim kanalları kopmuştu. Zenska Infoteka buna karşılık daha önce barış için veya diğer insani meseleler üzerine bir arada çalışmış kadınların bulunduğu bir elektronik posta ağı oluşturdu.
Bu ağı oluşturan kadınlar, savaş başlamadan önce bir arada çalışıyorlardı ve milliyetçi propagandadan kaynaklanan öteki gruba karşı kuşku duyma nedeniyle birdenbire gerçekleşen bir kopuşu yaşamışlardı. Böylece yeni haberleşme ağının oluşturulması olumlu karşılandı ve birçok ilişki kuruldu ve hatta eski ilişkiler yeniden kuruldu.
Internet, toplu tecavüzlere karşı
Ağın oluşturulma amacı, kadınlar için yardım örgütlenmesi ve kadınlara acil yardımın ulaştırılmasıydı. Bosna Hersekte gerçekleşen toplu tecavüzlere uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmek için kullanılan taktiklerden biri, haberleşme ağında kadın aktivistlerin ve olaya şahit olan kadınların bu mezalime karşı uluslararası seferberlik ve protesto çağrılarının yaygınlaştırması oldu.
Bir de Zenska Infotekanın kuruluşu sırasında, ZaMir/Kadınlar adı altında bir elektronik posta grubu/konferans açıldı ve her ay kadınların fikirleri, taktikleri ve deneyimleri tartışabildiği yerel dilde yapılan elektronik konferanslar düzenlendi. Çalışmanın tepe noktası olan 1997 yılında gruba binden fazla mesaj gönderildi.
Kadınların sanal bilgi merkezi
Savaş bittikten sonra Zenska Infoteka yaklaşımını değiştirdi. Şu anda Hırvatistanda kadınların tarihinin ve kadın hareketinin korunması ve bu alanda bilinçlenme konularına odaklanıyor. Ayrıca eşitlik için çalışan kadın gruplarının ve bireysel kadın çalışmalarının yaygınlaştırılması ve desteklenmesi için çalışıyor.
Çalışma, bir veritabanı, kütüphane, savaşta ve siyasette kadınlar gibi kadın meseleleriyle ilgili kitapların ve makalelerin yayınlanması aracığıyla, ayrıca bağımsız kadınlar ve kadın örgütleri için konferanslar ve eğitim seminerlerinin düzenlenmesiyle gerçekleştiriliyor.
Zenska Infoteka, Bosna Hersekte yaşanan mezalime dünyanın dikkatini çekme ve dünyanın geri kalanıyla ilgili bilginin Eski Yugoslavyadaki insanlara ulaştırılması konusunda başarılı oldu. Bunun iyi bir örneği Pekinde 1995 yılında yapılan Birleşmiş Milletler Kadın Konferansında ortaya çıktı.
Aslında konferansla ilgili haberlerin Eski Yugoslavyadaki devletlere ulaşması imkansız görünüyordu ama Zenska Infotekanın kadın grupları ve bağımsız kadınlar arasında elektronik posta ve Internet yoluyla dolaşan haberleri sayesinde insanlar konferans konusunda taze haberler alabildi.
Zenska Infoteka örneği, bu tür bir haberleşmenin savaş sırasında ne kadar işe yarayabileceğini gösteriyor. Burada kullanılan taktikler de belki haberleşme ağlarının tam kapasiteyle kullanılmadığı bölgelerde barış sırasında verimli çalışma için kolayca uygulanabilir.
* Bu köşede yer alan taktikler İnsan Hakları Mücadelesinde Yeni Taktikler projesi kapsamında derlenen çalışmalardan oluşmaktadır.
* Proje ile ilgili ayrıntılı bilgi için: www.newtactics.org
* Helsinki Yurttaşlar Derneği: www.hyd.org.tr