Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), beş gazeteyi bir ay süreyle kapattığı ve Cezaevleri operasyonlarına eleştiriyi cezalandırdığı için açılan iki davada Türkiye'yi, 87 bin 400 TL tazminat ödemeye mahkum etti.
Davayı açanlar, Gündem, Yedinci Gün, Haftaya Bakış, Yaşamda Demokrasi ve Gerçek Demokrasi gazetelerinin 19 çalışanı ile aylık Yeni Dünya İçin Çağrı dergisi sahibi ve sorumlu müdürü Aziz Özer idi.
Türkiye TMY'yi koruyor, AİHM mahkum ediyor
20 başvurucu, Türkiye'nin Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi'nden doğan sorumluluklarını yerine getirmediği ve ifade özgürlüğünü çiğnediğini savunuyorlar. Başvuruları dün (26 Ocak) karara bağlayan AİHM oybirliğiyle aldığı kararlarında başvuruculara hak verdi.
İstanbul Ağır Ceza Mahkemeleri, "PKK örgütünün propagandası yaptıkları" iddiasıyla Ekim-Aralık 2007 döneminde beş gazetenin yayınını, Terörle Mücadele Yasası'nın (TMY) 6/2 son maddesi uyarınca bir ay süreyle durdurmuştu.
10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in görüşünün aksine Anayasa Mahkemesi'nin Anayasa aykırı görmediği TMY'nin gazetelerin bir aya kadar susturulmasına olanak sağlayan 6/2 son maddesi AİHM'de bir kez daha mahkum edilmiş oldu.
AİHM: Cezalar demokratik bir toplumda gereksizdi
Mahkemeler gazeteleri yasaklamakla kalmamış, gazete yetkilileri Lütfi Ürper, Ali Turgay, Hüseyin Aykol ve Hüseyin Bektaş'ı hapis istemiyle de yargılamıştı.
Beyoğlu Ağır Ceza Mahkemesi de, Özer'i, 30'a yakın tutuklunun ölümüne neden olan Aralık 2000'deki cezaevi operasyonlarını Şubat 2001 sayısında "barbar saldırı" olarak nitelendirdiği için yargılanmıştı. 20 Şubat 2001'de Beyoğlu Sulh Ceza Mahkemesi, dergi sayısını toplatmıştı.
AİHM, ifade özgürlüğüne yönelik bir müdahalenin AİHS'ye uygun olup olmadığına karar vermek için, o müdahalenin "meşru bir amaca" yönelik olması veya "yasada yerinin olmasının" yeterli olmadığını, o müdahalenin "demokratik bir toplumda gerekliliğinin" de zorunlu olduğunu vurguladı.
AİHM: Gazete kapatmak sansürdür
AİHM, gazetelere bütünüyle yayın yasağı getirilmesiyle ilgili "Kabul edilemez, sansür anlamına gelir" açıklaması yaptı; Özer'in dergisinde yer verdiği cezaevi operasyonlarına ilişkin yayınların kamuoyunda büyük bir ilgiyle izlendiğini hatırlatarak, "Demokrasilerde hükümete yönelik kabul edilebilir eleştirinin sınırları bir sade vatandaşa göre çok daha geniştir" diye duyurdu.
AİHM, gazete çalışanlarının her birine manevi tazminat olarak bin 800 avro, mahkeme gideri olarak da toplam 2 bin avro ödenmesine karar verirken; Özer'e, Türkiye'de verilen cezanın karşılığı olarak 423 avro; manevi tazminat olarak 3 bin avro ve mahkeme gideri olarak da 2 bin avro ödenmesine hükmetti.
20 Ekim 2009'da da AİHM, Türkiye'yi, Ülkede Özgür Gündem, Gündem, Güncel ve Gerçek Demokrasi gazetelerinin 26 çalışanına ağır tazminat ödemeye mahkum etmişti. (EÖ)
