Sardunyanın çiçek açtığını görmek ne kadar mutlu ettiyse beni, bianet'te adımın yanında "engelli" kelimesini görmek o kadar mutsuz etti.
Adımın yanında engelli, özürlü kelimelerini görünce kendimi aşağılanmış hissediyorum. "Sen ne dersen de kendine, bizim için busun işte!" gibi okuyorum adımın yanında "engelli" ya da "özürlü" kelimelerini gördükçe.
Kitabım çıktıktan sonra gazete ve televizyonların çoğunda gördüğüm oydu.
Kitabımı okuyan gazetecilerin çoğunun yazdıklarımı anlamamış olduğunu düşündüm. Anlamak gibi bir dertlerinin olmadığını kiminin de.
Yazmaktan vazgeçtiğim zamanlar oldu.
Ama anlayanlara rastladıkça da seviniyordum. İşe yarar hissediyorum birileri yazdıklarımı anlayınca.
"39 yaşımdayım. Kendime ilk kez sakat diyebildim."
"45 yaşımda ilk kez 'topal' kelimesi çıktı ağzımdan."
"Topaldan topala mektup."
"Sakat bir erkekten sakat bir kadına," gibi cümlelerin olduğu mektuplarla mutlu oldum.
"Lütfen 'engelli' deyin, kullanmayın o kelimeyi kendiniz için. Siz sakat sayılmazsınız, çünkü çok güzelsiniz."
"Özürlü olmanız önemli değil, kafadan sakat değilsiniz ona şükredin," gibi cümlelerin olduğu mektuplar aldığımda kahroldum.
Sakat birilerini sokakta görünce seviniyorum yazmıştım geçen haftaki yazımda, tıpkı onun gibi bir şey, sakata "sakat" diyebilenlere rastladıkça sevinmem.
Kadına "kadın" diyemeyenlere de kızıyorum.
Yazılarımda sık sık kelimelere takmamı anlamsız bulanlar oluyor. Şu anda üzgün, kızgın mutsuz olmamı anlamsız bulanlar da olacaktır, ama ne yapayım böyle hissediyorum işte.
Ben sakatım, dediğimde herhangi biri "Estağfurullah!" deyince gülüyorum. Ama arkadaşım dediğinde kızıyorum.
bianet benim için diğer medya organlarından biri değil. Ailem gibi. Ve tıpkı annem, babam "sakat kızımız var," nasıl diyemiyorsa, onlar da "sakat" diyemiyor.
Tıpkı ailemin sakatlara bakışına benzer bir yaklaşımı var bianet'in de.
Bunu benden görüş alınan bir haberi okurken anladım.
Çok üzüldüm.
bianet ile ailem arasında fark var elbette.
Ailemin bazı kelimelerle ilişkisi tamamen duygusal. bianet'in ise kelimelerle ilişkisi duygusal olamaz.
Ben kelimelerle duygusal ilişkiler kuruyorum. Kendimi ifade etmekten öte anlamları var kelimelerin.
Bütün gazetelere kızıyorum, ama en çok bianet'e kızıyorum; "sakat iş", "sakat yaklaşım" gibi ifadeleri gördüğümde daha da çok kızıyorum.
Ayrımcılıktan muaf kimse yok. Yayın organı da.
bianet neden sakata "sakat" diyemiyor?
45. yaşını kutlayan Türkiye Sakatlar Derneği 1960 yılında kurulurken, "engelli" kelimesi icat edilmemişti daha.
Daha sonra Türkiye Sakatlar Konfederasyonu kurulduğunda da özürlü ve engelli kelimeleri dünyaya gelmemişti henüz.
Yüz bini aşkın üyesi olan bu örgütlerin varlığı neden bir anlam ifade etmiyor?
Nasıl ve daha önemlisi neden yaratıldı "sakat"a alternatif kelimeler?
Sakatlara yaklaşım değişmedi, ama sakatları tanımlayan daha kibar (!) kelimeler buldular. Kimi sakatları aşağıladığını gizlemek için, kimi siyaseten doğruculuk adına kullanıyor şimdi sakat dışındaki kelimeleri.
Siyaseten doğruculuk da kimileri için bir çeşit kibarlık maskesi aslında.
Sakatları sevmeyen, görmek, adını duymak istemeyenler kullanıyor.
Bir insana "sakat" kelimesi olumsuz şeyler çağrıştırıyorsa, sakatlarla ilgili olumlu şeyler düşünmesi mümkün değil bana göre.
Sakata "sakat" diyemiyorsa, nedenini düşünmeli.
Kambur birine "engelli" derken de düşünse mesela insanlar, kamburlar ne engellidir?
Kör birine "görme engelli" demek mantıklı olabilir, ama benden söz ederken bana engelli demek mantıklı mı? Ben ne engelliyim?
Bunu herkesten isteyemem, ama bianet'ten bari isteme hakkım olmalı gibi geliyor:
Lütfen benim adımın geçtiği cümlede "engelli" kelimesi geçmesin.
Beni üzmeyin.
"Engellilere, kadınlara, eşcinsellere yönelik her türlü ayrımcılığın suç olmasını savunan Yazar Güçlü, 'Düzenleme yapılmazsa düşünce suçu işlemeye devam edeceğim' dedi."*
Güçlü, "engellilere..." demedi. Demez.
Çünkü sakatlara "engelli" demek, kadına "bayan" demek gibi bir şeydir.
Kibarlık olsun diye kadınlara "bayan" diyenlerin cinsiyetçilik yapması gibi, sakatlara "engelli" diyenler de ayrımcılık yapmış olur.(NG/EÜ)
* 15.03.2005 tarihli bianet sayfası
