150'yi aşkın resim, heykel, illüstrasyon, afiş, fotoğraf ve daha bir çok çalışmanın yer aldığı "Pankart" sergisi, 1970'lerin sosyal ve politik hareketliliğini yansıtıyor.
Aslan Eroğlu, Gülsün Karamustafa, İsa Çelik, Mehmet Güleryüz, Neş'e Erdok, Orhan Taylan, Şahin Kaygun, Utku Varlık'ın da arasında bulunduğu 48 sanatçının eserlerini bir araya getiren sergide, toplumsal sorumluluk ve sanat arasındaki bağ, 1970-80 ortamına özgü çeşitli materyallerle bir bütünlük içinde sunuluyor.
Parka, postal, romanlar
O yılların tarihine ait gazeteleri, "Ana" ve "Demir Ökçe" kitaplarıyla birlikte ve bir parka ve postalın yer aldığı bir masada buluyorsunuz. Duvarlarda, o dönemde katledilen ve aralarında bir çok öğrenci aydın ve işçinin bulunduğu ölüm istatistikleri var.
Serginin düzenleyicilerinden ressam Feyyaz Yaman "70'lerde sanatçının yaşadığı dönemi yansıttığı eserler, bugünün post-modern ve popülerleşen sanat ortamına bir örnek olması ve sanatçının tekrar kendini sorgulaması" için sergide yer aldı" diyor.
70 Kuşağı'nın sanatı ve kendisiyle hesaplaşması
Sergi salonunun duvarlarına sanat ve siyasetin tartışıldığı Milliyet Sanat gibi dergilerdeki yazılar büyülterek asılmış. Yaman "O yıllardaki politik ortama, nostaljik bir bakış açısıyla değil, bugünün sanatına katabilecekleri açısından yaklaştıklarını vurguluyor:
* Bu sergi galeriyi kurduğumuzdan beri yapmayı düşündüğümüz ve kendi kuşağımızla ve sanatımızla hesaplaşmak amacını taşıyor. 78'lilerin kuşak olarak 68'lilerle bir bağı var. Ancak, 1980 darbesiyle hem politik mücadele hem de buna bağlı sanat ortamında bir kopukluk oldu.
* İsim olarak öne çıkmayan bu kuşağın sorunları hala devam ediyor. Aslında bunlar Türkiye'nin modernleşme sürecinin getirdikleri. Bu kuşağın sanatı da dahil problemleri konuşulmadan bundan sonrası için bir adım atılamaz. Serginin amacı da bu tartışma, bugünün sanatıyla bir karşılaştırma ortamı yaratmak.
Sergilenmeyen "İşçi resimleri"
Belgesel Sinemacılar Birliği, Fotoğraf Vakfı ve Tarih Vakfı'nın katkılarıyla gerçekleşen sergide, grev ve eylem alanlarından çekilen görüntüler serginin bir bölümünde izlenebiliyor.
Sendikaların çıkardığı takvimler, "Sürü", "Umut, "Maden", "Otobüs" filmlerini afişleri, gerçekçi sanatı konu alan o dönemin dergileri, öğrenci deneklerinin çalışmaları da sergileneler arasında.
Sergide üç tablosu yer alan İbrahim Ertel bu eserlerinde Sabra ve Şatila katliamı ile maden ocaklarındaki yaşamı anlatmış. Ertel, resim ve bilinç konusunu sorguluyor:
* Sergideki resimlerin hepsi belli bir sınıfsal bilinci öne çıkarmaya çalışıyor. Bu tür resimlerin sergilenmesi ve satması çok zor.
* Yıllarca ağır sanayide çalıştım, işçilerin yaşam koşullarını daha içeriden bir bakışla yansıttığımı zannediyorum. Yani bir anlamda yaşadıklarımı anlattım. Bize Akademi'de resim bir şey anlatmamalı denildi. Ama sanatçı, ne hissediyorsa onu resmetmek zorunda ve kendine karşı dürüst olmak zorunda.
Slogana dayalı sanattan insanın iç dünyasına
Feyyaz Yaman resimde gerçeği yansıtma sorununa eleştirel bir açıdan yaklaşarak "artık eserlerimde işçilerin de iç dünyasını yansıtıyorum" diyor:
* Ben o dönem, resim yaparken Fütüristik sanat ve Meksika ekolünden etkilendim. Slogansı olarak nitelendirdiğim 70 dönemi resminde gerçeğe ilişkin bir samimiyetsizlik de vardı. Ölüm teması işlenirken, resim dili olarak ölüm duygusunu veren tine ilişkin anlatımlar çok kullanılmadı.
* Gerçeği ve dünyaya bakışı sanata yansıtırken, insanın birey olarak konumu ve iç dünyası da anlatılmalı. Barış, halkların kardeşliği ve işçi sınıfının durumu ve sorunlarını bugün de yaşıyoruz, ama farklı şekillerde yansıtabiliriz.
Sırada '80 dönemi sanatı var
İş yoğunluğu nedeniyle ulaşılamayan bir çok kişi, sergi süresince şu sırada elinde bulunan materyalleri getirerek sergileyebilecek.
"Pankart" sergisinin devamı da gelecek. O sergide seksenli yıllar sonrası yapılmış resimler karşımıza çıkacak.
70'lerin hiç de sessiz olmayan çoğunluğunun ve dile getirdiklerini resim sanatına nasıl yansıtıldığını "görmek" ve "unutmamak" için "Pankart", 11 Haziran'a kadar Beyoğlu Elhamra Pasajı'ndaki Karşı Sanat Galerisi'nde. (ÖG/NU)
