Sağlık Bakanlığı Çözüm Merkezi, bir yurttaşın kuduz vakalarını sokaktaki köpeklerle ilişkilendirmesine sosyal medyadan yanıt verdi.
Bakanlık, verdiği yanıt kapsamında mayıs, temmuz, ekim ve aralık aylarında 500’er bin olmak üzere toplam 2 milyon kuduz aşısı teslim alacaklarını duyurdu ve şöyle dedi:
“Kuduza yakalanma ihtimali olan evcil hayvan türleri arasında köpek, kedi, at, eşek ve inek gibi türler yer almaktadır. Kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yaban hayvanları da kuduz olabilmektedir.
“Halk Sağlığı Genel Müdürlüğümüzün temin etmekte olduğu kuduz aşılarının kullanım miadı minimum 18 aydır. Temin edilen aşılar tek seferde değil; 5., 7., 10. ve 12. aylarda 4 seferde teslim alınacak olup her teslimat dozunun miadı 18 aydır. Sağlık Türkiye Yüzyılı programı çerçevesinde halk sağlığı için gereken aşıları temin etmeye ve aşı hizmeti vermeye devam edeceğiz.”
Bilimsel veri ve açıklamalar
Ancak Bakanlığın yanıtı, kuduz vakalarının sokaktaki köpekler nedeniyle arttığı iddiasına bilimsel bir dayanak sunmaktan uzak.
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, kuduz sanıldığı kadar yaygın bir tehdit değil. Aksine, Türkiye’de hayvan kaynaklı kuduz hastalığı vakaları gün geçtikçe azalıyor.
Bakanlığın verilerine göre evcil hayvanlarda 2018 yılında 437 olan kuduz vakası, 2023 yılında 86’ya gerilemiş, yabani hayvanlarda 2018 yılında 16 olan vaka sayısı, 2023 yılında 5’e düşmüştür.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği de (TVHB) Sağlık Bakanlığı verilerine dayandırdığı çalışmasında, 2008 yılından beri aşağı yukarı hep aynı sayıda insanda kuduz vakası görüldüğünün altı çiziyor.
“Aşıya rağmen kuduz kaynaklı ölümler kabul edilemez”
2015 yılında Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH), Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Kuduz Kontrolü için Küresel İttifak (GARC), “Kuduza Karşı Birleşik İşbirliği” oluşturdu ve 2030 yılına kadar köpek aracılı kuduz hastalığı ile “Sıfır insan ölümü” hedefine ulaşmak için ülke merkezli geliştirilen stratejik plan olarak “Tek Sağlık” yaklaşımını hedefleyen bir işbirliği çağrısı yaptı.
Örgütler, etkin ve insancıl bir sahipsiz hayvan popülasyonu yönetimi (kısırlaştır-aşıla-yaşadığı yere geri bırak) ile birlikte, insanlarda ve köpeklerde kuduzun önlenebilmesi için bölgesel köpek popülasyonun en az yüzde 70’inin aşılanarak kuduzun kontrolünün sağlanabileceğini bildirdi.
Ancak Türkiye’de hâlâ sokakta yaşayan hayvanlar için etkin bir aşı programı yok. Ve kuduz, doğru aşılama ile yüzde 100 önlenebilen bir hastalık. (TY)
